Argentinië halveert waarde eigen munt: waarom doet het land dit?

De extreemrechtse Milei – die zichzelf een 'anarcho-capitalist' noemt – probeert met deze maatregel de kwakkelende Argentijnse economie er weer bovenop te helpen. Hoe denkt hij dat het devalueren van de munt gaat helpen, en kan hij dat zomaar doen? Vijf vragen en antwoorden.

Wat doet de Argentijnse overheid precies?

De Argentijnse minister van Economische Zaken Luis Caputo kondigde eergisteren de devaluatie van de peso aan. Nu betalen Argentijnen ongeveer 395 pesos voor één euro, dat wordt straks iets meer dan 800. Daar bovenop streeft de centrale bank nog een maandelijkse waardedaling van 2 procent na.

De maatregel die Caputo aankondigde, gaat gepaard met flinke bezuinigingen. Openbare aanbestedingen, bijvoorbeeld voor infrastructuur, worden geannuleerd, sommige overheidsbanen zullen verdwijnen en er wordt gesneden in subsidies.

Waarom doet de Argentijnse overheid dit?

Om dit te begrijpen is het goed om de bovenstaande grafiek er even bij te pakken. "Als je zaken met de Argentijnse overheid doet, betaal je de officiële koers. Maar op de zwarte markt betaal je iets anders", zegt RTL Z-beurscommentator Durk Veenstra. "In feite is dit dus een aanpassing aan de realiteit." Sterker nog: zelfs nadat de peso in waarde gehalveerd wordt, is de Argentijnse munt op de zwarte markt nóg minder waard.

Argentinië kampt al jaren met hyperinflatie, van zo'n 140 procent per jaar. Ook leven vier op de tien Argentijnen in armoede. Door de peso goedkoper te maken, wordt het voor Argentijnen duurder om producten te importeren, maar wordt de export juist gestimuleerd. Dat zou de inflatie moeten beteugelen, is het idee.

Alhoewel de herwaardering van de peso de meest opvallende maatregel is, kan deze niet los worden gezien van de aangekondigde bezuinigingen. Door te korten op subsidies en overheidsuitgaven komt er minder geld in de Argentijnse economie. Dat is niet alleen goed voor de overheidsfinanciën, het creëert ook schaarste waardoor de peso meer waard moet worden. 

Wat zijn de effecten hiervan?

Het doel is dus het stoppen van de hyperinflatie, maar op de korte termijn zal juist het tegenovergestelde gebeuren, waarschuwt de Argentijnse minister van Economische Zaken Caputo. Dat komt omdat geïmporteerde producten in een klap twee keer zo duur worden. Op lange termijn zou de inflatie wel moeten stabiliseren door de devaluatie en bezuinigingen.

Hoogleraar Latijns-Amerikastudies Michiel Baud is er van overtuigd dat de bezuinigingen meer effect gaan hebben dan de devaluatie. "Veel Argentijnen hebben geen dollars, die gaan daar niks van merken. Maar maandag gaan de bezuinigingen in, en dan zijn bijvoorbeeld de metrokaartjes opeens duurder."

Het zal voor de gemiddelde Argentijn hoe dan ook even 'door de zure appel heen bijten' zijn, denkt Baud. De hoop is dat de positieve effecten van de maatregelen snel genoeg merkbaar zijn. "Als dat niet tijdig gebeurt, dan staan de vakbonden straks al klaar om te protesteren. Dan kan dit experiment in chaos ontaarden", zegt Baud.

Want er zijn wel degelijk positieve effecten denkbaar. Argentinië exporteert voornamelijk landbouwproducten, en die producten worden voor andere landen een stuk goedkoper om te importeren. Dat komt door de devaluatie van de peso, maar ook omdat de regering van Milei exportbelastingen op deze producten wil afschaffen.

Daarnaast lijken de bezuinigingen, hoe pijnlijk ook, toch noodzakelijk te zijn. Argentinië balanceert al decennia op de rand van faillissement, en moest meerdere keren gered worden door het het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Die juicht de 'gedurfde' nieuwe maatregelen dan ook toe.

"Mijn inschatting is dat je pas in februari kan zien waar de successen en problemen van dit beleid liggen", zegt Baud.

Kan een overheid zomaar de eigen munt in waarde halveren?

Het korte antwoord is ja, zegt beurscommentator Veenstra: "Wie is de baas van een munt? Dat is in feite toch de regering, samen met de centrale bank." Bovendien komt de officiële waarde van de munt alleen meer dichter in de buurt van de marktprijs, legt Veenstra uit. Dat maakt het waarschijnlijk dat de herwaardering door financiële markten en de Argentijnse samenleving geaccepteerd wordt. 

Wilde Milei niet helemaal van de peso af?

Dat was inderdaad een verkiezingsbelofte van de libertaire politicus. Er wordt al zoveel in dollars betaald in Argentinië, dat je de Amerikaanse munt net zo goed officieel in kan voeren, zo was de redenatie. Toch zou dit zomaar een loze belofte kunnen zijn, denkt Baud. Om de Amerikaanse dollar in te voeren moet je immers alle Argentijnse pesos opkopen, en het is onduidelijk hoe Argentinië aan genoeg dollars komt om dat te kunnen doen. 

Ook Veenstra ziet dat het beleid van Milei een stuk minder extreem is dan het beeld dat in de verkiezing verrees: "Een devaluatie is eigenlijk een heel klassiek medicijn voor economisch zwakke landen." Hoe dan ook wordt het een spannende kerstvakantie voor het Zuid-Amerikaanse land, en het presidentschap van Milei is pas net begonnen.