Bonus voor voltijd werken: dit zijn de plannen

Donderdag debatteert de Tweede Kamer over de krapte op de arbeidsmarkt en de mogelijke oplossingen. We hebben te maken met een recordkrapte, meldde het UWV recent nog. En dat geldt inmiddels voor zo'n beetje alle sectoren.

De Tweede Kamer wil daarom onder meer dat er een bonus komt voor mensen die voltijd werken. Een motie van D66 en VVD kreeg eerder deze maand de steun van een ruime Kamermeerderheid. 

1. Een voltijdsbonus, hoe ziet dat eruit?

Om maar gelijk met de deur in huis te vallen: veel details moeten nog worden uitgewerkt. Zoals de hoogte van de bonus en hoe die moet worden bekostigd. Draait de overheid bijvoorbeeld op voor de kosten, of werkgevers? En hoe wordt omgegaan met mensen die bijna voltijds werken? Het is allemaal nog onderwerp van discussie.

Net als hoe die bonus zelf er precies uit moet gaan zien overigens. In de basis gaat het om een beloning voor mensen die nu nog niet fulltime werken, maar "bereid zijn om dat te gaan doen", zegt Jan Paternotte van D66 tegen RTL Z. Maar een 'meerwerkbonus' voor wie bijvoorbeeld van drie dagen werken naar vier gaat, is ook nog een optie.

Ook zou het kabinet graag de focus willen leggen op sectoren waar de krapte het grootst is, zoals in de zorg of het onderwijs.

Bij het uitwerken van de plannen moet het kabinet rekening houden met een uitspraak van het College voor de Rechten van de Mens. Dat zegt dat de bonus een verboden onderscheid maakt tussen full- en parttimers en de laatste groep, van met name vrouwen, benadeelt.

2. Mensen die nu al fulltime werken krijgen de bonus niet?

Daar lijkt het niet op. De maatregelen die het kabinet op Prinsjesdag aankondigde, zoals een hogere arbeidskorting en lagere inkomstenbelasting, moeten iedereen die fulltime werkt vooruit helpen. "Daar profiteert die groep het meest van", zegt Paternotte.

Met deze bonus moet juist een maatschappelijk probleem worden aangepakt. Van Schiphol tot kinderopvang: "door mensen meer te laten werken kunnen we problemen voor iedereen aanpakken", aldus de D66'er.

3. Gaat dat wel werken, zo'n bonus?

Een bonus kan een prikkel geven om meer uren te gaan werken, denkt Paternotte. Ook veel werkgevers denken dat volgens hem. D66 wil het een kans geven, ook omdat er in Nederland relatief veel mensen parttime werken en dan vooral vrouwen. "We zijn kampioen van Europa", zegt hij.

Of die prikkel er ook daadwerkelijk is, is echter niet onderzocht. Het CBS concludeerde vorig jaar juist nog dat er steeds minder mensen zijn die meer willen gaan werken.

Eens deeltijd, altijd deeltijd, zegt het Sociaal en Cultureel Planbureau woensdag bovendien in een rapport. Vrouwen die minder gaan werken als ze een kind krijgen, blijven vaak ook daarna in deeltijd werken.

De instantie vraagt zich dan ook af of een bonus wel genoeg zoden aan de dijk zet. "Werken in deeltijd is niet alleen diep ingesleten in onze samenleving, maar ook in het leven van veel vrouwen zelf. Dat doorbreek je niet zomaar", aldus SCP-onderzoeker Wil Portegijs.

4. Zijn er betere oplossingen dan die bonus?

Volgens het SCP is het kabinetsbeleid te veel gericht op het aan het werk krijgen van jonge moeders. De focus zou juist moeten liggen op vrouwen met oudere kinderen: een vergeten groep parttimers met meer ruimte om extra te werken.

Er moet bovendien meer gebeuren om mensen te stimuleren meer te gaan werken. Daar is ook Paternotte het mee eens. "Met één simpele oplossing zijn we er niet", zegt hij. Zo moet het plan om de kinderopvang gratis te maken, snel worden uitgevoerd. Ook kan worden gekeken naar verdere verlagingen van de belastingen op werk.

Maar een cultuurverandering is ook nodig, vindt hij: "Vrouwen die hun kinderen vier dagen per week naar de opvang brengen worden hierop aangekeken." En dat moet anders, vindt hij.