Oliebaas, steenrijk én voorzitter klimaattop: dit is sultan Ahmed Al Jaber
De voorzitter van de donderdag begonnen klimaattop in Dubai ligt onder een vergrootglas. Sultan Ahmed Al Jaber wordt ervan beschuldigd de conferentie te gebruiken voor het sluiten van olie- en gasdeals met vijftien landen. Wie is deze man?
Toen begin dit jaar duidelijk werd dat sultan Ahmed Al Jaber van de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) de voorzitter van de eerstvolgende VN-klimaatconferentie (COP) zou worden, deed dat de nodige wenkbrauwen fronsen.
Want Al Jaber is niet alleen minister, klimaatgezant en voorzitter van hernieuwbare energiebedrijf Masdar. Hij is sinds 2016 ook topman van staatsoliebedrijf ADNOC, dat tot de grootse oliebedrijven ter wereld behoort.
'Schande'
Klimaatorganisaties spraken er schande van. Een oliebaron als voorzitter van een klimaatconferentie waar misschien wel de grootste uitdaging van de mensheid moet worden opgelost, namelijk het voorkomen van de verdere opwarming van de aarde door minder fossiele brandstoffen te verbranden. "Dit gaat nog verder dan een vos de baas maken van het kippenhok", zei Tasneem Essop van Climate Action Network.
Bekijk een deel van de speech van de klimaattopvoorzitter hier:
Nog diezelfde maand werd 'ernstig bezwaar' aangetekend tegen de voordracht van Al Jaber door 450 maatschappelijke organisaties, waaronder in Nederland Milieudefensie, Oxfam Novib en vakbond FNV.
Een topman vanuit de fossiele industrie zou 'de legitimiteit en doeltreffendheid' van de klimaattop en het opstellen van klimaatverdragen bedreigen, schreven de organisaties, die bijval kregen vanuit het Europees Parlement en het Amerikaanse Congres. Het bezwaar werd genegeerd, Al Jaber werd benoemd.
Dr. Sultan
Ahmed Al Jaber werd op 31 augustus 1973 geboren in Umm al-Qaiwain, het minst bevolkte emiraat van de zeven Verenigde Arabische Emiraten. Hij studeerde chemische technologie in de Verenigde Staten, vervolgens bedrijfskunde en economie in Engeland. En hij haalde tot slot ook nog een MBA-diploma - opnieuw in de VS. Het leverde hem de bijnaam 'Dr. Sultan' op.
Al Jaber kon in Amerika studeren dankzij een studiebeurs van ADNOC, waar hij zijn carrière ook begon. "Als jonge jongen die opgroeide in de VAE, was het de droombaan van mijn generatie om uiteindelijk voor ADNOC te gaan werken", zei hij in 2021 tegen de Britse zakenkrant Financial Times.
Olie oppompen
In datzelfde interview werd de doelstelling van het staatsoliebedrijf nog eens benoemd: de olieproductie van de VAE verhogen van zo'n 3 miljoen vaten olie per dag naar 5 miljoen vaten olie per dag. "We zullen geen enkele kans onbenut laten", aldus Al Jaber.
Dat was toen al een omstreden visie omdat hij namens zijn land ook was benoemd tot de speciale gezant voor klimaatverandering, oftewel het gezicht van het nationale klimaatbeleid van de VAE op het wereldtoneel.
Maar Al Jaber zei zich ook te realiseren dat zijn bedrijf niet gevrijwaard zou blijven van de toenemende weerstand tegen fossiele brandstoffen. En dus zei hij met het staatsbedrijf te streven naar 'de laagste CO2-uitstoot' door in te zetten op waterstofenergie en het afvangen van CO2.
Wat is een COP?
Een COP is de jaarlijkse klimaatconferentie van de Verenigde Naties. De letters staan voor Conference of the Parties ('Conferentie van de Partijen'), wat neerkomt op landen die bijeenkomen om afspraken te maken over klimaatbeleid.
Die afspraken kunnen leiden tot juridisch bindende verplichtingen, zoals het Akkoord van Parijs in 2015 waarin is vastgelegd om de opwarming van de aarde beperkt te houden tot ruim onder de 2 graden Celsius. De eerste klimaattop was in 1995 en inmiddels zijn we bij COP28 aanbeland.
In 2006 werd Al Jaber benoemd als de eerste topman van Masdar, een ander staatsbedrijf van de VAE dat zich bezighoudt met duurzame energie. Het concern investeert in zon- en windenergie en is ook bekend van Masdar City, een gedroomde miljarden verslindende woestijnstad voor 50.000 inwoners die vanaf 2009 volledig energieneutraal zou zijn, maar nooit werd afgemaakt.
De 50-jarige Al Jaber rijgt ondertussen ook politieke topfuncties aaneen. Hij was eerder staatsminister voor onder meer internationale handel (2013-2020) en is nu ruim drie jaar minister van Industrie en Geavanceerde Technologie.
Greenwashen
De sultan kwam dit jaar meermaals onder vuur te liggen in de Britse pers. In mei werd hij door The Guardian beschuldigd van het bewust 'greenwashen' van zijn imago. De krant onthulde dat leden van zijn team een poging hadden gedaan om zijn profiel op Wikipedia te herschrijven.
"Precies het soort bondgenoot dat de klimaatbeweging nodig heeft", was aangedragen als wijziging in het profiel. Een andere suggestie was het verwijderen van zijn rol bij de totstandkoming van een nieuwe oliepijpleiding.
Oliedeals
De bom barstte deze week pas echt. Al Jaber zou zijn vooraanstaande rol van COP-voorzitter hebben misbruikt om nieuwe olie- en gasdeals te sluiten met vijftien landen. Zo bleek uit gelekte documenten in handen van de BBC dat ADNOC 'klaarstaat' om Colombia te steunen bij de ontwikkeling van fossiele brandstoffen. Ook blijken er gesprekspunten voor China te zijn om gezamenlijk 'kansen' voor vloeibaar aardgas te bespreken in Mozambique, Canada en Australië.
Al is er ook een geheel andere visie op de dubbele pet die Al Jaber op lijkt te hebben. Dat juist een topman van een groot oliebedrijf een klimaatconferentie leidt, zou ook dé kans zijn om de olie-industrie zich te laten committeren aan strenger klimaatbeleid.
Onder anderen voormalig Eurocommissaris Frans Timmermans en eerder de Amerikaanse klimaatgezant John Kerry spraken hun steun uit voor de nieuwe klimaattopvoorzitter omdat hij 'echt verandering kan afdwingen'.
De komende weken zal moeten blijken wat daarvan terechtkomt.