KLM wil krimp voorkomen: hier draait de rechtszaak tegen de staat om

1. Waarom wil Harbers eigenlijk dat het aantal vluchten omlaag gaat?

Hij wil de geluidsoverlast van de luchthaven aanpakken. En dat wil hij onder andere doen door minder vluchten toe te staan. Op dit moment mogen er 500.000 vluchten per jaar starten of landen op Schiphol. Als het aan het kabinet ligt, gaat het in november naar 460.000 vluchten per jaar. En dan in 2024 naar 440.000. 

2. Waar protesteren de luchtvaartbedrijven tegen? 

Krimp op de luchthaven en de manier waarop Harbers dit wil bereiken. De zaak is aangespannen door Delta Airlines, Corendon, Easyjet en TUI met KLM Groep als aanvoerder van het stel. Logisch, want die maatschappij is goed voor ongeveer 60 procent van alle vluchten van en naar de grootste luchthaven van het land. 

Branchevereniging Barin steunt de zaak. Er is nog een kortgeding, aangespannen door luchtvaartorganisatie IATA. Die hebben min of meer dezelfde klachten als de zaak van KLM. 

3. Wat zijn hun voornaamste bezwaren?

Dat het ministerie niet zorgvuldig te werk is gegaan en veel te hard van stapel loopt. Bij de luchtvaartmaatschappij voelt men zich overrompeld door het voornemen van het kabinet. 

Volgens de luchtvaartmaatschappijen had de minister eerst alternatieven moeten onderzoeken om de geluidshinder te beperken. Krimp zou daarbij pas als laatste optie op tafel mogen komen.

Harbers krijgt het verwijt dat hij de sector en andere partijen gelegenheid had moeten bieden om mee te denken. Dat gaat via een door de Europese Unie verplichte zogeheten 'Balanced Approach Procedure'.

Voor het verlagen van 460.000 naar 440.000 vluchten is Harbers vorige week wel deze de procedure gestart. Saillant detail: hierin staat ook een optie waarin het aantal vluchten op 500.000 kan blijven, door minder nachtvluchten toe te staan.  

4. Hebben de maatschappijen een punt? 

Hoogleraar luchtvaartrecht Pablo Mendes de Leon van de Universiteit Leiden denkt van wel. Het aantal vluchten inperken 'kan niet zomaar', zegt hij. "Daar zijn allerlei spelregels voor (...) en die moeten worden gevolgd. En dat is volgens mij niet gebeurd."

Hij doelt onder meer op de 'Balanced Approach Procedure'. "Die is maar zeer ten dele gevolgd hier", zegt Mendes de Leon. En dat moet, volgens de hoogleraar. Dat de minister dit niet gedaan heeft, is ook een van de belangrijkste argumenten die de branche in de strijd wil werpen.

Volgens de sector is het bestrijden van geluidsoverlast slechts een argument om het eigenlijke doel te halen: het aantal vluchten omlaag. "Het doel lijkt niet de geluidsproblematiek, maar de krimp te worden", verwoordt Mendes de Leon het sentiment in de luchtvaartbranche. 

5. Het gaat pas in november in, waarom dan zo'n haast?

In april worden de slots voor de periode van 1 november tot 31 oktober van volgend jaar verdeeld. Als dat er minder zijn dan nu, moeten de luchtvaartmaatschappijen daar rekening mee houden in het aantal tickets dat ze verkopen. 

6. Hoe kijken ze op het ministerie naar de zaak?

Het ministerie wil vooraf niet inhoudelijk reageren op de rechtszaken. "Het staat iedereen vrij om een zaak voor te leggen aan een rechter, die moet ook uiteindelijk oordelen of wij ons huiswerk goed gedaan hebben", zei Harbers erover, hoewel hij ook constateert dat 'op heel veel plekken in Nederland gelukkig het goede gesprek ook helpt'. 

7. En omwonenden? Die zijn zeker wel blij? 

Ja en nee. Dat de overheid de luchthaven strenger wil aanpakken is natuurlijk goed nieuws. Vanwege het belang van omwonenden is een stichting die hun belangen behartigt officieel partij in de procedure. Maar tegelijkertijd heeft die stichting (Recht op Bescherming tegen Vliegtuighinder, RBV) ook een rechtszaak tegen het ministerie aangespannen. 

Volgens de RVB gaat het plan van Harbers niet ver genoeg. De geluidsniveau's waar Schiphol zich aan zou moeten houden zouden die van Wereldgezondheidsorganisatie WHO moeten zijn. Volgens de stichting gaat het dan om minder dan 400.000. Harbers zit dus klem tussen sector en bewoners. 

8. Komt er meteen uitspraak?

Nee, de uitspraak wordt pas over ruim twee weken verwacht.