Waarom Duitsland geen zware wapens naar Oekraïne stuurt
Steeds meer Europese landen sturen zware wapens naar Oekraïne. Zo ook Nederland. Maar uit Duitsland blijft het stil. Het machtigste land van Europa zit met de kwestie in zijn maag. En dat heeft te maken met naweeën van de Tweede Wereldoorlog.
Het zijn zware dagen voor de Duitse bondskanselier Olaf Scholz. Op zijn bureau ligt een hoofdpijndossier over het leveren van zware wapens aan Oekraïne. Geen moeilijke keuze, zou je denken. Alle bondgenoten sturen immers al wapens. Maar het land en de politiek zijn hopeloos verdeeld, zegt hoofdredacteur van Duitslandweb Wiebke Pittlik.
Investering in het leger
Na de Tweede Wereldoorlog heeft Duitsland alleen maar bezuinigd op het leger. Toch leek er even sprake van een doorbraak. Twee maanden terug kondigde bondskanselier Scholz aan te gaan investeren in het leger. En niet zomaar: er werd een bedrag van 100 miljard euro voor vrijgemaakt.
Toch blijft het leveren van zware wapens aan Oekraïne een heikel punt. Dat heeft te maken met een oorlogstrauma. Pittlik: "Sinds de Tweede Wereldoorlog leeft het idee van nie wieder (nooit weer). Duitsland wil koste wat het kost vrede bewaren. En bovenal nooit meer een agressor zijn, zoals ze waren in de Tweede Wereldoorlog."
Stap voor stap
Al jaren hanteert Duitsland het beleid nooit wapens te leveren aan een conflictgebied. Die afspraak is verbroken: inmiddels worden er wel al wat lichte wapens geleverd aan Oekraïne. Daar blijft het dus bij en dat komt Scholz op kritiek te staan.
De druk op kanselier Scholz is enorm. Ten eerste blijkt uit peilingen dat een meerderheid van het Duitse volk vindt dat Duitsland zwaardere wapens naar Oekraïne moet sturen. Dat is een omslag volgens Pittlik. "De vredesbeweging is groot in Duitsland. Zij zijn tegen iedere vorm van conflict. Dit paasweekend nog waren er vredesmarsen."
Dat gedachtegoed van de vredesbewegingen overheerste ook jarenlang in de politiek: met het leveren van wapens laat je conflicten escaleren. Toch maken veel politici nu een draai. "Ze vinden vrede nog steeds belangrijk maar vinden nu dat je dat moet verdedigen." Ze uiten openlijk kritiek op de terughoudende houding van Scholz. Zijn coalitiegenoten noemen Scholz 'het probleem'.
Tenslotte is er nog de druk uit het buitenland. Het valt Pittlik op dat buitenlandse media kritisch schrijven over Scholz. "Zij vinden dat hij moet kiezen en meer moet doen dan hij nu doet." Ook de bondgenoten van Duitsland, waaronder Nederland, willen dat het meedoet.
Scholz aan zet
De ogen zijn nu gericht op Scholz. "Hij is zich daar bewust van", zegt Pittlik. Maar gaat hij er ook wat mee doen? "Scholz heeft Oekraïne een lijst gegeven met wapens die ze kunnen bestellen bij Duitsland. Die wapens betaalt Duitsland dan.”
Dat klinkt als een grote stap. Toch is er ook kritiek. "Duitsland heeft een enorme wapenindustrie en heeft dus veel te bieden. Maar op de bestellijst die Oekraïne kreeg, stonden geen zware wapens." Het laat zien dat Scholz nog geen harde klap geeft: "Hij zet kleine stapjes. Maar je ziet wat overheerst: de angst voor provocatie." Nog altijd lijkt Duitsland, met Scholz voorop, huiverig voor oorlog.