Gruwelijke beelden uit Boetsja: lijken op straat en in massagraven

Let op: dit artikel bevat schokkende beelden.

Dat zegt Anatoli Fjodoroek, de burgemeester van Boetsja, tegen het Franse persbureau AFP. Daarnaast zagen journalisten van AFP gisteren zelf ook zeker twintig lijken in één straat liggen. 

De handen van één van de dode mannen, die burgerkleding droegen, waren vastgebonden op zijn rug. De lichamen lagen over enkele honderden meters verspreid in het dorp.

Lichamen midden op de weg

De doodsoorzaak is volgens de journalisten niet direct vast te stellen, maar zeker één van de lichamen had een grote hoofdwond. Zestien lichamen lagen op de stoep of in de berm van de verwoeste plaats, drie languit in het midden van de weg en een ander lijk lag op de binnenplaats van een huis.

Naast de verschrikkelijke beelden komen er ook steeds meer verhalen naar buiten over wat er de afgelopen weken is gebeurd in Boetsja. Zo sprak een verslaggever van de Britse krant The Guardian met Halyna Tovkach (55), een inwoner van het stadje. Ze kwam, samen met haar man en een ander gezin, onder vuur te liggen toen ze op 5 maart 's ochtends wilde vluchten. 

Ze vertrokken met twee auto's in de hoop naar een veilig gebied te reizen. Ze kwamen niet ver, want op slechts 800 meter van hun huis kreeg een Russisch pantservoertuig hen in de gaten.

'Ik dacht: iedereen wordt nu vermoord'

Halyna tegen The Guardian: "Ik zag een deur opengaan in de auto voor ons en twee benen vielen naar buiten. Ik dacht: iedereen wordt nu vermoord. Het ging zo snel. Mijn man schreeuwde: 'Draai om, draai om!'. Maar toen voelde ik dat ik door iets werd geraakt in mijn rechter schouder, het was een kogel. Ik duwde nog tegen mijn man aan, zodat hij uit de auto zou stappen. Maar hij bewoog niet meer. Ik realiseerde me toen dat hij dood was. Daarna opende ik mijn deur en rende ik weg."

Alleen Halyna en de vader van het andere gezin in de auto voor haar wisten te overleven. De man van Halyna en de moeder en twee zoons van het andere gezin, werden doodgeschoten. Het maakt volgens haar deel uit van een oorlogsmisdaad door Russische soldaten, en ze vertelt haar verhaal omdat ze wil dat de hele wereld het hoort.

Ook Human Rights Watch sprak met een inwoner van Boetsja, die lerares is van beroep. Ze hoorde in de vroege morgen van 4 maart schoten en gepantserde voertuigen door haar straat rijden. Ze zat op dat moment zelf met haar twee honden in de kelder te schuilen. Daarna klonken glasscherven en werd haar voordeur opengebroken. 'Kom nu naar buiten, anders gooien we een granaat', klonk het.

Inwoners Boetsja moesten verzamelen op plein

Ze schreeuwde dat ze alleen was en ze kwam met haar handen in de lucht naar buiten. Ook haar buren werden naar buiten geroepen en ze moesten zich melden op een plein, waar inmiddels zo'n veertig inwoners naartoe waren gebracht. Zo'n dertig militairen en een commandant stonden ook op het plein, vertelde de lerares. Alle documenten van de inwoners werden gecontroleerd en er werd gevraagd wie er onderdeel uitmaakten van de Oekraïense strijdkrachten.

Urenlang stonden de inwoners op het plein in de kou, waarna uiteindelijk vijf mannen naar voren werden gebracht door de Russische soldaten. Ze moesten hun laarzen en jassen uitdoen, op hun knieën langs de kant van de weg gaan zitten en hun shirt werd over hun hoofd getrokken. Eén man werd daarna door het hoofd geschoten. Hij viel, vrouwen op het plein schreeuwden. De commandant zei volgens de lerares daarna: "Maak je geen zorgen. Jullie zijn allemaal normaal, maar dit is vuil. We zijn hier om jullie van het vuil te reinigen."

Wat er met de andere vier mannen is gebeurd, weet de vrouw niet. Iedereen mocht na de executie van de man namelijk weer terug naar hun huizen. Op 9 maart, toen de lerares Boetsja wist te ontvluchten, zag ze het lichaam van de doodgeschoten man nog steeds langs de kant van de weg liggen.

'Ze hebben geprobeerd dit te verbergen'

De beelden en verhalen die nu naar buiten komen over Boetsja, laten zien dat er daadwerkelijk burgers zijn doodgeschoten, vertelt correspondent Jeroen Akkermans vanuit Oekraïne. "Het strookt met het beeld dat Russische troepen wel degelijk burgers onder vuur hebben genomen en daar ook mee weg proberen te komen. Het in brand steken van lichamen, het feit dat er een massagraf is gevonden: dat zijn tekenen dat ze hebben geprobeerd dit te verbergen."

Wat er in de afgelopen weken is gebeurd in Boetsja, moet tot op de bodem worden uitgezocht, vertelt Akkermans. "Daar moet nu zo veel mogelijk over worden vastgelegd. Alles moet daar worden gefilmd, de identiteit van de overledenen moet worden vastgesteld, er moet gesproken worden met ooggetuigen. Dat is nu van het grootste belang. Alleen dan is er misschien kans op het aanklagen van daders. Dat de soldaten zullen ontkennen, lijkt namelijk zeker."

Inmiddels zouden, net als Boetsja, al zo'n dertig steden en dorpen rond de Oekraïense hoofdstad zijn heroverd op het Russische leger. Dat zeiden adviseurs van president Zelenski gisteren al. En niet alleen in Boetsja is het leed dat de Russische troepen hebben achtergelaten groot.