Vraag naar gratis soa-tests in Amsterdam is te groot
Wie zich wil laten testen op een soa, kan in Amsterdam niet zomaar bij de gratis soa-polikliniek terecht. De vraag is veel groter dan het aanbod.
Jongeren tot en met 25 jaar, mensen die denken een soa te hebben of die gewaarschuwd zijn voor een soa, mannen die seks hebben met mannen en sekswerkers kunnen bij een soa-polikliniek van de GGD in aanmerking komen voor een gratis soa-test. Maar het Centrum voor Seksuele Gezondheid (CSG, ook bekend als de soa-polikliniek) van de GGD Amsterdam loopt tegen capaciteitsproblemen aan.
Maximale testcapaciteit bereikt
De soa-polikliniek heeft voor 2022 een capaciteit van ongeveer 50.000 consulten voor soa's en seksuele gezondheid en daarnaast voor 10.000 PrEP-consulten, het medicijn dat een hiv-besmetting kan voorkomen. De maximale testcapaciteit wordt benut, maar de vraag overstijgt steeds het aanbod. "Het komt heel vaak voor dat onze maximale capaciteit is bereikt", laat een woordvoerder weten. "Wij hebben meerdere keren bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport aangegeven dat onze capaciteit achterloopt bij de vraag. Ons probleem wordt niet opgepikt."
En dus is het voor mensen in de risicogroepen lastig om online een afspraak te maken. De organisatie verwijst de kwetsbare groep die in aanmerking komt voor een gratis test, regelmatig door naar de huisarts. Het grote verschil is alleen dat bij de soa-kliniek een test anoniem en gratis is en bij de huisarts moet je ervoor betalen. Dit geldt natuurlijk ook voor de commerciële testklinieken.
Wat kost een soa-test?
De kosten hangen af van het soort soa-test die je doet. Een test voor chlamydia kost ongeveer 40 euro bij de huisarts. Online kun je een test voor 20 euro krijgen.
Zijn er meer testen nodig, dan kunnen de kosten oplopen tot meer dan 200 euro. Dit gaat (deels) af van je eigen risico. Is je eigen risico op, dan worden de kosten vergoed uit je basiszorgverzekering door je zorgverzekeraar.
Aanvullende zorg
Iedereen die denkt een soa te hebben, of die seksueel contact heeft gehad met iemand die een soa heeft en buiten de risicogroep valt, moet zich melden bij de huisarts. "De soa-poliklinieken van de GGD zijn een aanvullende seksuele gezondheidszorg en alleen bedoeld voor kwetsbare groepen en hoog risicogroepen", vertelt Silke David, programmamanager soa en seksuele gezondheid bij het RIVM. "Mensen met een hoog risico op een soa kunnen zich bij een kliniek snel en gratis laten testen."
Er is veel vraag naar die gratis zorg bij de GGD. Allereerst omdat het anoniem is, maar ook omdat een soa-consult bij de huisarts van je eigen risico af gaat en mensen met een kleine beurs daarom een gratis test willen. "Ik snap het, maar het is niet de bedoeling dat 'zekerheidszoekers' naar de GGD gaan. Val je buiten de risicogroep, dan kun je vaak niet bij de polikliniek terecht."
Niet overal lange wachttijden
Er zijn in totaal 25 GGD'en in Nederland. Bij navraag bij het merendeel van de andere locaties, blijkt dat het mensen die in de risicogroep vallen daar altijd snel gezien kunnen worden. De GGD-locaties in Groningen, Friesland en Drenthe kunnen binnen 24 uur testen.
Dit geldt ook voor de GGD's in Limburg, Brabant en Gelderland en Overijssel. Van de GGD's in andere grote steden als Rotterdam en Utrecht zijn de cijfers en de wachttijden niet bekend.
'Sommige klinieken zitten vol'
Sinds 2015 is er een financieel budget voor het aantal consulten. "Sommige soa-poliklinieken zitten vol en hebben dus geen geld om uit te breiden. Dan krijgt iemand die er in aanmerking voor komt, toch een doorverwijzing naar de huisarts of een commerciële testmogelijkheid, die overigens vaak goedkoper is dan een consult bij de huisarts."
Dat de polikliniek in Amsterdam de vraag niet aankan, heeft overigens niks te maken met personeel dat wordt ingezet voor vaccinatiecentra, dat is niet het geval. Silke David: "Maar de PrEP-regeling en de vragen rondom de Monkeypox leveren extra druk op bij het personeel en de organisatiestructuur."
