Onderwijsraad: aanhoudend lerarentekort dwingt tot harde keuzes
Het lerarentekort is groot, aanhoudend en ongelijk verdeeld. Het belangrijkste adviesorgaan van de regering, de Onderwijsraad, schrijft vandaag in een advies dat hierdoor harde keuzes in het onderwijs nodig zijn, zoals minder lesuren en het anders indelen van lessen.
Want hoewel de prioriteit nog steeds ligt op het zorgen voor voldoende leraren, zijn de tekorten op veel plekken al zo groot dat de Onderwijsraad nu ook met plannen komt om hier op scholen mee om te kunnen gaan.
Daarnaast is de verwachting dat het lerarentekort na 2030 alleen nog maar verder zal toenemen. Tijd dus om naar andere oplossingen te zoeken, naast de aanwas van nieuwe leraren.
Schaarste schuurt
In de vandaag gepubliceerde verkenning 'Schaarste schuurt' beschrijft de Onderwijsraad hoe in het onderwijs voorzien kan worden bij een aanhoudend tekort aan leraren. Daarnaast doet de Raad ook een beroep op solidariteit tussen scholen, omdat gevreesd wordt dat de tekorten de kansenongelijkheid in het onderwijs verder zullen vergroten.
"Het is een verkenning naar de vraag hoe je zo goed mogelijk onderwijs kunt blijven geven als de lerarentekorten aanhoudend zijn", zegt een woordvoerder van de Onderwijsraad.
"We verkennen twee handelingsopties. Aan de ene kant kun je het onderwijsaanbod beperken door bijvoorbeeld de onderwijstijd voor leerlingen te verlagen. Maar je kunt ook het werk binnen de school anders organiseren, door anderen te betrekken. Onderwijs geven en ontwikkelen moet het domein blijven van leraren, maar klassenuitjes of surveilleren bij toetsen kan ook door anderen gebeuren."
Verkorten onderwijstijd en lesaanbod
Vooral de optie om het onderwijsaanbod en de lestijd in te perken is een heftige ingreep. "Denk aan lessen over gezonde voeding om obesitas tegen te gaan, financiële educatie, aandacht voor radicalisering, en inspanningen in het kader van armoedebeleid." Daar moeten scherpe keuzes in worden gemaakt.
Maar ook qua tijd moeten harde keuzes worden gemaakt. Er moet volgens de Raad worden nagedacht over de wettelijke richtlijnen voor het aantal onderwijsuren en -dagen die er nu zijn. Het zal 'een pijnlijke keuze' zijn om het aantal onderwijsuren te verminderen. Daarom is volgens de Raad een doortastend bestuur nodig en goed overleg met de ouders.
Kansenongelijkheid
Naast de harde keuzes die in het onderwijs genomen moeten worden om het hoofd van de scholen boven water te houden, waarschuwt de Onderwijsraad ook voor de groeiende kansenongelijkheid tussen scholen.
"Het lerarentekort daalt harder neer op scholen met veel sociaal kwetsbare leerlingen. De raad doet een appèl om solidair te zijn. Scholen zonder tekorten zouden kunnen bijdragen door leraren een bijdrage te laten doen op scholen die tekorten harder voelen, door netwerken te delen en ervaring op te doen."
Reactie ministerie
Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap laat weten blij te zijn met de inzichten uit het rapport van de Onderwijsraad.
“Het rapport sluit aan bij de acties die wij vanuit het ministerie in gang hebben gezet, waaronder een inspanning van alle betrokkenen bij de ontwikkeling van leraren en het stimuleren van zij-instromers."
"Dat doen we onder meer door het opzetten van een landelijk netwerk van onderwijsregio’s waarin we samen met alle onderwijspartners werken aan het effectief werven, matchen, opleiden, begeleiden en professionaliseren van onderwijspersoneel.”