Russen voelen sancties: kan Poetin op steun blijven rekenen?

We vragen het Hans van Koningsbrugge, hoogleraar Russische geschiedenis en politiek aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij geeft antwoord op de belangrijkste vragen.

Wat betekenen de Westerse sancties voor de 'gewone' Rus?

"Russen hebben ook via de staatsmedia kunnen horen van de sancties, zoals de uitsluiting van het internationale betalingsverkeer. De roebel maakt een duik, en je zag gisteren daarom meteen al lange rijen bij de pinautomaten staan. Alles wat geïmporteerd moet worden zal in prijs stijgen. Niet een beetje, maar fors.

Dat Russen minder te besteden hebben is al jaren aan de gang, maar dat wordt nu verder versneld. De centrale bank van Rusland heeft de rente meer dan verdubbeld naar 20 procent. Dat heeft ook gevolgen voor wie een huis wil kopen. Je moet nu een hogere rente betalen voor een hypotheek.

Geld lenen om dure producten te kopen, zoals een auto, wordt ook duurder. De opgelegde sancties hebben dus enorme gevolgen voor de economie."

Hoe reageren de Russen op de sancties?

"Er is sprake van een generatieconflict. De oude generatie, die de Sovjettijd nog heeft meegemaakt, zijn getraind om zelfvoorzienend te zijn, en vallen terug op hun oude overlevingspatroon. Zij hebben al niet veel te besteden. Iemand van 65 krijgt ruim 100 euro pensioen, en daar kunnen ze straks nog minder mee kopen.

Voor de moderne jongeren, zeker uit de grotere steden, ligt dat anders. Zij zijn opgegroeid met een luxere levensstijl. Dat wordt nu in hoog tempo aangetast. Op vakantie naar populaire bestemmingen in het buitenland wordt lastig. Vliegen kan niet, en met je credit card kan je geen geld uitgeven. Voor hen is dit gewoon een shock."

Wordt dit Poetin aangerekend, of blijft de bevolking achter hem staan?

"Veel Russen zijn tegen de oorlog, maar of ze ook tegen Poetin zijn, dat is wat anders. De oude generatie die naar de televisie kijkt zal achter Poetin blijven staan. Zij zijn fatalistisch ingesteld: we kunnen toch niets veranderen, zo denken ze.

Ik sprak gisteren een goede collega uit Moskou, en haar familieverleden was zwaar genoeg om de Russische macht te haten, maar zelfs zij had grootste moeite om te zeggen dat Poetin hier een schurkenstreek begaat.

De meerderheid zal de schuld bij het Westen leggen, en niet bij Poetin. Wel met een grote aantekening: onder jongeren zal dit een stuk minder zijn."

Poetin blijft dus stevig zitten?

"Russen komen nu bij van de eerste schrik, het moet eerst indalen. Niemand kan voorspellen wat er gaat gebeuren, maar het kan in potentie de stabiliteit van het regime aantasten.

De elite met al hun miljarden, die graag in het Westen komt, die worden nu geknipt en geschoren. Als een deel van de elite het niet meer pikt, kan dat voor Poetin grote gevolgen hebben.

Het is eigenlijk ironisch. Poetin's grootste doel is stabiliteit. Dat wordt nu bedreigd. Zijn hele levenswerk wordt bedreigd."