Met deze foto's staan we vandaag - officieel - stil bij de coronatijd
Er komt vooralsnog geen nationale herdenking voor coronaslachtoffers, maar wél wordt er vandaag officieel stil gestaan bij de coronapandemie die we achter de rug hebben. Dat gebeurt met een reizende foto-expositie, die door koning Willem-Alexander wordt geopend. En veel Nederlanders vinden dat best een goed idee, blijkt uit onderzoek van het RTL Nieuwspanel.
Vandaag opent Willem-Alexander de expositie 'Stilstaan bij Corona' in het provinciehuis in Den Bosch. Rondom de opening wordt een speciaal programma uitgezonden bij de NPO. De expositie is opgezet door het Nationaal Comité Stilstaan bij Corona en zal rondreizen langs alle provincies en Caribisch Nederland. Het comité keek in opdracht van de staatssecretaris van Volksgezondheid of en hoe we stil moeten staan bij corona.
Bijna de helft (44 procent) vindt het goed dat we als samenleving stilstaan bij corona, blijkt uit enquête onder 16.000 leden van het RTL Nieuwspanel. Ook zo'n 40 procent vindt de reizende tentoonstelling die wordt gepresenteerd, daar een goede vorm voor.
'Nationale verwendag'
Andere opties om invulling te geven aan zo'n herdenking zijn volgens mensen ’een goede film of documentaire over de hele periode’ of ‘Een nationale verwendag voor alle verpleeg-en verzorgenden die aan de 'frontlinie' zich kapot werkten én daarmee zelf ook nog eens in gevaar waren!’
Vandaag wordt in ieder geval de foto-expositie geopend, met de bijbehorende verhalen. Om een beeld te geven: hieronder staan vier voorbeelden.
1. Jongeren in de knel
De zoon van Gaston Remmers, Pepijn, was nog maar 14 jaar toen een combinatie van drugs en koolmonoxide hem fataal werd op 16 januari 2021. Hij werd in een bos in Amsterdam-Noord gevonden. Pepijn miste zijn vrienden en had moeite met het volgen van online onderwijs.
De oorzaak van zijn dood riep vragen op. De combinatie van drugs en koolmonoxide is hem fataal geworden, maar wat leidde hem daarnaar? Het gemis van contact met vrienden? Het verplicht binnenblijven? "Er zijn zo veel interpretaties te geven, maar ik voel dat onze pubers kwetsbaar zijn. Hun onderliggend lijden is van een andere orde dan dat van senioren, maar zeker zo zorgwekkend", zegt Gaston er nu over.
In het onderzoek van het RTL Nieuwspanel komt het woord 'eenzaamheid' heel veel terug. Bijna 1000 mensen schrijven het woord eenzaam op als we vragen naar hun gevoelens over die periode. We zien dat zowel ouderen als jongeren dit heel vaak noemen.
2. Begrafenis in coronatijd
Uitvaarten die plaatsvonden tijdens de coronaperiode kregen een andere invulling zoals een maximumaantal genodigden. Albertine verloor haar moeder aan corona en staat stil bij haar begrafenis. "Er mochten maar dertig mensen aanwezig zijn, waardoor het dorp haar niet de laatste eer kon bewijzen."
Dorpsgenoten hebben toen een erehaag gevormd langs de weg. De moeder van Albertine woonde 95 jaar in Appeltern. Toen corona uitbrak, zat haar moeder net een half jaar in een verpleegtehuis. Al snel werd ze ziek en binnen een paar dagen was ze overleden. Omring door een kleine kring aan familie werd er afscheid genomen van de moeder van Albertine in een kerk. Na afloop stonden dorpsgenoten langs de kant van de weg. "Dat was heel bijzonder. We reden door het dorp, langs haar broer die ziek was. Het is toch zijn zus, die hij niet begraven kon. Daarna reden we via haar huisje naar het kerkhof."
3. Liefde in het verpleeghuis
Sommigen moesten niet alleen afscheid nemen van één ouder, maar allebei. Dat gold ook voor Jos Wienen. Hij verloor zijn beide ouders in de coronatijd. Via videobellen en gesprekken over de heg en bij het raam kon er contact gehouden worden. Doordat de moeder van Jos snel ziek werd, kreeg ze een speciaal verpleegbed. De vader van Jos sliep in dezelfde kamer, maar in een gewoon bed.
"Hij vond het niks dat mijn moeder in een ander bed lag. Op een nacht werd hij wakker en miste mijn moeder. De volgende dag vond het verplegend personeel mijn vader slapend bij mijn moeder in het eenpersoons verpleegbed. Een van hen maakte deze foto voor ons. Het is voor iedereen een raadsel hoe hij over die hoge bedrand is geklommen."
4. Verplicht gescheiden
Een afscheiding door plexiglas. Je kon het terugzien in supermarkten, in het openbaar vervoer, gevangenissen maar ook bij verpleeghuizen. Annelou Ypeij staat met bovenstaande foto stil bij haar man Reinoud voor wie corona een heel zware periode was. Hij leed aan Parkinson en jongdementie en woonde in een verpleeghuis. "Toen corona uitbrak, mocht ik er niet meer komen. De foto is gemaakt toen ik voor het eerst na vijf weken weer bij hem op bezoek mocht."
Het verpleeghuis had een zwaaiplek geïnstalleerd met een afscheiding van plexiglas. "Het weerzien was emotioneel. Reinoud was heel blij om me weer te zien. Hij viel bijna van zijn stoel toen hij opstond en probeerde me aan te raken en te omhelzen. We hielden onze handen tegen elkaar aan, met het plexiglas ertussen." Reinoud is vier maanden later overleden aan een longontsteking.
Van rustig tot angstig
Uit het onderzoek van het RTL Nieuwspanel blijkt dat de meeste mensen (86 procent) het gevoel hebben dat corona achter ons ligt. De mensen die vinden dat corona nog niet voorbij is, hebben onder andere zorgen over eventuele nieuwe ernstige virusvarianten. 20 procent van de mensen voelt zich onveilig en rekent op een nieuwe zware golf.
Wat mensen vooral zwaar vonden aan de coronatijd: de eenzaamheid, alle regels én de ruzies en polarisatie.
De andere kant daarvan wordt net zo vaak genoemd: 'rust' en 'rustig'. Voor veel mensen was het ook een tijd waarin ze stilstonden bij hun drukke dagelijkse leven dat nu stilstond, en waar door sommigen andere richtingen ingeslagen werden. Met termen als 'angst', 'angstig', 'heftig' en 'vreselijk' benoemen mensen de zorgen die velen lange tijd hebben gehad.