Doodstraf voor Nederlanders: brengt Marokko ze echt voor een vuurpeloton?

Shardyone S. (31) en Edwin R.M. (27) werden veroordeeld voor de vergismoord op de zoon van een Marokkaanse rechter, in 2017 in Marrakesh. Het vermoedelijke doelwit was een vijand van Ridouan Taghi, die het brein achter de aanslag zou zijn. 

Hoewel de twee mannen ter dood veroordeeld zijn, hoeven ze niet direct voor hun leven te vrezen. We beantwoorden hier vijf vragen over de doodstraf in Marokko. 

1. Wordt de doodstraf in Marokko uitgevoerd? 

Nee. Sinds 1993 is in Marokko niemand meer geëxecuteerd. De laatste persoon die in Marokko voor het vuurpeloton – de wettelijk vastgelegde executiemethode – stond, was een meervoudige verkrachter. Sindsdien betekent een terdoodveroordeling in Marokko in de praktijk levenslange opsluiting. 

2. Hoe vaak worden er nog mensen ter dood veroordeeld? 

Hoewel de doodstraf niet meer wordt voltrokken, wordt de straf nog met enige regelmaat opgelegd door Marokkaanse rechters.

Behalve de twee Nederlanders, kregen de afgelopen jaren nog enkele moordenaars de zwaarste straf. In 2021 werd een man ter dood veroordeeld wegens het misbruiken en vermoorden van een 11-jarige jongen. In 2019 kregen drie mannen de doodstraf voor de geruchtmakende moord op twee Scandinavische toeristen. 

3. Kunnen de executies opnieuw ingevoerd worden? 

In theorie zou Marokko weer kunnen beginnen met het executeren van terdoodveroordeelden, maar erg waarschijnlijk is dat niet. 

In 2011 werd in Marokko een nieuwe grondwet aangenomen, waarin onder meer het 'recht op leven' is vastgelegd. Hoewel de Marokkaanse regering na het aannemen van de nieuwe grondwet liet weten dat het afschaffen van de doodstraf geen prioriteit had, gaan inmiddels steeds meer stemmen op om de straf helemaal af te schaffen. Hervatting van de executies lijkt daarmee onwaarschijnlijk. 

4. Hoe zijn de Marokkaanse gevangenissen? 

Het regime in de gevangenissen in Marokko is streng, en er zou geregeld sprake zijn van mensenrechtenschendingen. Volgens Amnesty International komt het voor dat gevangenen voor lange tijd in eenzame opsluiting zitten.

Zo zit de de kritische journalist Suleiman Raissouni al sinds 2020 alleen opgesloten. Ook andere gevangenen zitten onder zware omstandigheden in de cel.

Een Britse man die in 2014 enige tijd in een gevangenis in Marrakesh werd vastgehouden wegens 'homoseksuele handelingen', omschreef zijn tijd daar in gesprek met de BBC destijds als 'een nachtmerrie' en de gevangenis als 'een concentratiekamp'. 

5. Kunnen de twee veroordeelden hun straf in Nederland uitzitten? 

Normaal gesproken kunnen veroordeelde Nederlanders hun straf (deels) in Nederland uitzitten. Daarvoor moet wel aan een aantal voorwaarden worden voldaan. Zo moeten zowel Nederland als het land waarin de veroordeling plaatsvond akkoord gaan. 

Marokko staat het niet toe dat terdoodveroordeelden in een ander land in de gevangenis zitten. Daarom is de kans dat Shardyone S. en Edwin R.M. naar Nederland kunnen komen klein, al kan dit in de toekomst veranderen. 

John van den Heuvel sprak met één van de veroordeelden, en vertelde daar gisteren in RTL Boulevard over: