Meerderheid kiezers zweeft nog steeds: 'Vertrouwen in de politiek is heel laag'
Met nog een week te gaan tot aan de verkiezingen weet een ruime meerderheid van de kiezers nog steeds niet waar zij op gaat stemmen. Zo'n tweederde gaf onlangs in een peiling van het RTL Nieuwspanel aan dat zij nog altijd zwevend zijn. Daarmee is dat aandeel groter dan in 2023.
De peiling werd gehouden op het moment dat er nog twee weken te gaan waren tot aan de Tweede Kamerverkiezingen op 29 oktober. Bijna tweederde van de kiezers (64 procent) gaf toen aan nog altijd niet te weten op welke partij zij gaan stemmen. Dat percentage ligt daarmee hoger dan tijdens de verkiezingen van 2023. Toen gaf 59 procent twee weken voor de verkiezingen aan nog zwevend te zijn.
"Dat lijkt een klein verschil, maar het is een verschil", zegt RTL Nieuws-opiniepeiler Gijs Rademaker. Volgens Rademaker kunnen meerdere factoren een rol spelen. "Het vertrouwen in de politiek is op dit moment extreem laag. Dat kan betekenen dat mensen denken, ik weet het op dit moment echt even niet.
Maar ook het feit dat Geert Wilders pas laat aan de campagne is begonnen kan van invloed zijn. En we zien ook dat mensen de keuze waarop zij gaan stemmen vaak pas op de allerlaatste dag, of enkele dagen ervoor maken."
AI stemadvies
Volgens de opiniepeiler grijpt de zwevende kiezer naar allerlei middelen om alsnog tot een keuze te komen. "Dat doen zij met de hulp van tv-debatten, stemwijzers en gesprekken met familie en vrienden."
Nieuw is het gebruik van AI gestuurde stemwijzers. Volgens cijfers van het RTL Nieuwspanel gaf een maand geleden zo'n 1 procent van de zwevende kiezers aan een chatbot voor stemadvies te gebruiken.
"Dat lijkt weinig maar het gaat dan om honderdduizenden kiezers. Met het hoge aantal zwevende kiezers kun je je voorstellen dat dat percentage nog wel wat gaat toenemen."
Toch waarschuwt de Autoriteit Persoonsgegevens voor het gebruik van chatbots als stemwijzer. Deze adviezen zijn 'onbetrouwbaar en duidelijk gekleurd', zegt de privacy-toezichthouder. In een onderzoek van de AP kwam bijna altijd GroenLinks-PvdA naar boven als er linkse standpunten werden ingevuld, en PVV als er rechtse standpunten werden ingevuld.
"Chatbots lijken slimme hulpjes", zegt Monique Verdier, vicevoorzitter van de AP. "Maar als stemhulp slaan ze stelselmatig de plank mis."
Toch zijn chatbots zeker niet nutteloos als je probeert te ontdekken op welke partij je moet stemmen. Wil je weten dat je er wel mee kunt? Lees dat dan hier.
Afgelopen zondag debatteerden de partijleiders van zes partijen over hun plannen tijdens het tweede RTL-verkiezingsdebat, bekijk hier de drie belangrijkste momenten terug van dat debat:
