Sandra overleefde zware crash op vakantie - de echte klap kwam daarna

Door de hoge snelheid van de auto schoof de auto na de botsing tollend over de rijbanen. De motorkap lag als een blaadje gekreukeld tegen de voorruit, die aan diggelen was. Arie trapte pompend op de rem en probeerde de auto naar de vangrail te krijgen.

"Het ging allemaal zo ongelooflijk snel", vertelt Sandra over die ene zomerse dag in 2018. "Ken je zo'n tekenfilm waar je twee handen tegen het raam geplakt ziet? Zo zat ik erbij. De gordel sneed in mijn nek, de airbag klapte uit en de skottelbraai, zakken chips en toiletspullen die achterin lagen, vlogen naar voren."

Op vakantie

Arie en Sandra hadden elkaar een jaar eerder leren kennen, via internetdaten. Ze kwamen erachter dat ze in hetzelfde dorp woonden, al hadden ze elkaar daar nog nooit eerder gezien. Er was een vonk, en er was gezelligheid. Heel veel gezelligheid.

Na een jaar besloten ze samen op vakantie te gaan, lekker naar Zuid-Frankrijk. Hun kinderen - Sandra heeft een dochter, Arie een zoon - wilden mee. Het was hun eerste vakantie als samengesteld gezin. De kinderen zouden twee dagen later met het vliegtuig komen. Sandra en Arie hielden van rijden, dus ze gingen met de auto. Om en om zaten ze achter het stuur.

Vlak voor Dijon stopten ze even om wat slaap te pakken. Om 07.00 uur reden ze weer verder. Arie begon die dag met rijden. "Ik dommelde nog wat naast hem. Hij was net van baan gewisseld toen de vrachtwagenchauffeur voor hem plots op de rem trapte. Wij knalden onder die vrachtwagen, waardoor de laadklep losschoot en over de auto heen kwam."

Toen ze weer losschoten besefte Arie dat hij de auto van de weg af moest krijgen om verdere ongelukken te voorkomen. Tegen de vangrail kwamen ze uiteindelijk tot stilstand.

Leven veranderd

In een paar seconden - pats, boem - veranderde hun hele leven. Maar dat had Sandra op dat moment niet door. "Mijn deur zat klem tegen de vangrail, via de bestuurderskant klom ik naar buiten. Achter de vangrail keken we elkaar verdwaasd aan."

De vrachtwagenchauffeur stopte ook. "Hij kwam lijkbleek zijn wagen uit."

Arie had moeite met ademhalen, een gekneusd borstbeen bleek later, en Sandra was bont en blauw en moest veel spugen, maar leek verder oké. "Ik had geen idee wat ik moest doen, dus belde ik maar met de ANWB."

Iemand anders belde met de hulpverleners. Na een uur kwam er een ambulance die hen naar een academisch ziekenhuis in Dijon bracht. Diezelfde dag stonden ze weer buiten. "Niemand sprak Engels, maar wat ik ervan begreep is dat mijn organen waren gekneusd. Mijn buik zag inmiddels zwart van de bloeduitstortingen. Ik was duizelig en werd niet lekker, maar na een scan en een recept voor morfine, stonden we weer buiten. We keken elkaar aan: 'We leven nog', zeiden we."

Euforisch

Dat zeiden ze weer tegen elkaar toen ze Sandra's auto bij het bergingsbedrijf zagen. Helemaal in de kreukels. "Hoe is het mogelijk dat we hier nog staan? We waren euforisch dat we het hadden overleefd, dat we niet eens in het ziekenhuis hoefden te blijven. We wilden onze kinderen niet ongerust maken en besloten hen niet te bellen en de volgende dag gewoon naar de stacaravan te rijden."

"Of we nu thuis of op het vakantieadres rustig aan moesten doen... dan kun je beter in Zuid-Frankrijk zitten", lacht Sandra. Met een huurauto vervolgden ze hun weg. "Arie en ik waren die rit heel gespannen. Bij elk remlicht zei ik: 'Pas op, een remlicht, kijk uit, er komt een auto van links.' Aan de andere kant was ik ook vrij zen door de morfine." Sandra kan makkelijk over het ongeluk praten. "Nu wel, het heeft me wel een jaar revalidatie en heel wat therapie gekost."

Laag tempo

De vakantie was overigens - afgezien van haar blauwe plekken, hoofdpijn, en gebrek aan energie – eigenlijk best wel leuk. "We bleven euforisch. Door de morfine sliep ik heerlijk op dat dunne matrasje van de stacaravan. Het was gezellig. We lagen veel op het strand en maakten af en toe een uitstapje. In Saint Tropez liepen we wat over de boulevard. Als ik moe was, pakten we een terrasje, weer twintig minuutjes lopen, weer een terrasje. Ook in een laag tempo hadden we het best naar ons zin."

De klap kwam pas in Nederland. "Ik bouwde de morfine af, wilde nog een weekje wachten en dan weer aan de slag." Maar haar klachten kwamen in alle hevigheid naar boven. "Mijn rug en nek zaten vast. Ik kon niet goed bewegen en had veel moeite met prikkels. Ik kon geen gesprekken onthouden en dagelijkse dingen lukten niet; eten koken, m'n hond Puck uitlaten, lopen, onverwachte gebeurtenissen zoals een telefoontje of visite, de wasmachine aanzetten en ga zo maar door."

Een neuroloog in Nederland constateerde dat er bij Sandra scheurtjes zaten in de verbindingen tussen de hersencellen. "Officieel heet het Post Commotioneel Syndroom (PCS), een vorm van niet aangeboren hersenletsel. Het bleek veel erger dan dat ik in Frankrijk had gedacht, vergelijk het met een hersenschudding die niet over gaat." 

Wat is NAH?

Als er in de loop van je leven schade aan je hersenen ontstaat, heet dat niet-aangeboren hersenletsel (NAH). Er bestaan twee soorten NAH: traumatisch hersenletsel, dat ontstaat door een klap op je hoofd door bijvoorbeeld een val of een ongeluk. En niet-traumatisch hersenletsel, dat kan komen door ziekte. In Nederland zijn er bijna 650.000 mensen met niet-aangeboren hersenletsel.

Bron: Hersenstichting

Die leuke baan moest dus even wachten. Het was ook een drukke baan. Sandra was manager van zogenoemde gezinshuizen, waarmee ze gezinnen  hielp met kinderen die problemen hadden. Ze deed haar werk met hart en ziel.

Paniek

"Na een tijdje wilde ik rustig aan opbouwen, maar ik stond huilend boven het kopieerapparaat. Simpele taakjes waren al te veel. Ik deed drie weken over een samenvatting van een paar alinea's en zelfs rapporten kopiëren lukte niet. De hele tijd die klep van de kopieermachine open en dicht. Open… en dicht… ik werd er beroerd van. Na een uur ben ik naar huis gegaan."

Na bijna een jaar ging het nog steeds niet beter. Op haar werk niet, maar ook daarbuiten niet. "Eén keer heb ik op een verjaardag mensen in paniek aan de kant geduwd en ben ik naar buiten gerend. Ik trok het gewoon niet meer. Toch werd de revalidatie afgesloten. "Ze konden niks meer voor me betekenen. De hoogste haalbare doelen waren behaald. Ik besefte dat ik waarschijnlijk nooit meer de Sandra zou worden die ik mezelf had gesteld: weer werken, weer 'normaal' worden."

"Het was echt heel frustrerend. Ik had zulk leuk werk, fantastische collega's. Ik wilde gewoon weer aan de slag en snapte niet waarom het niet ging. Stel je niet aan, zei ik tegen mezelf. Kom op, even doorzetten San. Maar als ik dat deed, kreeg ik hoofdpijn, koorts. Na twee jaar had ik mijn werk uitgebouwd naar drie dagen twee uur werken. Tot mijn werkgever zei: 'San, het gaat gewoon niet'. Ik werd beoordeeld door het UWV, zij hebben aangegeven dat ik volledig arbeidsongeschikt ben en dus afgekeurd. Inmiddels ontvang ik een uitkering."

Nieuwe versie

"Ik zie mezelf nu als Sandra 2.0 en heb samen met een psycholoog deze nieuwe versie van mezelf omarmd." Sandra 2.0 betekent: niet om 17.00 uur boodschappen doen, maar op een rustig moment van de dag. Maar 25 minuten kunnen lopen en de opvouwbare scootmobiel, 'mijn Harley', accepteren. Niet meer naar elk feestje. Rustmomenten inplannen, véél rustmomenten.

"Vroeger zat ik nooit op de bank, nu zitten er doorzitplekken op." Ze lacht, maar baalt enorm. "Weet je wat het is? Ik moest die nieuwe versie van mezelf omarmen, maar ik had Sandra 1.0 nooit uitgezwaaid. Mijn leven van toen was ineens voorbij, en ik heb geen afscheid kunnen nemen."

Mensen in haar omgeving hebben dat ook niet allemaal gedaan. "Ze vergeten het. Ik doe mijn lippenstift op en lach. Wat zie je er goed uit, hoor ik dan. Van buiten misschien, maar het liefst plak ik een pleister op mijn hoofd, zodat ze zien dat ik blijvend hersenletsel heb. Mijn wereld wordt kleiner. Vroeger was ik als eerste op een feestje en zette ik de boel op stelten. Nu kom ik als eerste binnen, zoek ik een rustige hoek uit en ben ik na 1,5 uur weer weg."

Onvoorwaardelijke steun

Van een paar mensen krijgt Sandra onvoorwaardelijke steun. Van haar dochter en haar ouders, en van Arie. Een twinkeling in haar ogen. "Door het ongeluk is onze liefde sterker geworden", zegt ze. "In korte tijd leerden we elkaar door en door kennen."

Wat ook heeft geholpen was de relatietherapie die onderdeel was van haar multidisciplinaire revalidatietraject. "Net na het ongeluk had ik extreem veel last van prikkels, geluid en bewegingen. Alles was te veel. Zelfs als Arie liefdevol over mijn rug wreef, trok ik dat niet. Ik wilde niet aangeraakt worden. Dat vond hij ingewikkeld. Daarnaast voelde hij zich schuldig, hij reed. Dat vond ik helemaal niet nodig. Het was een ongeluk, hier kon hij niks aan doen. Door therapie konden we hier samen goed over praten."

Schuldgevoel

Het is nu vijf jaar na het ongeluk. Sandra wil nu vooral kijken naar dingen die wel kunnen. Daarom is ze een fotografiecursus begonnen. "Het is een 1,5 jaar durende online opleiding met huiswerk, die kan ik in mijn eigen tempo volgen. Ik moet wel een beetje uitdaging hebben, van dat thuiszitten de hele dag word ik simpel."

Binnenkort zal er thuis ook iets meer reuring zijn, Arie en Sandra willen gaan samenwonen. "Jarenlang hebben we ons eigen huis aangehouden, maar na alles wat we hebben meegemaakt, weten we zeker dat we samen oud willen worden."

Zondaginterview

Elke zondag publiceren we een interview van iemand die iets bijzonders doet of heeft meegemaakt. Dat kan een ingrijpende gebeurtenis zijn waar diegene bewonderenswaardig mee omgaat. De zondaginterviews hebben gemeen dat het verhaal van grote invloed is op het leven van de geïnterviewde.

Ben of ken jij iemand die geschikt zou zijn voor een zondaginterview? Laat het ons weten via dit mailadres: zondaginterview@rtl.nl

Lees hier de eerdere zondaginterviews.