Waterkanon en neusklem: klimaatactivisten klagen over 'marteling' door politie

De Britse klimaatbeweging Just Stop Oil noemde de grepen die de Nederlandse politie toepast op X 'marteling', en ook onder Nederlandse activisten regent het klachten over het in hun ogen excessieve politiegeweld. 

Op verschillende foto's en video's die in de afgelopen dagen en weken tijdens de demonstraties zijn gemaakt, is te zien hoe agenten de polsen van demonstranten dubbelklappen als dwangmiddel. Ook worden activisten bij de neus gegrepen, waarbij die omhoog gedrukt wordt. 

Gevoelige plek

Die grepen zijn niet toevallig uitgekozen. "Ik kan me voorstellen dat deze technieken worden gekozen omdat het gebieden zijn waar veel zenuwuitlopers zitten" zegt pijndeskundige Maarten Mensink. "Die uitlopers zijn heel goed in het doorgeven van waarschuwingssignalen." Pijn dus. 

"Er zitten twee botjes in de onderarm, de ellepijp en het spaakbeen", zegt hij over de polsgreep. "Als die twee botjes over elkaar heen bewegen doet dat pijn. Net als wanneer je je scheen stoot." 

Makkelijk breken

Blijvende schade richten de grepen doorgaans niet aan, als is de neus volgens Mensink wel kwetsbaar. "Er zit een neusbotje, dat kan je makkelijk breken."

Woordvoerder Marjon Rozema van Amnesty International vindt het te ver gaan om het ingrijpen van de politie marteling te noemen, zoals enkele activisten deden. "Dat kun je zo niet stellen in algemene zin", zegt zij. "Of politiegeweld al dan niet excessief is, moet je van geval tot geval bekijken."

Wel is het geweld dat agenten gebruiken om activisten van de Utrechtsebaan te krijgen zeer twijfelachtig, meent Amnesty. "De politie mag in beginsel geen geweld gebruiken tegen vreedzame demonstranten – dit is in principe niet aan de orde", zegt de woordvoerder. 

Disproportioneel

"Dat sommige demonstranten niet actief meewerken aan hun aanhouding door zich slap te houden, maakt niet dat zij zich verzetten. De zeer pijnlijke neusklem of hand in het gezicht is dan al snel disproportioneel."

Op onderstaande video is te zien hoe agenten de pols van een demonstrant die wordt afgevoerd dubbelklappen:

Volgens Jair Schalkwijk van Controle Alt Delete, een organisatie die zich inzet tegen onder meer buitenproportioneel politiegeweld, is op beelden die op X circuleren ingrijpen van de politie te zien waarbij de wet wordt overtreden. "Op deze filmpjes zien we geweld dat buiten de geweldsinstructie valt en dus strafbaar is", zegt Schalkwijk.

Vandaag dient bij de rechtbank in Den Haag een kort geding dat Extinction Rebellion heeft aangespannen tegen de Nederlandse staat. De klimaatactivisten willen dat de inzet van het waterkanon door de politie bij de acties op de Utrechtsebaan wordt verboden. 

Advocaat Willem Jebbink van Extinction Rebellion noemde de inzet van het waterkanon eerder 'volstrekt onnodig en disproportioneel'.