Ontsnappen uit gevangenis niet strafbaar, maar helper wacht wel straf
Ontsnappen uit een gevangenis. Door de jaren heen zijn er in binnen- en buitenland genoeg pogingen hiertoe gedaan en in veel Hollywoodfilms lukt het nog vaak ook. Een verdachte die vandaag in de rechtbank terechtstaat, had minder geluk. Hij hielp een gedetineerde bij een ontsnappingspoging in oktober maar ze werden beiden gepakt.
Het leek bijna een scène uit een film, vorig jaar oktober bij de gevangenis in Alphen aan de Rijn. Daar probeerde een 42-jarige man de tot 17 jaar cel en tbs veroordeelde Nicky S. te helpen ontsnappen. S. kreeg die straf voor de lugubere moord op een Belgische loodgieter.
Met lakens
De gevangene had een ruit en tralies weten te verwijderen en probeerde met aan elkaar vastgeknoopte lakens het hazenpad te kiezen. Zijn handlanger zou hem buiten de gevangenis hebben opgewacht. Dat idee mislukte.
S. werd opgepakt en in een isoleercel geplaatst en ook de handlanger van S. werd gepakt. Die laatste staat vandaag terecht voor hulp aan een ontsnappingspoging. Dat is strafbaar, terwijl de ontsnappingspoging zelf niet per definitie tot extra straf leidt. Hoe zit dat?
Strafrechtdeskundige Henny Sackers zegt tegen RTL Nieuws dat een poging doen om te ontsnappen niet strafbaar is, omdat het wordt gezien als een oerdrang naar vrijheid die ieder mens heeft. "Toch kunnen gedetineerden wel degelijk meer straf krijgen als ze een ontsnappingspoging doen. Maar dat is dan als ze bij zo'n ontsnappingspoging strafbare feiten plegen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het met geweld overmeesteren van een cipier."
Hulp wel strafbaar
Hulp bij een ontsnappingspoging is wel strafbaar, geeft Sackers aan. "Dat is een groot verschil met de ontsnappingspoging zelf. Toch is hiervoor niet één duidelijke strafmaat. Er zijn allerlei factoren die dan een rol kunnen spelen."
"Dan kan bijvoorbeeld worden gekeken of het gaat om een zware crimineel die al levenslang uitzit of dat het om iemand gaat die maar twee weken vastzit. Ook kunnen handlangers geweld gebruiken of explosieven. Of er kan brand worden gesticht, zoals drie jaar geleden in Zutphen toen dat als afleidingsmanoeuvre gold", zegt Sackers.
Welke straf de vermeende handlanger van S. in deze zaak kan krijgen, vindt Sackers moeilijk in te schatten. "Het ligt bij de politierechter, dat zegt wel al iets over hoe het Openbaar Minsterie de aantijgingen ziet. Je moet dan denken aan een gevangenisstraf van weken, of enkele maanden maximaal. Voor hogere straffen kom je namelijk meestal niet bij een politierechter."
Ontsnappingen zeldzaam
Volgens de strafrechtdeskundige gebeurt het in Nederland tegenwoordig bijna nooit meer dat gevangenen ontsnappen. "Wat nog wel regelmatig gebeurt, is dat mensen die met verlof gaan niet meer terugkomen."
In de jaren negentig waren er veel ontsnappingen, zegt Sackers. "Toen werd er in het buitenland zelfs soms wel een beetje lacherig over ons gedaan op dit vlak. De toenmalige minister van Justitie Sorgdrager heeft gezorgd voor een ander regime en nu vinden ontsnappingen naar verhouding nog maar weinig plaats."
Toch weerhield dat Nicky S. er afgelopen oktober niet van om een poging te wagen. Of dat ook voor de handlanger van S. resulteert in een celstraf en hoelang wordt vandaag dus behandeld in de rechtbank.