Kritische boswachter verliest baan, maar krijgt wel 40.000 euro mee

Dat blijkt uit een dinsdag openbaar geworden uitspraak van de rechtbank Limburg.

De 59-jarige vrouw werkte sinds 2018 als boswachter bij Natuurmonumenten in de regio Zuid-Limburg met standplaats Heerlen. Ook had zij de bevoegdheid op te treden als buitengewoon opsporingsambtenaar ('groene boa') en was bij de organisatie vertrouwenspersoon. 

Conflict

In functioneringsgesprekken werd de vrouw steeds goed beoordeeld. Maar eind januari 2023 ontstond een conflict rond een reorganisatie, die invloed zou hebben op de inzet van boa's in Zuid-Limburg. De vrouw keerde zich daarbij samen met een collega in felle bewoordingen tegen hun leidinggevende.

De dag erna stuurden de twee boswachters mails aan hun manager en hun teamleden, waarin zij stelden dat de organisatie hen niet serieus nam. Door de managers wordt 'bekonkeld en besloten, en totaal niet geluisterd naar de mensen in het veld', schreef haar collega onder meer.

"Ik ben klaar! Klaar met de eindeloze overleggen die op niets uitdraaien! Klaar met het feit dat NIET geluisterd wordt! Klaar met jullie verwerpelijke manier van besluitvorming!" De vrouwelijke boswachter sloot zich daarbij in haar mail aan. "Ik kan niet anders dan concluderen dat wij niet gehoord worden."

Op scherp

De aanvaring zette de verhoudingen met de manager op scherp. Twee maanden later kwam de leidinggevende terug op het conflict, en schreef in een mail aan de vrouwelijke boswachter dat die had geleid tot een onhoudbare werksituatie. Volgens de manager stelden de boswachters zich 'uitermate kritisch' op, en kwam dat vaak 'aanmatigend en bot' over. Ook collega's, vrijwilligers en bezoekers van de natuurgebieden zouden hier last van hebben.

Door het incident in januari schreef de manager zich 'enorm geïntimideerd en emotioneel gechanteerd' te hebben gevoeld. Volgens de manager was het gedrag van de boswachters 'volstrekt onacceptabel en onaanvaardbaar' en 'grensoverschrijdend' geweest.

Uit het vonnis wordt overigens niet duidelijk of de andere kritische boswachter eenzelfde mail kreeg.

Boswachter geschorst

Daarop volgde een aantal gesprekken tussen de manager, de boswachter en een externe bemiddelaar, om te kijken of het wederzijds geschonden vertrouwen zou kunnen worden hersteld. Die gesprekken werden in juli afgerond, echter zonder succes. Toen de vrouw eind augustus van vakantie terugkwam, werd zij door Natuurmonumenten op non-actief gesteld.

De boswachter ging daarmee echter niet akkoord. Volgens haar lag het probleem bij haar manager. In een kort geding kreeg zij gelijk van de rechter, die begin september oordeelde dat Natuurmonumenten haar weer aan het werk moest laten gaan.

Verhoudingen verziekt

Daarop volgden nog coaching-gesprekken, herplaatsingspogingen en onderhandelingen over beëindiging van het dienstverband, die echter allemaal mislukten. Illustratief voor de verziekte verhoudingen is een kerstboodschap van de boswachter in de bedrijfsappgroep, waarin een kerstman een kind doodschiet dat een kerstlied zingt.

In januari stapte Natuurmonumenten naar de rechter om de arbeidsovereenkomst te laten ontbinden, onder meer wegens een verstoorde arbeidsverhouding en verwijtbaar gedrag van de boswachter.

Volgens de werkgever had de vrouw het conflict moedwillig vergroot, door via een deurwaarder een dwangsom van 20.000 euro af te dwingen. Die zou Natuurmonumenten verschuldigd zijn door de boswachter - ondanks het gewonnen kort geding uit september -  niet volledig tot haar werkzaamheden toe te laten. Zo zou zij niet zijn uitgenodigd voor teambuildingsuitjes als pizzabakken.

Baan kwijt

Uit de dinsdag openbaar geworden uitspraak blijkt dat de kantonrechter in Maastricht de werkgever deels gelijk geeft. De rechter erkent dat de arbeidsrelatie dusdanig 'ernstig, diep, duurzaam en onherstelbaar' is verstoord, dat die niet kan worden voortgezet. Dat betekent dat de boswachter in mei haar baan kwijtraakt.

Maar de kantonrechter vindt dat de verstoring niet aan de vrouw te wijten is. Weliswaar was haar houding op een aantal momenten niet constructief, maar haar 'ferme taal' was volgens de kantonrechter vooral het gevolg van de manier waarop zij door haar werkgever 'in een hoek was gedreven'.

Volgens de rechter lijkt de kritiek van de werkgever op het 'hoekige' gedrag van de boswachter 'een kern van waarheid te bevatten', maar gedroeg de vrouw zich 'niet onbetamelijk of grensoverschrijdend'.

40.000 euro

Het handelen van de werkgever kon daarentegen volstrekt niet door de beugel, aldus de kantonrechter. Door de boswachter na eerdere positieve beoordelingen in maart 2023 plotseling te confronteren met een waslijst aan kritiek, haar geen mogelijkheid te geven tot het aanpassen van haar gedrag en veel te snel aan te sturen op haar vertrek, handelde werkgever volgens de rechter 'ernstig verwijtbaar'.

Dat gaat Natuurmonumenten geld kosten. Volgens de rechter had de boswachter haar baan niet hoeven te verliezen als haar werkgever zich anders had opgesteld. Daarbij wijst hij erop dat de tweede kritische boswachter, die zich in nog fellere bewoordingen had uitgelaten, nog steeds in dienst is.

Daarom moet Natuurmonumenten de ontslagen boswachter - naast haar reguliere transitievergoeding - een zogenoemde 'billijke vergoeding' van 40.000 euro betalen.