Zes keer wakker door vliegtuiglawaai: 'Alleen rechter kan voor stilte zorgen'

Huiskamergesprekken waren het, in 2018. In de laatste drie maanden van dat jaar gingen vertegenwoordigers van KLM, Schiphol en de Luchtverkeersleiding op de koffie bij omwonenden van Schiphol om te praten over de overlast die sommigen ervaren van het vliegverkeer van en naar de luchthaven.

Van de gesprekken werden verslagen gemaakt die online nog altijd te vinden zijn. Daarin staan soms pijnlijke verhalen, van mensen die verjaardagen 'niet meer vieren, omdat ze dit altijd buiten deden en dit niet meer kan'. 'Er komen aan één stuk vliegtuigen over, er is geen moment van stilte meer.'

Isolement

Iemand die sinds 2005 in Oude Meer, een gehucht vlak bij Schiphol, woont, tekende op dat hij geen feestjes meer geeft, omdat 'de vliegtuigen hard en snel over' komen. 'Er is sprake van een sociaal isolement. Het is niet te bewijzen dat dit door het vliegverkeer komt, maar ik denk het wel.'

Een ander liet een nieuw huis bouwen op de plek van de bestaande woning. Een geluidsbureau adviseerde over isolatie tegen vliegtuiggeluid en volgde daarbij geluidkaarten, die aangaven dat er 57 decibel geluid was op die locatie. 

Maar toen er later werd gemeten bleek die 57 decibel een dag- en nachtgemiddelde te zijn. Het piekgeluid bij overvliegende toestellen was met 80 tot 90 decibel veel hoger dan het gemiddelde. Zodat de geluidsisolerende maatregelen die genomen waren onvoldoende beschermden.

Schiphol-zaak tegen staat van start

Dinsdag 30 januari behandelt de rechtbank van Den Haag een bodemprocedure die is aangespannen door de stichting Recht Bescherming tegen Vliegtuighinder (RBV). De stichting eist dat de overheid omwonenden van Schiphol beter beschermt tegen geluidsoverlast van opstijgende en landende vliegtuigen.

Voor vlieglawaai heeft de Wereldgezondheidsorganisatie advieswaarden opgesteld waaraan in een wijde omtrek van Schiphol niet wordt voldaan. RBV vindt dat de staat daar iets aan moet doen, omdat die een zorgplicht heeft en gezondheidsrisico’s die samenhangen met te veel lawaai moet verkleinen.

'Dagelijks 300 vliegtuigen'

RTL Nieuws sprak in 2022 met Jan Boomhouwer uit Aalsmeer. Hij krijgt dagelijks tot wel 300 vliegtuigen over zijn dak. Maar ook verder van Schiphol zorgen de vluchten van en naar de luchthaven voor hinder, vertelt Dik Hoogstad, uit Akersloot. "Het wordt alleen maar erger", zegt hij als hij de overlast van nu vergelijkt met 2018. 

Akersloot ligt zo’n 30 kilometer ten noorden van Schiphol. Dik ging er wonen nadat zijn vrouw had onderzocht hoeveel hinder het vliegverkeer er veroorzaakte. "Ze is een aantal keren gaan kijken, heeft met buren gepraat, en ze zei dat het wel meeviel."

Noordelijke richting 

Achteraf blijkt dat in die periode de windrichting ervoor zorgde dat vliegtuigen in noordelijke richting opstegen. Het probleem bleek vervolgens het dalende verkeer bij andere windrichtingen. "Alles wat dan op de Polderbaan landt, komt hier over." 

"Waarschijnlijk, omdat men denkt dat hier niet zo veel mensen wonen, is de aanvliegroute heel erg lang en vrij laag", zegt Dik. "Ze komen over in een treintje, op 600 meter, en hoe drukker het is, hoe langer het treintje wordt. We hebben ze om 7 uur ’s morgens, rond het middaguur, en veel rond borreltijd."

"Als het mooi weer is met zuidwestenwind kun je niet in de tuin zitten. En we hebben ’s nachts ook vliegverkeer. Ik word gemiddeld een keer of zes, zeven per nacht wakker. Dat is gewoon niet fijn. Je bent niet uitgeslapen. Ik heb hier, denk ik bijna nooit een aangesloten nacht gehad."

Jan en Dik zijn sympathisanten van de rechtszaak die stichting Recht op Bescherming tegen Vliegtuighinder in juli 2022 aankondigde. Dinsdag 30 januari wordt deze zaak inhoudelijk behandeld door de rechtbank Den Haag.

Een eerste slag werd door de stichting gewonnen, toen diezelfde rechtbank in november 2023 zei dat de stichting de rechtszaak mag voeren. De staat had dat bestreden. De groep mensen die de stichting zegt te vertegenwoordigen, zou veel te groot zijn en veel te veel verschillende belangen hebben om als één groep te kunnen zien. 

Stilte

Tegelijkertijd zei de staat dat niet duidelijk is namens welke achterban de stichting optreedt. Maar volgens de rechter gaat het om zo’n 5.000 medestanders of donateurs, meer dan vijftig bevriende organisaties, waaronder Greenpeace, Mobilisation for the Environment, Milieudefensie en Urgenda, en de gemeenteraad van Aalsmeer.

Dinsdag is daarom toch een inhoudelijke behandeling. Jan en Dik hopen op een uitspraak die zorgt voor meer stilte rondom hun huis. Ook al omdat de politiek daar niet in slaagt. De pogingen van het demissionaire kabinet om het aantal vluchten van en naar Schiphol te verlagen mislukken keer op keer "Voor wat stilte op de korte termijn kan helaas alleen een rechter zorgen", aldus Dik.