Nederlandse reisbureaus zien wel heil in reizen naar Noord-Korea
Sinds kort zijn de grenzen van Noord-Korea open voor (Russische) toeristen. Nederlandse reisbureaus staan ook in de startblokken. Waarom eigenlijk? "Wat ik persoonlijk vind van een land is niet relevant."
Maurits Bouwman, eigenaar van reisbureau WorldExperts.nl (voorheen: Sovjet Reizen) is wantrouwig als hij hoort dat de grenzen van het potdichte land weer open zijn voor toeristen - voor het eerst sinds het begin van de coronapandemie in 2020. "Er zijn zoveel berichten en aannames als het om Noord-Korea gaat. Wat is jouw bron?"
Maar na een snelle check online en het zien van foto's via officiële Russische en Zuid-Koreaanse persbureaus, is Bouwman om. "Oké. Dit ziet er wel echt uit."
Deze maand vertrok een groep van bijna honderd Russische toeristen – onder wie veel jonge atleten - naar het stalinistische land. Het is de bedoeling dat begin maart een tweede groep toeristen naar Noord-Korea afreist.
Veel interesse
"Het gaat dan vooral om groepen uit Rusland en China, landen die van oudsher banden hebben met Noord-Korea", zegt Rik Brinks, eigenaar van reisorganisatie CultureRoad. "Ik verwacht dat wij, als Westerse reisorganisatie, deze zomer naar het land kunnen."
Volgens de ondernemer is er veel interesse. "We hebben een wachtlijst van 500 mensen. Of ze straks daadwerkelijk meegaan, is de vraag. Ik verwacht dat er tien procent overblijft." Het laatste jaar voor covid reisden tachtig mensen naar Noord-Korea via zijn reisbureau. Bij concurrent WorldExperts werden er jaarlijks gemiddeld drie reizen georganiseerd met zo'n tien deelnemers per reis.
Bang
Noord-Korea is op zijn zachtst gezegd een ongewone bestemming. De dictatoriale leider Kim Jong-Un dreigt regelmatig met nucleaire aanvallen. Van de informatie die doorsijpelt uit het land, is het vaak lastig checken wat waar is en wat niet.
"We kennen Noord-Korea vooral van de televisie", aldus Brinks. "Maar hoe is het daar echt? Hoe is het om daar rond te lopen?" Dergelijke vragen waren voor hem en zijn toenmalige compagnon Caspar Steinebach aanleiding om CultureRoad op te richten voor 'moeilijk bereikbare bestemmingen'.
Blik over de grens
"Zo ligt in hoofdstad Pyongyang alles er netjes bij. Nieuwe gebouwen, nergens hangt reclame. In de supermarkten zijn vooral lokale producten te koop", vertelt Brinks. Overigens is de hoofdstad niet voor iedereen toegankelijk. "De Noord-Koreanen die er rondlopen, zijn mensen die bij officiële instanties werken."
Er zijn zeker wel verschillen te merken met andere landen, vertelt de ervaringsdeskundige. "Je kunt er als toerist niet vrij bewegen, er gaat altijd een Noord-Koreaanse gids mee. Mensen daar zijn misschien verlegener en terughoudender dan hier. Maar sommigen komen ook gewoon een praatje maken, zijn ook nieuwsgierig."
Politieke systeem
Buiten Pyongyang zag hij weinig geasfalteerde wegen, weinig auto's. Veel mensen die op het land werkten. "In welke omstandigheden de bevolking leeft: dat krijgen we natuurlijk niet te zien. Dat weet ik gewoonweg niet. En nee, ik was niet bang. Als je je aan de regels houdt en doet wat de gids zegt, gebeurt er niks. Behandel de mensen met respect, en dan krijg je dat terug. Maar dat geldt ook gewoon in Nederland", zegt Brinks.
Zijn concurrent Bouwman van WorldExperts wil met 'zijn' reizen naar Noord-Korea een brug slaan tussen verschillende culturen. "Ik wil verbinding maken met de mensen daar, voorbij het politieke systeem, dat vooral door de media worden benadrukt", zegt hij.
"Onder dat systeem wonen gewone mensen, mensen zoals jij en ik. Met emoties en met noden, mensen die trouwen en mensen die rouwen", beschrijft Bouwman. "Als individu kun je de vervreemding die er bestaat rondom Noord-Korea helpen verminderen."
Skiën in Noord-Korea
Eelko van Drongelen, oprichter van Weflycheap.nl, was er zeven jaar geleden als de kippen bij om een rondreis te organiseren naar het luxe skiresort Masikryong – ook de bestemming overigens van de 'verse' Russische toeristen deze maand. Het resort zou in 2013 in tien maanden uit de grond zijn gestampt, met het oog op de Olympische Winterspelen van 2018 in het Zuid-Koreaanse Pyeongchang. De 'Grote Leider' hoopte daar een graantje van te kunnen meepikken.
"Mijn compagnon en ik dachten toen meteen: hoe gaaf zou het zijn om zo'n ski-reis te organiseren", vertelt Van Drongelen. "Het is geen dertien in een dozijn-bestemming, zullen we maar zeggen." Vijfentwintig aanmeldingen kwamen binnen. "De deelnemers waren heel verschillend. Van een supermarktondernemer tot een reiziger die al veel van de wereld had gezien." Overigens werd de reis uiteindelijk gecanceld - en nooit meer opgepikt - vanwege een ebola-uitbraak in het land.
Donald Trump
Steun je een dictatoriaal regime niet (in)direct, door reizen erheen te organiseren? "Als je zo naar de wereld kijkt, dan houd je weinig landen meer over", zegt Van Drongelen. "Met het uitsluiten van landen waar iets niet helemaal in de haak is, ben je verder van huis. Ik ben bijvoorbeeld niet de grootste fan van Donald Trump, maar ik zie hem wel als realiteit. Trump blijft Trump. Daar moet je mee dealen. Je kunt juist beter contact houden met zulke mensen en hen zo in de gaten houden."
Steek eerst eens de hand in eigen boezem, vindt Bouwman. "Er zijn enorme mensenrechtenschendingen in landen dichterbij huis, waar mensen worden vervolgd als ze homoseksueel zijn, waar journalisten in ambassades worden vermoord, waar mensen in strafkampen zitten. De kleren die jij draagt? Die worden in vreselijke omstandigheden gemaakt. Stop dan ook met reizen naar díe landen. Stop ook met olie en andere producten te importeren uit die landen. Maar dat gebeurt niet."
Lokaal kopen
Volgens de reisondernemer is toerisme hoe dan ook goed voor de economie. Bouwman: "Een groot deel van de bevolking in Noord-Korea leeft van staatsinkomsten. Met het geld dat Noord-Korea verdient, wordt onderwijs bekostigd, vervoer geregeld. We doen met onze reizen meer goed dan kwaad."
Brinks, voorzichtig: "Onze insteek is dat ons geld zo veel mogelijk bij de lokale bevolking terechtkomt. We geven direct fooi aan de gidsen. We kopen zoveel mogelijk lokale spullen. Ja, in Noord-Korea wordt veel gereguleerd door de staat. Maar om nou te zeggen: met die paar tientjes die wij opleveren, houden we het regime in stand…nee." En, praktisch: "Als ik bij elk land waar we heengaan commentaar geef, is er geen business voor mij. Wat ik persoonlijk van een land vind, is niet relevant."
Benidorm
De reisondernemers verwachten dat reizen naar Noord-Korea in trek zullen blijven. "Mensen zoeken steeds meer naar een unieke reis. Ze willen niet meer naar Benidorm. Ze willen weg van het massatoerisme", zegt Bouwman.
"En vergis je niet: Noord-Korea kent een prachtige natuur. En ondanks – of juist vanwege - alle retoriek, is Noord-Korea een stabiel land", voegt hij toe. "Zo zijn er geen dreigingen van terrorisme. Over de Chinezen die naar Noord-Korea afreizen, hoor ik wel eens dat ze met een bepaalde nostalgie naar het land kijken."
Alleen Van Drongelen zou er niet meer naartoe willen. "We waren zelf ook jonger en avontuurlijker toen we die reis naar het Noord-Koreaanse skiresort organiseerden. Maar wat vooral voor mij speelt is dat je je daar niet vrij kunt bewegen. Ik zou niet in een keurslijf willen reizen."
Mysterieuze omzet
Omzetcijfers? Die publiceren we niet, zegt Maurits Bouwman (WorldExperts.nl). Op de site wordt een veertiendaagse rondreis aangeboden vanaf 2.795,00 per persoon. Ook Rik Brinks (CultureRoad) geeft geen cijfers. "Die zijn niet openbaar en geven ook een behoorlijk vertekend beeld. De omzet uit Noord-Korea was jarenlang nul euro, en voor covid was onze bedrijfsconstructie anders - we waren toen een VOF en geen BV."
Bij CultureRoad betaalde je pre-covid voor een vijfdaagse reis naar Noord-Korea 1.095,00 per persoon, vanaf Beijing. Vluchten vanuit Nederland naar de Chinese hoofdstad moesten mensen zelf boeken.