Van aanval tot aangifte: dit is wat we weten over de wolf in Wapse

Even terug naar gisteren: een schapenboer in het Drentse Wapse werd in zijn arm gebeten door een wolf. Het dier is later doodgeschoten, en dat was tegen het zere been van verschillende natuurbeschermingsorganisaties. Het had nooit mogen gebeuren, stellen zij en ze doen aangifte bij de politie. 

Wat gebeurde er nu precies in het Drentse Wapse? Volgens een lezing van de gemeente wilde een schapenboer zijn dieren beschermen tegen een wolf en raakte de man daarbij gewond. 

Johan hielp boer

Die lezing lijkt wat summier. Johan Moes, een bekende van de boer, schoot te hulp. Hij vertelde aan RTL Nieuws hoe de boer paniekerige geluiden bij zijn dieren vandaan hoorde komen, om vervolgens de wolf te ontdekken. Een aantal schapen zou op dat moment al gewond zijn geweest: "Hij heeft een schop en een hooivork gepakt en samen met zijn zoon geprobeerd die schapen veilig te houden voor de wolf."

In onderstaande video vertelt Moes over het incident:

Moes vertelt dat hij de burgemeester belde en dat de politie werd gealarmeerd. "Het duurde allemaal lang voordat ze kwamen." Daarna werd volgens hem door de burgemeester 'redelijk snel' het besluit genomen het dier dood te schieten. "Want die zat nog steeds op dat perceel, die kon er niet uit."

Waarom ophef?

Vandaag geeft de politie aan dat er zo'n 2 uur en 20 minuten tijd zat tussen de melding die binnenkwam en het moment dat een hondengeleider het dier doodschoot. Er werd geprobeerd het dier te verjagen, maar dat lukte niet. Het hield zich verscholen onder zonnepanelen. Er zou overwogen zijn om het dier te verdoven, maar dat zou de wolf te veel stress opleveren.

Dat het lang duurde voor er geschoten werd, zong gisteren al rond. Juist dat element doet veel stof opwaaien. Dat komt onder andere omdat de wolf een beschermde diersoort is. Op grond van de Wet natuurbescherming mag het dier zeker niet zomaar worden doodgeschoten.

Nu we de wolf in Nederland de afgelopen jaren regelmatig hebben gezien, zijn er uitdagingen. Daarom is er een Interprovinciaal Wolvenplan, waarin staat: "Het meest in het oog springende vraagstuk is hoe we zowel de wolf als landbouwhuisdieren kunnen beschermen."

Wat is acuut? 

Het wolvenplan is opgesteld namens alle provincies. Eerder dit jaar kwam er ook een 'interventierichtlijn'. Daarin staat dat 'bij een acute veiligheidssituatie' een wolf mag worden gedood 'op last van de burgemeester'.

In zo'n acuut geval handelt een burgemeester op basis van de Gemeentewet, waarmee hij de openbare orde kan bewaken als die bedreigd wordt.

Ruimte voor discussie

Maar er is ruimte voor discussie in dit geval, ziet ook Luuk Boerema, als jurist gespecialiseerd in natuurbeschermingsrecht. "De nood moet echt hoog zijn. Denk bijvoorbeeld aan een situatie die qua ernst vergelijkbaar is met een agressieve hond die een kind grijpt en niet loslaat."

Dat is in dit verhaal natuurlijk niet het geval. Maar er is nog een verschil: "De aanval was voorbij. Er zat tijd tussen die aanval en het doodschieten van het dier. Ik hoor dat de wolf de weg door de omheining niet terug kon vinden en als het ware in de val zat."

Acuut gevaar

Is de veiligheid hier acuut in het gedrang, is de vraag die de burgemeester heeft moeten beantwoorden. Want alleen dán heeft hij bevoegdheid om het dier dood te schieten. "Hij moet dat op zo'n moment inschatten. Daar kan wel discussie over zijn in dit geval." 

Dreigt er geen acuut gevaar, dan is de beslissing om een wolf te doden niet aan de burgemeester, maar aan de provincie. De politie laat vandaag desgevraagd aan RTL Nieuws weten dat nader onderzoek nog moet uitwijzen waarom de burgemeester hier het besluit nam. Volgens de politie overlegde hij wel eerst met experts. 

'Hek openzetten te risicovol'

Dierenrechtenorganisaties de Faunabescherming en Animal Rights doen aangifte tegen burgemeester Rikus Jager, die gisteren zei geen andere optie te hebben gezien dan de wolf te laten doden.

Het was volgens hem te risicovol om het hek open te zetten en het dier te laten ontsnappen, ook omdat het weiland met de schapen aan het huis van de betrokken boer grenst. "We konden niet uitsluiten dat de wolf dan voor de woning zou langslopen en door de straat zou gaan, waar op zondagochtend veel mensen fietsen."

Onzin, zeggen de dierenrechtenorganisaties. Volgens de Faunabescherming werd het dier gevonden onder zonnepanelen in het weiland. Geen acuut gevaar dus. "De burgemeester had het recht niet wie dan ook opdracht te geven de wolf dood te schieten."

Er wordt ook aangifte gedaan tegen de boer. Want niet de wolf viel de mens aan, maar de mens de wolf, zegt de Faunabescherming.

Daar is wat over terug te vinden in de kersverse interventierichtlijn van BIJ12, de instantie die zich namens de provincies bezighoudt met de wolf. Een wolf die agressief reageert op mensen als hij gestoord wordt, bijvoorbeeld tijdens het eten van zijn prooi, vertoont 'normaal gedrag'. Dan moet geprobeerd worden het dier weg te jagen. Het is op zichzelf geen reden een dier te doden. Behalve dus als er een acute veiligheidssituatie ontstaat.

Eerst de feiten

BIJ12, de instantie die zich namens de provincies bezighoudt met de wolf, stelt dat er eerst meer duidelijkheid moet komen. "Er wordt gezegd: het was geen acute noodsituatie want er zat veel tijd tussen de beet en het doodschieten. Maar wat gebeurde er dan precies in die tussentijd? Alle feiten moeten eerst op tafel nu."

Het Openbaar Ministerie wil nog niet inhoudelijk reageren en zegt naar de aangiftes te zullen kijken wanneer die hen bereiken.