Nederlanders zijn vertrouwen in politiek volledig kwijt na opstappen ministers, blijkt uit panelonderzoek
Na de chaos in Den Haag afgelopen week, is bijna iedereen het vertrouwen in de landelijke politiek verloren. Dat was in de afgelopen maanden al gezakt naar een dieptepunt (19 procent) maar zelfs na de val van het kabinet-Schoof in juni was het vertrouwen nog een stuk hoger dan het nu is: 4 procent.
"De unieke, chaotische politieke situatie van nu, zorgt voor het laagste vertrouwenscijfer dat ik ooit zag”, legt Gijs Rademaker uit, opiniepeiler van RTL Nieuws. "Dit is natuurlijk een momentopname, het vertrouwen in de politiek golft omhoog en omlaag, door de tijd heen. Maar het geeft wel goed aan hoe gefrustreerd veel mensen zijn over wat er deze week gebeurt."
Hij vervolgt: "Velen vinden dat ons land voor grote uitdagingen staat, en ze zeggen dat de partijen daar niet mee bezig zijn, maar vooral met zichzelf. 'Een puinhoop' en 'een zooitje' zijn nog de meest beleefde termen die ik zag. Heel veel kiezers zijn op dit moment even heel moe van Den Haag."
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Deze deelnemer aan het RTL Nieuwspanel, die eerder nog wél vertrouwen had en in 2023 op de VVD stemde, legt uit: "Het is één groot drama verhaal momenteel. Het kan niet met en kennelijk ook niet zonder elkaar. Dit schept weinig vertrouwen in de toekomst." En diegene voegt toe: "Op wie ik deze keer moet stemmen? Ik heb geen idee."
Israël-standpunt
Vorige week vrijdag stapten alle bewindslieden van NSC uit het demissionaire kabinet. Ze volgden daarmee minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken (NSC), omdat het hem niet lukte om afspraken te maken met VVD en BBB over strengere maatregelen tegen Israël.
De helft van de mensen had liever gezien dat NSC in het demissionaire kabinet was gebleven, om het land (beter) bestuurbaar te houden. "Ik snap dat ze boos zijn over Israël, maar ze zijn wel verantwoordelijk voor het landsbestuur. Er zijn naast Israël nog meer belangrijke kwesties die nu blijven liggen", vindt een van hen.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Drie op de tien deelnemers vinden het wel goed dat Veldkamp voet bij stuk hield en het demissionaire kabinet verliet. Dat zijn vooral de kiezers van linkse partijen als GroenLinks-PvdA en de Partij voor de Dieren: "Het land werd voor dit gedoe ook al niet bestuurd, dan kun je maar beter vasthouden aan je principes", zegt een paneldeelnemer.
'Eén grote poppenkast'
Na de val van het kabinet in juni, bleek al dat een kwart van de kiezers (24 procent) het vertrouwen in alle politieke partijen kwijt was. Dat gevoel was vooral sterk bij kiezers die bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen in 2023 nog op Nieuw Sociaal Contract stemden (32 procent), maar ook bij mensen die toen voor de BBB (28 procent) of PVV (26 procent) kozen.
De kiezers van die partijen hoopten toen nog op een frisse wind in Den Haag, maar weten nu echt niet meer op wie ze moeten stemmen. Een NSC-kiezer vertelde toen: "Ik weet het oprecht niet. Ik neem ze ondertussen niet eens meer serieus. Het is één grote poppenkast. Er wordt totaal vergeten waar het om moet draaien: de bevolking en alles wat er speelt in de wereld."
Unieke politieke situatie
Het opstappen van NSC creëerde een 'unieke politieke situatie': niet eerder stapte er een partij uit een al gevallen kabinet. Het demissionaire kabinet bestaat nu nog uit VVD en BBB, samen goed voor 32 zetels in de Tweede Kamer.
Vandaag wordt er gedebatteerd over hoe het nu verder moet (hier live te volgen). Er zijn verschillende ideeën geopperd: een verkenner voor een nieuwe 'miniformatie', nieuwe bewindslieden uit oppositiepartijen of een zakenkabinet met mensen van buiten de politiek.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
De meeste mensen in het onderzoek vinden dat het kabinet vervangen moet worden door een 'nationaal kabinet' met oud-ministers en Ministers van Staat (31 procent) of dat VVD en BBB de NSC-ministers moeten vervangen (30 procent).
Rompkabinet
Het lijkt er vooralsnog op dat er een rompkabinet wordt gevormd van VVD en BBB, zij vullen dan ook de overgebleven ministersposten op. Dat kabinet blijft zitten tot er een nieuw kabinet aantreedt, dus tot de formatie na de verkiezingen rond is. Na de vorige verkiezingen duurde dit ruim 7 maanden, na de verkiezingen in 2021 bijna 10 maanden.
Het is wel de vraag wat dit kabinet nog voor elkaar kan krijgen in die tijd, met een coalitie die bestaat uit nog geen kwart van de Tweede Kamer.
Ook in de Tweede Kamer heerst grote ontevredenheid over de ontstane situatie:
Verantwoording
Het onderzoek is uitgevoerd op 26 en 27 augustus onder ruim 11.000 leden van het RTL Nieuwspanel. Het onderzoek is na weging representatief voor vijf variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, werkzaamheid en politieke voorkeur (stemgedrag Tweede Kamerverkiezingen 2023). Het RTL Nieuwspanel telt ruim 59.000 leden.
Wil jij voortaan ook meedoen aan onderzoeken van het RTL Nieuwspanel? Meld je dan hier aan!
