Rampgebied stemt Erdogan, en 4 andere zaken die opvielen bij Turkse verkiezingen
Geen zege voor de oppositie, wél is er voor het eerst waarschijnlijk een tweede ronde nodig sinds Recep Tayyip Erdogan president is van Turkije. Het is de voorzichtige conclusie na een nacht stemmen tellen in Turkije. Er is een boel te zeggen over deze eerste ronde, met als hoofdpersonen president Erdogan en uitdager Kemal Kiliçdaroglu. Vijf zaken die opvielen, uitgelegd door verslaggever Pepijn Nagtzaam.
1. Onduidelijkheid over de tussenstand
"Het was een verwarrende nacht", zegt Nagtzaam. Hij heeft het dan vooral over de manier waarop de uitslagen bekend werden gemaakt. Dat gebeurt namelijk op verschillende kanalen, die continu andere cijfers presenteerden. Op het ene kanaal stond Erdogan op voorsprong, bij het andere niet. "Voor de tussenstand maakt het uit naar welke zender je kijkt."
Hoe kan dat? "Er wordt bewust gewacht met het bekendmaken van bepaalde cijfers. Zo krijg je twee verschillende cijferstromen. Uiteindelijk komen die wel bij elkaar."
Daar komt nog eens bij dat de AKP-partij van Erdogan bij verschillende stembureaus protest aantekende tegen de uitslag. Het gevolg was dat de uitslagen van die stembureaus pas later bekend konden worden gemaakt. "Alles om de tv-kijker maar zo lang mogelijk het beeld mee te geven dat Erdogan op voorsprong staat." Met succes: "Zijn voorsprong leek heel lang veel groter dan hij uiteindelijk was."
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
2. Aardbevingsgebied stemt tóch Erdogan
Tienduizenden doden, ontelbaar veel mensen dakloos en amper zekerheid over de toekomst in het aardbevingsgebied in Turkije. Veel mensen in de regio zijn ook ontevreden over de aanpak van de regering, maar toch stemden ze in meerderheid voor Erdogan, zo zie je ook in onderstaande kaart:
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Nagtzaam legt uit dat de inwoners van de aardbevingsregio voor de ramp in grote mate op Erdogan stemden. "Een groot deel van hen is bij hem gebleven. Alleen de regio Dyarbakir heeft op de CHP-partij van Kiliçdaroglu gestemd."
In onderstaande video van correspondent Olaf Koens zie je meer over de haast oneindige steun aan Erdogan, ook na de aardbevingen:
3. Straten uitgestorven 'zoals tijdens corona'
Wat Nagtzaam ook opviel deze nacht, waren de volledig uitgestorven straten. Geen kip op straat, nergens. "Een surrealistische ervaring. Zo stil heb ik het niet gezien sinds de lockdowns in coronatijd."
Deze verkiezingen leefden enorm, en mensen keken thuis of bij familie. "Er zijn hier geen grote samenkomsten van mensen om de uitslagen te kijken. Ik keek bij verschillende huizen naar binnen en overal keek men naar de uitslagen. Mensen wachten - nog steeds - heel rustig af tot er een winnaar is."
Misschien daarom niet verrassend, maar de opkomst is ook enorm hoog. "88 procent van de mensen is gaan stemmen." Ter vergelijking: bij onze Tweede Kamerverkiezingen in 2021 ging 78,7 procent van de kiesgerechtigden naar de stembus.
4. Historische tweede ronde, toch een kater voor oppositie
Nooit eerder had president Erdogan een tweede ronde nodig om de verkiezingen te winnen. Je zou zeggen: dat is een overwinning voor de oppositie. Toch worden ze vandaag met een kater wakker, stelt verslaggever Nagtzaam. "Ik sprak veel jonge liberalen die er heilig van overtuigd waren dat ze gingen winnen. Eén van hen vertelde me dat hij de hele week zou gaan feesten."
Er was (en wordt) door deze groep mensen vurig gehoopt op een overwinning voor de oppositie. Een nieuwe leider, zij zijn eraan toe. "Het land zit in een diepe economische crisis, er is veel kritiek op de aanpak van de overheid na de aardbevingen. Mensen denken: 'dit is ons moment om Erdogan van de troon te stoten', dan is dit voor hen een kater."
De jongeman die Nagtzaam sprak, gaat vandaag dus zeker niet in feeststemming de straat op, en dat terwijl de peilingen de laatste weken wel wezen op een zege voor de oppositie. "Kiliçdaroglu zat rond de 50 procent in de peilingen, dat draaide gedurende de nacht om. Nu zit juist Erdogan in de buurt van die 50 procent."
5. Gevolg uitslag: twee hete campagneweken
Geen van de kandidaten haalde de benodigde 50 procent om de verkiezingen direct te kunnen winnen. Dat betekent dat er een zogenoemde run-off komt tussen Erdogan en Kiliçdaroglu. "Dat worden twee pittige weken campagne", zegt Nagtzaam. "Het zal er hard aan toegaan."
Die weken worden vooral extra lastig voor de oppositie. De derde deelnemer aan de verkiezingen, Sinan Ogan, is volgens Nagtzaam een rechts-nationalistische politicus. "De verwachting is dat zijn stemmers in de tweede ronde eerder op Erdogan zullen stemmen, dan op Kiliçdaroglu. Het ziet ernaar uit dat de oppositie het moeilijk gaat krijgen."