VN wil eind aan gebruik spyware door overheden

"Regeringen moeten direct stoppen met het gebruik van deze spyware", aldus Bachelet. In een verklaring schrijft ze dat er al vaak is gewaarschuwd voor het misbruik van observatietechnologie.

Volgens internationale media hebben meerdere landen de Pegasus-spyware van het Israëlische bedrijf NSO Group gebruikt om journalisten, mensenrechtenactivisten en oppositieleden in de gaten te houden. De media hebben de hand weten te leggen op een lijst met telefoonnummers van 50.000 slachtoffers die mogelijk gehackt zijn.

Aanslagen op kritische journalisten

De spyware zou ook zijn gebruikt bij het plannen van aanslagen op kritische journalisten. "Journalisten en mensenrechtenactivisten hebben een belangrijke rol in onze samenleving en als hen het zwijgen wordt opgelegd, lijden we allemaal", aldus Bachelet. 

Bedrijven die betrokken zijn bij de spyware helpen bij het ondermijnen van mensenrechten, vindt Bachelet. "Deze bedrijven moeten direct stappen ondernemen om hier wat aan te doen. Landen mogen alleen van zulke ingrijpende middelen gebruik maken, als er sprake is van een ernstig misdrijf." 

NSO Group noemt het in een reactie valse aantijgingen. "Onze software wordt alleen verkocht aan overheden, inlichtingendiensten en politiediensten. De software wordt regelmatig gebruikt bij het opsporen van ontvoerde mensen, het oprollen van pedonetwerken en het veilig houden van het luchtruim."

Israël: gepaste maatregelen

De Israëlische regering zegt dat er maatregelen worden genomen tegen landen die de Israëlische spyware misbruiken. "De spyware wordt alleen geëxporteerd voor overheidsgebruik volgens alle regels en voorwaarden die wij hebben gesteld", aldus het ministerie van Defensie in een verklaring.

"In het geval dat een van de voorwaarden wordt geschonden, worden er gepaste maatregelen genomen." Wat die maatregelen zijn, wordt niet gezegd. 

'Hongarije was klant bij NSO'

De Europese Commissie noemde maandag het gebruik van de spyware "volstrekt onacceptabel". "Dat gaat in tegen elke regel die we in de EU hebben voor de persvrijheid", waarschuwt voorzitter Ursula von der Leyen.

Hongarije zou een van de klanten zijn van het Israëlische NSO Group. "Dat moet nog worden geverifieerd", zei Von der Leyen tegen internationale media. "Maar als dit het geval is, is dat compleet onaanvaardbaar. De persvrijheid is een van de kernwaarden van de Europese Unie."  

Spionagesoftware

De Pegasus-spionagesoftware van de NSO Group zou zowel op Android als iOS werken. De spyware zou bij doelwitten bijvoorbeeld gesprekken kunnen afluisteren, screenshots kunnen maken en data kunnen doorseinen, zoals locatie, internetgeschiedenis en het adresboek van de gebruiker.

NSO stelt zelf al jaren dat het software zoals Pegasus aan overheden verkoopt en niet weet hoe die software vervolgens gebruikt wordt. 

Pegasus kan smartphones hacken als de eigenaar op een geïnfecteerde link drukt. Maar Pegasus blijkt ook zonder actieve handeling van het slachtoffer geïnstalleerd te kunnen worden. Op een iPhone of iPad is het ontvangen van een malafide bericht in iMessage al genoeg om zonder verder ergens op te klikken toch besmet te raken. Die kwetsbaarheid zit volgens experts ook nog in de nieuwste versie van iOS.