Kabinet blokkeert omstreden wet voor maatschappelijk verantwoord ondernemen
Het kabinet is tegen een initiatiefwetsvoorstel van zes politieke partijen waarin staat dat bedrijven verplicht maatschappelijk verantwoord moeten ondernemen. Bij werkgeversorganisaties leidt de wet al maanden tot reuring en fel protest van ondernemers. Baggeraar Boskalis dreigt zelfs met vertrek uit Nederland. Het kabinet heeft nu op de rem getrapt, bevestigen betrokken ministeries aan de politieke redactie van RTL Nieuws.
In 2021 hebben ChristenUnie, SP, PvdA en GroenLinks de Wet Internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen aangekondigd. Grote bedrijven, bijvoorbeeld met meer dan 250 werknemers en een omzet van meer dan 40 miljoen euro, worden wettelijk verplicht maatschappelijk verantwoord te ondernemen, ook in het buitenland. Zo niet, dan dreigen boetes.
Dwangarbeid, milieuvervuiling en kinderarbeid zijn verboden. Nederlandse bedrijven zijn aansprakelijk voor misstanden in andere landen, ook bij bedrijven waarmee ze zaken doen. Als bestuurders de misstanden niet melden, kan in het uiterste geval strafrechtelijke vervolging plaatsvinden. D66 en Volt hebben zich inmiddels aangesloten bij de indieners.
Kabinet zegt nee
Vorige week hadden de ministers Schreinemacher (Buitenlandse Handel) en Adriaansens (Economische Zaken) een gesprek met de indieners van de wet, Kamerleden van verschillende partijen. Het kabinet gaat de initiatiefwet in de huidige vorm niet uitvoeren, luidde de boodschap van de verantwoordelijke ministers.
Nog voordat duidelijk is of het wetsvoorstel een meerderheid haalt, reageert het kabinet dus negatief, hoewel de initiatiefwet mede afkomstig is van twee regeringspartijen. Naar verluidt waren de betrokken Kamerleden niet vrolijk toen ze het slechte nieuws te horen kregen.
De ministeries van Buitenlandse Handel en Economische Zaken bevestigen het gesprek en de boodschap dat het kabinet niet meegaat met de initiatiefwet. "Als we afspraken maken, dan moeten die voor alle landen in de EU hetzelfde zijn. Met het nu voorliggende voorstel zijn wij er nog niet gerust op dat we de regels hier niet strenger maken dan in landen om ons heen", aldus minister Schreinemacher in een toelichting.
"Wat het kabinet niet wil, is dat ons bedrijfsleven op achterstand komt te staan ten opzichte van concurrenten over de grens en elders in de EU. Daarnaast wil het kabinet niet dat bedrijven straks verantwoordelijk zijn voor zaken waar zij geen invloed op hebben, bijvoorbeeld het productieproces bij toeleveranciers", laat minister Adriaansens weten.
Onrust onder ondernemers
Het wetsvoorstel veroorzaakte onrust onder grote bedrijven en bij werkgeversorganisatie VNO-NCW. De werkgeverslobby vindt dat de wet op 'vage normen' is gebaseerd. Voor bedrijven dreigen 'hoge boetes' en 'strafrechtelijke vervolging voor bedrijven en bestuurders persoonlijk'.
Boskalis, een van de grootste baggerbedrijven ter wereld met een omzet van bijna 3 miljard euro, dreigde met vertrek uit Nederland na 110 jaar. "Op ieder moment kan dan bij de rechter worden getoetst of wij een project mogen uitvoeren en dan kan worden gekeken naar mensenrechten of CO2-uitstoot of natuurbehoud", zei Boskalis-topman Berdowski op Radio 1.
Discussie over vestigingsklimaat
Het getouwtrek over de omstreden wet past in een bredere discussie over ondernemers en grote bedrijven. Al langer wordt geklaagd over het vestigingsklimaat in Nederland. Verschillende grote bedrijven verplaatsen activiteiten naar het buitenland. Shell is inmiddels vertrokken naar Londen. Ook Unilever en DSM zijn vertrokken.
Een discussie over eventuele Europese steun aan het bedrijfsleven leidde al in het kabinet tot een clash tussen premier Rutte en vicepremier Kaag, meldde RTL Nieuws twee weken geleden. Morgen is in de Tweede Kamer een debat over het vestigingsklimaat in Nederland.
Reactie van de indieners
ChristenUnie, GroenLinks en D66 hebben intussen gereageerd op de kwestie. "Als indieners zijn we overtuigd van het belang van wetgeving om uitbuiting en kinderarbeid tegen te gaan en om duurzaam ondernemen in het buitenland te bevorderen", laten de partijen weten. "We zijn in gesprek met de ministers, dat loopt. Er zijn nog geen conclusies uit voortgekomen."