Najaarsgolf een feit, maar herhaalprikken net begonnen: hoe zit dat?

Half september werden de eerste herhaalprikken gezet. Mensen met een hoger risico om ziek te worden zijn als eerste uitgenodigd. Het gaat om de zestigplussers, de mensen die jaarlijks de griepprik krijgen en daarna komen zorgmedewerkers aan de beurt. Hierna kan iedereen die dat wil van 12 jaar en ouder een afspraak maken voor de herhaalprik.

De prikken moeten de afweer een oppepper geven, zodat mensen beter beschermd zijn bij een nieuwe coronagolf. Het RIVM constateerde vorige week dat die golf officieel is begonnen. Ondertussen heeft nog niet iedereen in de groepen met meer risico de kans gehad om een prik te halen. Op dit moment zijn namelijk de mensen die in of voor 1959 geboren zijn aan de beurt.

Ruim 1100 mensen opgenomen

Het aantal mensen dat met een coronabesmetting in het ziekenhuis ligt, neemt snel toe. Op dit moment behandelen ziekenhuizen 1126 positief geteste mensen, het hoogste aantal sinds 20 juli. Die cijfers heeft het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LPCS) vandaag bekendgemaakt.

Afgelopen vrijdag stond de teller op 962 opgenomen mensen: dit weekend zijn er dus 164 meer mensen opgenomen dan dat mensen het ziekenhuis hebben verlaten. Dat is de grootste weekendstijging sinds half maart.

Het RIVM geeft aan dat de campagne op schema ligt. "We hebben het advies van het OMT gevolgd", zegt een woordvoerder. "Je wil niet te dicht op de vorige prik zitten, en ook niet te vroeg vaccineren waardoor de immuniteit alweer kan afnemen."

Begin van de golf

Volgens de woordvoerder zijn we dan ook niet te laat, al is de golf al begonnen. "Dit is misschien juist het moment om te vaccineren. We zitten relatief aan het begin. We zijn niet op het niveau waarin we bij de piek zitten."

Dat is volgens het RIVM ook moeilijk te voorspellen. "De najaarsgolf werd verwacht, maar wanneer en hoe hoog de piek komt, weten we ook niet. Dan moet je mensen beschermen op het juiste moment", vertelt de woordvoerder.

Immunoloog Huub Savelkoul van de WUR is het daarmee eens. "De golf is pas net begonnen. Als je nu een herhaalprik krijgt, dan ben je tussen dag zeven en dag tien daarna optimaal beschermd. Dat blijf je – afhankelijk van je leeftijd en gezondheid – in ieder geval een halfjaar", legt Savelkoul uit. "We zitten niet binnen twee weken op die piek. Dus als je nu vaccineert, ben je ruim op tijd."

Andere varianten

Maar waar Savelkoul zich wel zorgen over maakt, is het vaccin dat wordt gebruikt voor de herhaalprik. De overheid heeft vaccins in bezit die zijn aangepast op de huidige varianten van het virus. Er zijn vaccins tegen subvariant BA.1, en nieuwere vaccins die al zijn aangepast op BA.4/5.

Bij het prikken wordt geen onderscheid gemaakt tussen de vaccins. De vaccins die als eerste binnen zijn gekomen, worden volgens het ministerie als eerste opgemaakt. Immunoloog Savelkoul ziet dat graag anders. "De BA.1-variant heeft begin dit jaar behoorlijk wat infecties veroorzaakt. Inmiddels hebben we andere variant (BA.4/5) die zich verspreidt."

Omdat de BA.1-vaccins eerder binnenkwamen, zou de kwetsbare groep die nu wordt opgeroepen voor hun herhaalprik daar dus mee gevaccineerd worden. "Ik vind het vervelend dat je vaccins uitrolt voor de meest kwetsbare mensen waarvan je weet dat het niet het beste is. En je al iets beters hebt."

Dat betekent niet dat de prik die nog gericht is op BA.1 helemaal geen bescherming biedt. "Het beschermt wel degelijk. Maar wat is voor wie genoeg? Voor de brede bevolking maakt het niet zoveel uit, dus ik zou zeggen dat je het om moet draaien: geef de kwetsbaren het beste vaccin."

Effectiever dan oude vaccins

Het ministerie geeft aan dat de verschillen tussen de omikronsubvarianten erg klein zijn en dat de vaccins daardoor ook niet veel verschillen. "De verwachting is dat de bivalente BA.1- en BA.4/5-vaccins beide effectiever zijn tegen de nu circulerende virusvarianten dan de monovalente vaccins." Bivalent betekent tweewaardig, oftewel: de nieuwere vaccins beschermen zowel tegen de omikronvariant als tegen het oorspronkelijke virus.

Brede bescherming

Maar welk vaccin er ook wordt geprikt, het RIVM is ervan overtuigd dat de huidige vaccinatiecampagne ervoor zorgt dat we de najaarsgolf goed kunnen bestrijden. "De verwachting is dat of het nou BA.1 of BA.4/5 is, de vaccins een brede bescherming bieden tegen ernstige ziekte", zegt de woordvoerder.