Protest tegen Brits koningshuis? Dat wordt niet getolereerd

Duizenden Britten schuifelen deze dagen langs de kist van de Queen om afscheid te nemen. In Westminster Hall werd de rij vandaag zelfs voor het eerst tijdelijk gesloten, omdat hij de lengte van bijna 8 kilometer met de bijbehorende wachttijd van minstens 14 uur had bereikt. 

Toch vormen stille protesten een contrast met deze ellenlange rijen. Deze protesten duiken net als de royalfans op rondom de plekken waar de kist van de Queen haar laatste dagen doorbrengt. Zo verschenen er de afgelopen dagen anti-monarchie demonstranten in het Schotse Edinburgh en in Londen. 

'Uitzonderlijk en shockerend'

Zarah Sultana, een parlementslid voor de politieke partij Labour, deelde openlijk haar kritiek op Twitter. "Niemand moet gearresteerd worden voor het uiten van republikeinse standpunten. Het is uitzonderlijk en shockerend, dat dit gezegd moet worden."

Vandaag vond een stil protest plaats in Wales op de dag dat de nieuwe koning Charles III en zijn vrouw Camilla de hoofdstad van dit Britse landsdeel bezochten. Onder het motto 'Real Protest Now' riepen vakbonden en voorstanders van een onafhankelijk Wales op tot protest bij het Cardiff kasteel. 

De organisatoren eisten vooraf al van de politie om hun recht op demonstreren te respecteren. De eerdere afvoeringen en arrestaties van andere demonstranten vonden zij namelijk verontrustend. Dat vertelt Bethan Sayed, een mede-organisator en oud-volksvertegenwoordiger van Wales.

"Het is heel erg gevaarlijk als mensen worden gearresteerd vanwege hun mening. Dat tolereren we niet." Sayed waardeert het rouwproces van de Britten, maar een andere stem moet net zo goed te horen kunnen zijn, vindt ze. "Ook al is het moeilijk."

Bijna gearresteerd door leeg papier 

Sayed legt uit dat zij eerder deze week nog werd opgebeld door een gedesillusioneerde man. Het was een probleem dat hij een leeg wit papier omhoog hield, omdat hij er eventueel nog iets provocerends op zou kunnen schrijven. "Dat soort maatregelen zijn een gevaar voor de democratie."

Het overkwam de advocaat en activist Paul Powlesland die het stiekem vastlegde met zijn mobiel en deelde op Twitter. In de video hoor je de politie om zijn gegevens vragen. De reden? Omdat Powlesland er 'not my king' op wilde zetten en dat zou mensen kunnen beledigen. Daarom zou de agent hem kunnen arresteren op grond van de Wet van de Openbare Orde. 

Diezelfde slogan, #NotMyKing, ging de volgende dag viral op Twitter nadat een video online verscheen waarin een andere demonstrant door de politie werd weggeleid. In zijn handen hield hij een bord vast met dezelfde tekst. 

Vaag statuut

Clive Stafford Smith, een burgerrechtenadvocaat, vertelt in The Washington Post waarom de mensen worden weggehaald. Dat gebeurt volgens hem omdat politieagenten hoogstwaarschijnlijk de Openbare Ordewet van 1986 handhaven.

Dat is 'een ongelooflijk vaag statuut dat zegt dat alles wat de openbare orde kan verstoren, wordt overgelaten aan het gezag van de politie om te beslissen of ze iemand arresteren'. Correspondent Anne Saenen bevestigt dat dat kan leiden tot moeilijke situaties. "Enerzijds mag er gedemonstreerd worden, anderzijds zijn er beperkingen."

Hoewel de politie naar aanleiding van de media-aandacht hun protocollen hebben bijgesteld, beslissen ze nog altijd per situatie wat te doen. "Zo wordt het je minder in dank afgenomen als je gaat staan schreeuwen op het moment dat de kist net voorbij komt."

Hoewel de stille protesten via social media veel aandacht krijgen, zijn hun bijeenkomsten kleinschalig, vertelt Saenen. "Ze vallen in het niet bij de rijen van de Queen." Het zijn vaak kleine groepjes die langs de route staan en af en toe wordt een enkeling opgepakt. 

Zo pakte de politie bijvoorbeeld geschiedenisleraar Symon Hill op. Dat gebeurde nadat hij 'wie heeft hem gekozen' riep tijdens het voorlezen van de proclamatie in Oxford. In een uitgebreid blog vertelt Hill dat de politie hem boeide en niet vertelde waarom hij werd gearresteerd. 

'Zieke oude man'

In Edinburgh hield de politie maandag een 22-jarige man aan die prins Andrew ‘een zieke oude man’ noemde, terwijl de Queen haar kist voorbij werd gedragen. In een video is te zien hoe twee mannen uit de menigte hem naar de grond werken waarna de politie hem meetrekt.

De Schotse politie liet The Washington Post weten dat de demonstrant was gearresteerd en vervolgens 'vrijgelaten om op een later tijdstip voor de Edinburgh Sheriff Court te verschijnen'.

En ook die gebeurtenis zorgde voor veel reacties. Zo sprak Daniel Hannan, een lid van het House of Lords, zijn zorgen uit over de autoritaire politie. "Mensen opsluiten voor het schreeuwen van republikeinse leuzen, zelfs als ze dat opzettelijk grof en provocerend doen, is volkomen on-Brits."

De eenlingen en kleine groepjes protesteren om verschillende redenen. Saenen legt uit dat het over het algemeen mensen zijn die kritiek hebben op het koningshuis en het er niet mee eens zijn dat Charles de troon zonder enig verkiezingsproces erft. Verder zijn er republikeinen die van de hele monarchie af willen. 

In Wales ging het protest vandaag ook om andere dingen, zoals de onvrede over de abrupte aankondiging van Charles dat William prins van Wales wordt. Toch wilde Sayed vooral saamhorigheid uitstralen. "Het maakt niet uit - socialisten van de arbeiderspartij, onafhankelijkheidsstrijders, anti-kolonialisten - ons protest is voor iedereen."