Marcus (19) is ernstig bijziend door schermgebruik: 'Vroeger niet op gehamerd'
Veel ouders zijn zich er niet van bewust dat overmatig schermgebruik kan leiden tot blijvende oogschade bij hun kinderen. Dat blijkt uit onderzoek van het Oogfonds, dat met de nieuwe podcastserie OverZien meer bewustzijn wil creëren. Marcus raakte zelf op jonge leeftijd ernstig bijziend door overmatig schermgebruik. "Ik had graag eerder over de risico's geweten."
Kinderen die te vaak en te lang van dichtbij naar een scherm kijken hebben een verhoogde kans op myopie, oftewel bijziendheid. Zij zien objecten in de verte wazig. Volgens de Rotterdamse studie Generation R is op dit moment is 25 procent van de 13-jarige kinderen bijziend. Dat zijn er gemiddeld acht per klas.
Snelle achteruitgang
Marcus Fabriek kreeg al op 6-jarige leeftijd te maken met een verslechterd zicht. Inmiddels is hij 19 en ernstig bijziend. "Links heb ik -9,5 en rechts -8,5", vertelt hij aan Editie NL.
Deels komt dat door een genetische afwijking, maar de bijziendheid is verergerd door blootstelling aan computers en smartphones. "Ik heb op jonge leeftijd veel naar schermen gekeken, vanaf een te kleine afstand. En nu op de universiteit zit ik ook veel achter m'n laptop. Daardoor is het allemaal harder gegaan."
74 procent van de kinderen tussen de 9 en 12 jaar kijkt dagelijks meer dan een uur naar een scherm, blijkt uit onderzoek van het Oogfonds onder ouders en kinderen van 5 t/m 12 jaar. "Door kijken naar een scherm past het oog zich aan aan dichtbij kijken. Op een gegeven moment ga je dan slechter veraf zien", vertelt Nicolette Mouw, communicatiemanager van het Oogfonds. Meer dan de helft van de 25-jarige vrouwen – de eerste generatie die in aanraking kwam met smartphones – is bijziend. "Een verontrustende ontwikkeling."
Verhoogde kans op aandoeningen
Hoe jonger je bijziend raakt, hoe groter de kans op problemen in de toekomst. Een derde van de kinderen die vóór hun tiende bijziend zijn, krijgt later te maken met hoogbijziendheid. "Elk jaar worden je ogen slechter", legt orthopist Jan Roelof Polling uit. "Dus als een kind al jong bijziend raakt, zijn er nog veel jaren waarin je ogen achteruit kunnen gaan."
Een bijziend oog is langer in de groei, waardoor het uit focus raakt. "Als het oog heel erg lang doorgroeit kunnen er problemen optreden zoals slijtage van het netvlies, netvliesloslatingen, glaucoom – een ziekte van de oogzenuw – en staar. Die vier aandoeningen zorgen voor een veel hoger risico voor slechtziendheid op latere leeftijd", zegt Polling.
Bijziendheid bij kinderen
Het aantal bijziende mensen neemt toe. Naar verwachting heeft de helft van de West-Europeanen na 2040 een bril nodig om goed in de verte te kunnen zien, blijkt uit gegevens van het Oogfonds. De afgelopen zeven jaar is het aantal netvliesloslatingen met 40 procent toegenomen.
Weinig ouders zijn zich volgens het Oogfonds bewust van deze gevaren. Zo kan slechts 1 op de 10 ouders duidelijk uitleggen waar de 20-20-2-regel inhoudt. "Deze regel is heel belangrijk", zegt communicatiemanager Mouw. "Het houdt in dat twintig minuten kijken naar een scherm gecompenseerd moet worden door twintig seconden kijken naar iets wat ver weg is, en elke dag twee uur buitenspelen." Het Oogfonds raadt ook leerkrachten aan deze methode te gebruiken.
Ook Marcus was zich als kind niet van de gevaren bewust. "Vroeger was er nog weinig informatie over beschikbaar. Er werd nooit op gehamerd dat het ook belangrijk is om in de verte te kijken." Daar baalt hij nu van. "Als ik het eerder had geweten, waren mijn ogen nu niet zo slecht geweest. Bijziend was ik sowieso wel geworden, maar ik had het dan in ieder geval kunnen remmen."