Moet Nederland verdacht Huawei ook in de ban doen? 'Niet naïef zijn'
Wereldwijd gooien overheden netwerkapparatuur van het Chinese Huawei op straat, omdat ze bang zijn voor spionage. Die angst is terecht, zegt beveiligingsbedrijf Fox-IT. Of Nederlandse telecombedrijven Huawei ook in de ban doen, is nog maar de vraag. KPN en VodafoneZiggo houden zich op de vlakte, T-Mobile heeft geen plan om afscheid te nemen van Huawei.
Uit angst dat China netwerkapparatuur van Huawei gebruikt om te spioneren, besloten de Verenigde Staten, Australië en Nieuw-Zeeland de fabrikant uit te sluiten voor de aanleg van een 5G-netwerk, de opvolger van het huidige 4G-netwerk.
De Britse provider BT besloot deze week Huawei-apparatuur uit het bestaande 4G-netwerk te halen. Ook Nederland vertrouwt voor een deel van de telecommunicatie op de apparatuur van Huawei. En dat lijkt niet te veranderen.
Geen afscheid van Chinese apparatuur
Van de drie grote telecombedrijven leunt T-Mobile het meest op apparaten van Huawei. T-Mobile heeft meer dan een vijfde van de Nederlandse mobiele markt in handen, maar lijkt geen afscheid te willen nemen van de Chinese apparatuur.
"Op dit moment is Huawei een trusted partner. We zijn niet van plan hun apparatuur te verwijderen, maar negeren signalen vanuit het buitenland niet", zegt een woordvoerder tegen RTL Z.
In gesprek met overheid
KPN en VodafoneZiggo maken veel minder gebruik van netwerkapparatuur van de Chinezen, zij doen vooral zaken met het Zweedse bedrijf Ericsson. De bedrijven reageren verder overigens nogal geheimzinnig op vragen.
Ze geven geen duidelijk antwoord op de vraag of ze overwegen de apparatuur te verwijderen. En verder laten ze weten dat ze constant met de overheid en instanties in gesprek zijn.
Tweede Kamer wil onderzoek
De zorgen blijven niet beperkt tot het bedrijven. Ook de politiek in Den Haag heeft Chinese bedrijven inmiddels in het vizier.
De Tweede Kamer stemde vorige week nog in met een motie om de risico's van buitenlandse technologie voor de telecomnetwerken in kaart te brengen. Dat is vooral met het oog op de bouw van het 5G-netwerk.
Minister Blok ook alert
Minister Blok van Buitenlandse Zaken maakt zich ook zorgen dat Nederland misschien wel te afhankelijk wordt van China bij de bouw van het 5G-netwerk. Hij zei vorige maand nog dat hij wil dat het land niet te afhankelijk wordt van Chinese technologie.
Het kabinet is volgens Blok zeer alert op bedrijfsspionage vanuit het land. Wat het kabinet daaraan gaat doen, weten we begin komend jaar, als het een speciale China-strategie onthult.
Verdomhoekje
De Chinese bedrijven Huawei en ZTE zijn wereldwijd grote spelers op het gebied van netwerkapparatuur en telefoons. Maar in de VS zitten ze al een tijd in het verdomhoekje.
De Amerikanen zijn bezorgd dat de bedrijven door de Chinese overheid gedwongen kunnen worden om via achterdeurtjes toegang tot gegevens en apparatuur te geven, voor bedrijfsspionage, spionage of sabotage.
'Gebruik geen Huawei'
In 2012 besloten de Amerikanen al dat de twee bedrijven een potentieel risico vormden voor de belangrijke infrastructuur in de VS en de nationale veiligheid.
De FBI en CIA zeiden dit jaar bovendien dat Amerikanen maar beter geen telefoons van Hauwei en ZTE kunnen gebruiken.
Onlangs zou de VS ook bij westerse bondgenoten gelobbyd hebben om de twee vooral buiten de deur te houden.
Geen bewijs
Vooralsnog blijft het bij verdenkingen. Want er is nog nooit bewijs geleverd dat Huawei zijn apparaten inzet voor kwade doeleinden. Dat zegt het bedrijf zelf al langer, ook tegen RTL Z.
Een woordvoerder van Huawei wijst erop dat Zhong Lun Law Firm, een groot Chinees advocatenkantoor dat is ingehuurd door Huawei, claimt dat de Chinese overheid geen juridische grond heeft om het bedrijf te dwingen mee te werken aan spionage en sabotage.
CFO gearresteerd
Dat de VS Huawei nauwlettend volgt, bleek ook gisteren. De financieel directeur van het bedrijf werd in Canada gearresteerd op verzoek van de VS.
Het zou te maken hebben met leveringen aan Iran en andere landen op de sanctielijst van de VS. ZTE werd daar ook al eens van beschuldigd. Dat bedrijf schikte uiteindelijk voor 1 miljard met de Amerikaanse overheid.
Achterdeurtjes
Ondanks dat Huawei ontkent en dat spionagepraktijken nooit zijn bewezen, is dat geen reden om aan te nemen dat China nooit apparaten van Huawei zou gebruiken voor kwade doeleinden.
Want technisch gezien is het zeker mogelijk, zegt onderzoeker Frank Groenewegen van beveiligingsbedrijf Fox-IT. "Het is alleen lastig om daar als onderzoeker achter te komen", zegt Groenewegen.
Niet overtrokken
Mocht het zo ver komen dat hackers of overheden saboteren via netwerkapparatuur dan kan de maatschappelijke impact groot zijn, legt Groenewegen uit.
In 2015 werd Oekraïne getroffen door een stroomstoring, wat een gerichte hackaanval bleek te zijn. Een voorbeeld van wat er kan gebeuren als landen besluiten in tijd van oorlog of politieke onrust de kwetsbare technologie uit te schakelen.
Niet weggooien
Dat wil niet zeggen dat een boycot voor alle Chinese netwerkapparatuur de oplossing is, of dat consumenten hun Huawei-smartphone weg moeten gooien. Maar voor overheden zou het slim zijn om de netwerktechniek van infrastructuur onder de loep te leggen, voor we die in gebruik nemen, aldus Groenewegen.
"Omwille van de nationale veiligheid zouden we in Nederland niet naïef moeten zijn", zegt Groenewegen. "Meer controlerende maatregelen nemen of procedures instellen om zaken te checken, zou bijvoorbeeld goed kunnen werken."
We moeten het buitenlandse mogendheden niet te makkelijk maken, is zijn betoog. "Want wat als China op een dag besluit infrastructuur uit te schakelen, en ze dat ook op afstand kunnen doen?"
Openbaar vervoer Utrecht plat
De mate waarin de maatschappij leunt op mobiele netwerken, moet niet onderschat worden. Ook Tim Wijkman van Telecompaper benadrukt hoe belangrijk een goed werkend mobiel netwerk is.
"Of het nou gaat om 3G, 4G of 5G: de hele economie draait erop. Veel publieke- en overheidsdiensten zijn verbonden met mobiele netwerken. Als daar iets mee gebeurt, merkt de samenleving dat direct."
Hij noemt de datastoring bij Vodafone eerder dit jaar als voorbeeld. "In Utrecht lag het openbaar vervoer grotendeels plat omdat de verkeersleiding niet meer kon communiceren."
Zonder Huawei
Maar kunnen we in Nederland zomaar afscheid nemen van Chinese netwerkapparatuur, als we dat zouden willen? Ja, zegt Wijkman. Maar voor T-Mobile zou dat wel betekenen dat ze hun hele netwerk moeten vervangen.
Natuurlijk kan een bedrijf ook weigeren. Maar in dat geval zouden ze uitgesloten worden voor overheidsaanbestedingen. "Dat gebeurde in de VS al. Net als in Nieuw-Zeeland. Maar het zijn private bedrijven en die bepalen dat uiteindelijk zelf."