Monopoly in Veldhoven: ASML koopt alles op wat los en vast zit
Chipmachinefabrikant ASML wil enorm uitbreiden, en iedereen die bereid is om zijn huis of bedrijf te verkopen om dat mogelijk te maken, loopt weg met een grote zak geld. Bij elkaar gaf ASML de afgelopen tijd zeker 53 miljoen euro uit, exclusief belastingen, om zoveel mogelijk grond in handen te krijgen in het gebied rond de bestaande fabrieken.
Dat blijkt uit een analyse van alle verkochte percelen in de omgeving van ASML door RTL Nieuws.
Daaruit blijkt ook dat ASML nog behoorlijk veel kan groeien zonder te verhuizen. Het gebied dat extra is aangekocht rond de bestaande fabrieken is ongeveer even groot als het terrein dat ASML al bezit.
Grenzen van de groei
ASML, met ruim 20.000 werknemers in Nederland, is het afgelopen decennium de belangrijkste chipmachinefabrikant van de wereld geworden. Door de technologie van het bedrijf kunnen extreem kleine en extreem krachtige chips gemaakt worden. Die chips zitten bijvoorbeeld in computers en telefoons, die daardoor steeds sneller en krachtiger worden.
Maar het bedrijf loopt tegen de grenzen van de groeimogelijkheden aan in de huidige fabrieken. Het bedrijf wil het liefst uitbreiden in Veldhoven, maar daar staan tientallen bedrijven en huizen voor in de weg. Dat probleem heeft ASML inmiddels bijna geheel weten te tackelen. De oplossing: tientallen miljoenen uitgeven aan iedereen die maar wil verkopen.
Bijna alles in handen
Op een paar bedrijven en huizen na heeft het techbedrijf bijna het hele industriegebied ten zuiden van de Kempenbaan in Veldhoven weten te bemachtigen. Een aangrenzende straat met woningen werd ook gekocht, om uiteindelijk tegen de grond te gooien.
Ook een pluimveebedrijf, een autohandelaar en een tennis- en padelclub moeten wijken, om maar eens wat te noemen.
Jij krijgt een miljoen, jij krijgt een miljoen
Geld lijkt daarbij geen beperkende factor voor de technologiereus. De huizen aan de Heerseweg, het straatje aan de rand van het gebied, werden vijwel allemaal voor een miljoen euro of meer opgekocht. Daarbij gaat het al snel om enkele tonnen tot een half miljoen boven de laatste waardebepaling voor de WOZ.
De grond van een pluimveebedrijf werd voor 2,5 miljoen euro overgenomen, een bedrijf dat drukwerk maakt verkocht het perceel voor 3,3 miljoen euro, en ga zo maar door.
En dat gebeurt allemaal om de groei op de korte termijn aan te kunnen. Gisteren maakte het bedrijf ook bekend op een andere plek in de buurt, in Eindhoven, nog veel verder te willen groeien op de langere termijn.
Minimaal 53 miljoen
Bij elkaar gaf ASML de afgelopen drie jaar zeker 53 miljoen euro uit, exclusief belastingen, om zoveel mogelijk grond in handen te krijgen in het gebied rond de bestaande fabrieken.
Het totaalbedrag ligt nog hoger, want het bedrijf dat eigenaar was van de grond onder de tennis- en padelclub is in zijn geheel overgenomen, om het vervolgens op te doeken.
Teller loopt door
Hoeveel er voor dat bedrijf is neergelegd is niet bekend. Maar uitgaande van een prijs per vierkante meter van zo'n 2000 euro, wat nog aan de lage kant is voor de bebouwde percelen die ASML opkocht, kom je al snel op nog eens zo'n 5 miljoen euro extra.
En de teller loopt nog verder op. Een aantal bedrijven in de omgeving geeft aan nog in onderhandeling te zijn met ASML over verkoop van de percelen.
ASML wil de bedragen niet bevestigen, maar bevestigt wel dat het bedrijf 'nog wel een paar jaar' verder zal bouwen op De Run, het industriegebied in Veldhoven. Dat betekent dat ook zonder de nieuwe beoogde locatie in Eindhoven, het bedrijf de komende jaren nog fors kan groeien.
'Een keer aan de beurt'
Carl Depoorter, eigenaar van het eerder genoemde pluimveebedrijf en een aantal andere percelen, is een van de mensen die plaats maakten voor de chipmachinegigant. "We wisten dat we een keer aan de beurt zouden komen", vertelt hij gelaten.
Hij had geen plannen om de locatie in Veldhoven te verlaten, voordat ASML aanklopte. "Was ASML daar niet geweest, dan hadden we daar nog gezeten." Het bedrijf is uiteindelijk samengevoegd met een andere locatie in Lunteren, vlakbij Barneveld. De 30 personeelsleden zijn volgens Depoorter bijna allemaal ergens anders ondergebracht.
Volgens de eigenaar waren er met ASML goed afspraken te maken over een verhuisvergoeding en voldoende tijd om het bedrijf te verplaatsen.
Landelijk gebied ook op de korrel
Opmerkelijk is dat ASML niet alleen in het gebied boven de A67 in het vizier heeft, maar ook een aantal grote landelijke percelen ten zuiden van de snelweg heeft gekocht. Het lijkt niet de bedoeling te zijn om ook aan die kant van de snelweg daadwerkelijk fabrieken neer te zetten.
Uit de officiële akte blijkt dat ASML de grond heeft gekocht om er een hoogspanningsstation neer te zetten. Al die fabrieken vreten immers stroom.
RTL Nieuws heeft contact gelegd met alle verkopende bedrijven in de omgeving, maar de meesten wilden geen toelichting geven op hun transacties met de industriële gigant.
ASML ligt gevoelig
'Geen interesse', zegt de eigenaar van een printshop die zijn bedrijfspand en woning voor meer dan 5 miljoen euro verkocht heeft.
"Als je iets wilt weten, moet je ASML maar bellen", antwoordt één van de eigenaren van het autobedrijf dat voor 2,5 miljoen van eigenaar verwisselde.
Vrijwel iedereen die door RTL Nieuws wordt benaderd over de verkoop van grond en bedrijfspanden op industrieterrein De Run gaat inhoudelijke vragen uit de weg.
En ook zij die nog niet verkochten, willen geen antwoorden geven of bellen niet terug. Het ligt gevoelig, weten omwonenden van het bedrijf.
Niet iedereen blij
In het dorp Veldhoven is er een groep die vindt dat ASML een aanwinst is en een zegen voor de lokale en regionale economie. Maar er zijn ook mensen die minder blij zijn met het bedrijf dat de laatste jaren zo ongekend hard groeit.
Tegen een voorgenomen uitbreiding van ASML werden twee jaar geleden ruim 60 bezwaren ingediend. Twee bezwaarmakers hebben nog een beroep lopen bij de Raad van State.
Maar zij zijn in de minderheid. "Het zijn mensen die zich niet per se meer heel welkom voelen in de plaatselijke kroeg", zegt hun advocaat desgevraagd.
Overheid wil ASML houden
Niet alleen ASML is er alles aan gelegen om te blijven groeien in de omgeving van Veldhoven. Ook het kabinet en de regio zijn bereid om miljarden te investeren om het bedrijf in Nederland te houden.
Het rijk is bereid om 1,7 miljard euro uit te trekken voor extra woningbouw, onderwijs en infrastructuur rond ASML. Ook de regio Eindhoven draagt nog eens 800 miljoen euro bij. Gisteren bleek dus ook dat de gemeente Eindhoven een groot stuk grond beschikbaar wil stellen om vanaf 2030 nog eens plaats te maken voor nieuwe productiefaciliteiten waar 20.000 mensen aan de slag moeten kunnen.