Maanpercelen verkocht via Vakantieveilingen: 'Dit is oplichting'

Uniek cadeau: bezit je eigen stukje maan. Met die advertentie, die ook op Facebook en Instagram stond, probeerde Vakantieveilingen klanten naar de veilingsite te lokken. 

"De maan: we kunnen 'm allemaal zien, maar weinigen kunnen zeggen dat ze er een stukje van bezitten. Bij Moonland Online kun je een eigen perceel kopen en je krijgt een certificaat als bewijs. Bied mee en win dit unieke cadeau voor jezelf óf ander bijzonder persoon," was te lezen in de advertentie. Die is inmiddels offline gehaald, maar nog wel te zien in het internetarchief.

Nederlanders leken er niet direct voor in de rij te staan. Bij de veiling van vrijdagochtend waren bijvoorbeeld maar twee bieders en ging het 'maanperceel' voor 3 euro weg. Ene Susanne is de gelukkige.

Certificaat

Maar wat heeft ze dan eigenlijk gekocht? In ieder geval geen tastbaar stukje van de maan, staat ook helder beschreven. "Je krijgt een certificaat dat je een stukje van de maan bezit."

Maar ook dat kan niet, zegt Tanja Masson-Zwaan, onderdirecteur van het Instituut voor Lucht- en Ruimterecht van de Universiteit Leiden. "Niemand kan eigenaar van de maan zijn. Dat staat heel duidelijk in het ruimtevaartverdrag van 1967."

Miljonair

De Amerikaan Dennis Hope was de eerste die in de jaren '80 percelen op de maan verkocht. Hij stuurde een brief naar de Verenigde Naties waarin hij zich uitriep tot eigenaar van de maan. Hij kreeg geen reactie terug, volgens hem afdoende toestemming. Inmiddels heeft hij naar eigen zeggen miljoenen klanten en ruim tien miljoen dollar verdiend.

"Hope beroept zich erop dat hij geen land is maar een individueel en dus niet aan de afspraken in het VN-verdrag gebonden is. Maar als privé-persoon ben je gewoon onderdeel van een land", aldus Masson-Zwaan.

Andere bedrijven zoals Moonland Online, zagen wat Hope deed en hoeveel hij ermee verdiende en waagden zich op dezelfde markt.

Kwart voetbalveld

Je koopt voor 30 euro bijna 1 acre (0,4 hectare), staat op hun site. Omgerekend is dat bijna één voetbalveld. Voor dat geld krijg je alleen een digitaal certificaat op naam, voor een papieren certificaat moet je bijbetalen. Op het certificaat staan coördinaten, zodat je weet welk stukje van de maan van jou is. Deze locatie wordt geregistreerd in het Moonlandregister.

Vragen stellen aan het bedrijf gaat niet, want het contactformulier op de site werkt niet en bij de Britse Kamer van Koophandel is het bedrijf onder deze naam niet te vinden. 

Fraude

"Je zou Vakantieveilingen of Moonland aan kunnen klagen voor fraude. Ze verkopen iets waar ze geen recht op hebben", aldus Masson-Zwaan.

Hoewel er in 1972 voor het laatst mensen op de maan waren met de Apollo 17-missie, zijn er wel plannen om de maan te gaan ontginnen. Ruimtevaart is kostbaar en moet dus geld of goederen opleveren, aldus de landen die erin investeren.

Er gaan de komende jaren meerdere missies heen, om met maanlanders bodemmonsters te verzamelen. Masson-Zwaan: "Er zal een moment komen dat we echt gaan graven en ontginnen. Daar wordt nu binnen de International Institute of Space Law (IISL) over gesproken. Er zullen dan ook afspraken gemaakt moeten worden over eigendomsclaims."

Kleine lettertjes

Terug naar het aanbod van Vakantieveilingen. In de voorwaarden staat bij de specifieke advertentie een bijzonder voorbehoud. "Wettelijk gezien kan een stuk van de maan niet geclaimd worden. Je krijgt een commercieel bewijs dat het stuk op jouw naam staat, maar je kunt er geen rechterlijke aanspraak op maken."

Ofwel, je koop eigenlijk onzin. Maar is Vakantieveilingen na deze nuance op haar site nog strafbaar en kun je een claim indienen? Volgens juriste Charlotte Meindersma van Charlotte's Law wel. "Dit staat bij de voorwaarden van hun andere acties niet vermeld. Ze zijn dus op de hoogte dat ze iets aanbieden wat eigenlijk niet mag."

De maanpercelen mogen verkocht worden, volgens Meindersma. Maar alleen bij de voorwaarden melden dat je geen aanspraak op je maanperceel kan maken is volgens haar niet voldoende. "Dat moet dan bovenin bij de beschrijving staan. Nu moet je naar beneden scrollen, bovendien lezen veel mensen niet goed."

Veiling offline gehaald na vragen RTL Z

Vakantieveilingen verkoopt de maanpercelen ook niet zelf. Het is een tussenpersoon, je krijgt een vouchercode die je uiteindelijk inwisselt bij het eerder genoemde Moononline. "Dat maakt niet uit. Ze zijn mede-aansprakelijk. Alleen als ze aantoonbaar niet zouden weten dat er iets onrechtmatigs gebeurt, zijn ze niet aansprakelijk," stelt Meindersma.

Vakantieveilingen, onderdeel van Talpa Network, stelt dat ze niets fout doet. Wel is anderhalf uur na de vragen van RTL Z de nieuwe veiling, middenin het biedingsproces, gesloten. 

Winnende bod

RTL Z, dat het enige bod had uitgebracht, krijgt te horen dat het de veiling heeft gewonnen. Daarmee zijn we voor 1 euro (en 6,50 euro administratiekosten) op papier eigenaar van een stukje van de maan.

Volgens Vakantieveilingen is de veiling niet gesloten omdat het bedrijf iets fout deed. "Wij hebben een aantal maanden geleden onze strategie aangescherpt met de focus op vrijetijdsbesteding. Daarop toetsen we momenteel stapsgewijs ons aanbod. Voor nu is de veiling offline gehaald", meldt een woordvoerder.

Op andere vragen, zoals hoeveel mensen een maanperceel via de veilingsite hebben gekocht, komt geen antwoord.

Symbolisch

"Het kopen van een stukje maan is, net als je naam verbinden aan een ster, iets symbolisch. Een 'conversation starter'. In de voorwaarden melden we dat je er geen 'rechterlijke aanspraak' op kan maken. Het is dus niet iets waar je na aanschaf pas achterkomt. Juist omdat we transparant naar onze klanten toe willen zijn", mailt de woordvoerder. 

"We bieden al sinds 2022 'stukjes maan' aan en we hebben hierover nooit vragen of klachten hebben gehad bij onze klantenservice", voegt zij nog toe.