CPB-baas Hasekamp na kritiek: 'Onze modellen zijn beperkt'
Pieter Hasekamp, de directeur van het Centraal Planbureau, begrijpt de kritiek op de doorrekeningen die zijn instituut maakt. Een veelgehoorde klacht: het CPB berekent wel wat iets kost, maar niet wat het oplevert.
Helemaal onterecht is dat niet, zegt Hasekamp in interviewprogramma Z360. Van maatregelen op het gebied van koopkracht, armoede en de arbeidsmarkt kan het CPB heel aardig berekenen wat de opbrengsten zijn, maar dat geldt lang niet voor alle investeringen.
Onderwijs, defensie, infra
Dat geldt bijvoorbeeld voor investeringen in onderwijs en onderzoek, maar ook in defensie, zorg en infrastructuur. Daarvan is het veel moeilijker om in te schatten wat het oplevert, uitgedrukt in een bedrag. "Onze modellen zijn in die zin beperkt", beaamt Hasekamp.
Maar, zegt hij er bij: "Je moet ook niet alles willen uitdrukken in termen van economische groei en hoger bbp."
Modelwerkelijkheid
Opmerkelijk genoeg ziet Hasekamp ook dat al te rigide sturen op de modellen door politici ook niet altijd tot goede uitkomsten leidt. "Een goed voorbeeld: het aantal werkenden. Daar is heel specifiek beleid op gevoerd."
Zo werden er allerlei fiscale voordelen opgehoogd om deelname aan de arbeidsmarkt te bevorderen. Denk aan de inkomensafhankelijke combinatiekorting (een belastingvoordeel voor werkende mensen met kinderen), en de arbeidskorting, een belastingkorting voor werkenden.
"Daar heeft de politiek om maar gunstige uitkomsten op die indicator te krijgen keuzes gemaakt die misschien onvoldoende rekening houden met de complexiteit van het belastingstelsel." Met andere woorden: uit het model rolt dat het een goed idee is, maar dat kwam de uitvoerbaarheid en begrijpelijkheid van het systeem niet ten goede.
Advies
Als een van de belangrijkste adviseurs van de regering heeft Hasekamp ook nog een advies aan het nieuw te vormen kabinet, om vooral maar duidelijke keuzes te maken. Bijvoorbeeld op het gebied van de arbeidsmarkt en migratie.
"Soms is het verstandiger om tomaten te importeren dan de tomatenplukkers", zei Hasekamp eerder al. Dat advies herhaalt hij. "Nu is het zo dat de lasten van arbeidsmigratie voor een deel neerslaan bij de samenleving, het tekort aan woningen bijvoorbeeld, terwijl de lusten dan zitten bij bepaalde werkgevers en uitzendbureaus."
Bekijk hier het gehele interview met Pieter Hasekamp in Z360: