Van te lage straffen tot ophitsing door politici: veel Belgen boos na zaak Sanda Dia
Boze studenten, boze rechters en boze familieleden. De dood van student Sanda Dia na een uit de hand gelopen ontgroening, houdt België nog altijd in zijn greep. Veel studenten vinden de straffen voor de daders veel te laag en gingen in meerdere steden de straat op. Rechters in België zijn op hun beurt niet blij met de soms felle kritiek die ze te verwerken krijgen.
Meer dan duizend studenten en andere sympathisanten verzamelden zich vandaag in Brussel, Gent en Brugge om te protesteren. Eerder deden demonstranten dat al in studentensteden als Antwerpen en Leuven. Ze rouwden om Sanda Dia, 'maar ook om ons rechtssysteem'. Dat valt te lezen op Facebook.
Voor we uitleggen hoe dat zit, eerst een korte terugblik op de zaak Sanda Dia. De 20-jarige student beleefde in 2018 zijn eerste jaar bij de Leuvense studentenvereniging Reuzegom. Bij de ontgroening van de vereniging werd Dia vernederd en verwaarloosd. Mensen plasten over hem heen, hij moest zeer veel alcohol naar binnen werken en hij werd gedwongen om visolie op te drinken.
Tot 300 uur taakstraf, tot 400 euro boete
Dat laatste werd Dia fataal. Zijn organen vielen uit door het enorme zoutgehalte in zijn lichaam, hij raakte in coma en overleed. De studenten die erbij betrokken waren, kregen onlangs hun straf te horen. 18 Reuzegom-leden krijgen werkstraffen tot 300 uur en geldboetes tot 400 euro.
Juist dat is waar de demonstranten boos om zijn. Ze vinden de straf veel te laag. Bij een protest in Antwerpen zei een demonstrant tegen de Vlaamse omroep VRT: "De Reuzegommers zouden een veel hogere straf moeten krijgen voor deze gruwelijke en sadistische daden die ze uitgehaald hebben met een jongeman die het licht niet meer zal zien."
Hogere boete voor zwartrijden
Tegen de Britse omroep BBC zegt een van de organisatoren van het protest in Brussel: "Iedereen is boos en teleurgesteld in het Belgische rechtssysteem. Als je in België bijvoorbeeld met de bus reist zonder kaartje, krijg je een hogere boete dan de straf die de Reuzegommers hebben gekregen." En: "We weten allemaal dat ze van rijke komaf zijn, dus die geldboetes stellen niets voor."
Veel kritiek dus op het rechtssysteem. Daarbij valt regelmatig het woord 'klassenjustitie'. Ook politici nemen die term in de mond. Volgens de uiterst-linkse partij PVDA (niet te verwarren met onze PvdA) 'zijn de straffen zo laag omdat de leden van de studentenvereniging uit het gegoede milieu komen'. Bovendien hebben veel rechters volgens sommigen zelf een verleden bij een studentenvereniging.
YouTuber onthult namen
Het verst ging de populaire YouTuber Acid. Hij zette de afgelopen week een video online waarin hij de identiteit van leden van Reuzegom onthulde, hun gezichten liet zien en vertelde waar ze werken. Het doel: mensen een idee te geven 'wie hun toekomstige politici, tandartsen en rechters zijn'.
YouTube heeft de video inmiddels verwijderd en Acid zes dagen lang geschorst. Vandaag werd bekend dat er geen onderzoek komt, omdat de Reuzegommers nog geen klacht hebben ingediend. Acid heeft aangekondigd na zijn schorsing met nieuwe namen te komen. En intussen was de YouTuber vandaag aanwezig bij het protest in Brussel.
De video van Acid valt niet goed bij de advocaat van een van de Reuzegommers. Volgens hem is het niet de bedoeling 'dat mensen voor eigen rechter gaan spelen'. En ook rechters zelf zijn er niet over te spreken, ook niet over de uitspraken van politici. Ze zeggen de discussie over de straf te snappen, maar ze roepen politici op geen complottheorieën te voeden, maatschappij-ontwrichtende uitspraken te doen of te polariseren.
Vader Dia boos op KU Leuven
En dan zijn er nog de familieleden van Sanda Dia. Hoewel het niet hun doel is om de leden van Reuzegom achter de tralies te krijgen, vindt zijn vader de huidige straffen wel te laag. Tegen het Belgische Humo zegt vader Ousmane Dia: "Sanda was mijn zoon, mijn enige zoon. Die hebben ze me afgenomen. En nu heb ik van het gerecht ook nog eens een klap in mijn gezicht gekregen. Sanda heeft niet het respect gekregen dat hij verdient."
Teleurstelling in het rechtssysteem dus. En daarnaast boosheid richting de KU Leuven, de universiteit waaraan Reuzegom verbonden was. Vooral rector Luc Sels moet het ontgelden. "Als een student van je universiteit sterft, ga je als rector uitzoeken wat er is gebeurd, zou ik denken", zegt Ousmane Dia. "Je spreekt de betrokkenen aan op hun daden, je grijpt kordaat in. Luc Sels heeft dat nagelaten."
Volgens Ousmane Dia had de universiteit moeten dreigen met het stopzetten van de studies van de Reuzegommers, zodat ze meer zouden gaan vertellen over wat er is gebeurd. Maar, zegt Dia: "Sels heeft de jongens rustig hun gangetje laten gaan. De KU Leuven is er verantwoordelijk voor dat de waarheid niet aan de oppervlakte is gekomen."
Overigens heeft de universiteit tegen zeven Reuzegommers wel maatregelen genomen. Zij moesten stoppen met hun studie en zijn in sommige gevallen nooit meer welkom bij de KU Leuven.
Hoe kwamen de rechtbank tot de straf?
Volgens de rechter was er geen sprake van moord. Niemand had namelijk van tevoren bedacht om Dia om het leven te brengen. Ook beseften de Reuzegommers niet dat de student de grote hoeveelheid visolie niet aan kon. Ze wisten volgens het hof in Antwerpen niet dat het goedje zoveel gevaar kon opleveren.
Dia zat op het moment dat het verkeerd ging in een kuil met koud water. De Reuzegommers dachten dat hij alleen onderkoeld was en hebben hem eerst opgewarmd. Daarmee verspilden ze kostbare tijd om met hem naar het ziekenhuis te gaan, maar ze hielpen wel. En doordat de leden van de studentenvereniging veel informatie niet deelden, is niet duidelijk geworden wie Dia precies de visolie heeft toegediend. Daarmee is het bij een werkstraf en boetes gebleven voor alle 18 Reuzegommers.