Deze bomen en struiken kun je in november en december nog snoeien (en deze vooral niet)
Eind november gaat je tuin zo zoetjes aan in ruststand, en wat onderhoud betreft jij misschien ook wel. Toch is het slim om hier en daar nog een laatste snoeibeurt uit te voeren. Zo houd je de beplanting mooi en gezond en kun je volgend jaar weer volop genieten van een goede oogst én een prachtige tuin. We zetten op een rij wat je op de valreep nog kunt snoeien in november en december en hovenier en tuinontwerper Huib Schuttel geeft tips.
Nu de meeste bomen en struiken hun bladeren verliezen, wordt de tuin kaler en kaler. Voor velen een ongezellig gezicht, maar zo zie je tenminste wel makkelijk wat je kunt snoeien. Zeker als je fruitbomen en -struiken in je tuin hebt is dit een must als je er volgend jaar volop de vruchten van wil plukken! Snoeien in november en soms ook december is dus absoluut niet te laat, mits er nog geen vorst is.
Snoeien doet bloeien, mits...
'Snoeien doet groeien' (en dus ook bloeien) is een gezegde waar geen woord aan gelogen is. Mits je het op de juiste manier doet natuurlijk én weet welke planten je wanneer moet snoeien. Volgens hovenier en tuinontwerper Huib Schuttel is onder andere het juiste gereedschap daarin essentieel: "Het gereedschap moet écht scherp zijn, anders krijg je geen nette snoeiwonden. En dat zorgt ervoor dat ziektes en schimmels een grotere kans hebben de wonden aan te tasten."
Een najaarssnoei in november en december bij niet-wintergevoelige planten en bomen is volgens Schuttel wenselijk omdat deze vaak vroeg in het voorjaar al knoppen gaan vormen. Ben je te laat met snoeien, dan kunnen de ogen of knoppen gevoelig zijn en snel afbreken.
Rozenstruik
"In december halveer ik altijd de rozenstruik, waarna ik in maart nog een voorjaarssnoei doe. Dan snoei ik 'm terug tot op het tweede naar buitenstaande oog", vertelt Schuttel. "En nog een bonustip: leg in december een laag van zo'n 8 centimeter aan oude stalmest tussen de rozen tegen de ent aan. Dit beschermt de roos in de winter én geeft bemesting voor het voorjaar."
Appelbomen
Appelbomen kun je het beste twee keer per jaar snoeien, adviseert Gardeners' World: een keer halverwege de zomer én een keer tijdens het rustseizoen. Het rustseizoen gaat in vanaf het moment dat de bladeren vallen, tot aan het voorjaar. Lukt het deze maand niet meer om te snoeien? Geen nood, ook in december en zelfs in januari kan dit nog, zolang het maar niet vriest.
Vooral de snoeibeurt in het rustseizoen mag flink aangepakt worden, omdat je hiermee de groei van de bomen én de vruchten bevordert. Overtollige, beschadigde en zieke takken mogen helemaal weggeknipt worden en de lange takken mogen tot de helft ingekort worden.
Ook vruchtsporen – knobbelige scheuten met dikke koppen – kun je het beste zo veel mogelijk weghalen door ze zo dicht mogelijk bij de hoofdtak af te knippen.
Snoei bij de appelboom altijd de takken die naar binnen groeien weg. Daarnaast moet je de kern van de boom zo open mogelijk houden, zodat er zo veel mogelijk licht binnen kan komen. Zodra het buiten weer warmer wordt is de snoeiperiode verlopen. Dan komt namelijk de sapstroming van de boom weer op gang.
Perenbomen
Bij de perenboom kun je de hoofdtakken tot de helft terugsnoeien. Daarnaast kun je de sterkste zijscheuten die afgelopen jaar zijn ontstaan terugsnoeien tot op twee á drie knoppen. Daarnaast is het goed om alle dunnere takken te verwijderen om ervoor te zorgen dat de energie naar de vruchtsporen leidt, adviseert Gardeners' World.
Kweepeer
De takken van de kweepeer kun je tot een derde inkorten. Ook kun je de zwakkere takken uitdunnen om de boom te openen en de kans op ziekten te verkleinen.
Bramenstruik
Heb je de bramenstruik nog niet gesnoeid dit jaar, dan is dit een goed moment. Snoei bijna alle stengels waar dit jaar vruchten aan hebben gezeten tot aan de grond terug. Laat zo’n vier sterke, nieuwe stengels staan en bind die aan.
De snoei in de rustperiode wordt ook wel een verjongingssnoei genoemd. Komt het er niet van dit najaar, dan kun je het ook volgend voorjaar doen, maar dan wel vóór de nieuwe groei.
Kruisbessen
Ook bij kruisbessen snoei je de oudere takken die afgelopen jaar vruchten hebben gedragen tot aan de grond terug. Laat maximaal zeven jonge en sterke takken staan.
Kiwi
Snoei ongeveer eenderde van de oudste aanwas tot vlak bij de hoofdstam weg. Daarnaast kunnen alle overige zijscheuten teruggesnoeid worden tot op vier of vijf knoppen.
Bladverliezende bomen
Zo af en toe kan het nodig zijn de kroon van bladverliezende bomen uit te dunnen, zodat er meer licht bij het blad komt. Hiervoor verwijder je enkel een paar grotere takken uit de kroon.
Let wel: dit is slechts één keer in de drie á zes jaar nodig.
Knotwilgen
Hoewel je bij een knotwilg niet spreekt van snoeien, maar van 'knotten' is dit eigenlijk vrijwel hetzelfde. De beste periode om dit te doen is van november tot maart. Bij het knotten snoei je de boom tot aan de knot af.
Overige heesters en loofbomen
Zolang het nog niet vriest deze (en volgende) maand kun je ook overige heesters en loofbomen nog prima snoeien als dat nodig is. Maar daalt het kwik onder het vriespunt, dan kun je het maar beter uitstellen of zelfs overslaan, anders beschadig je de plant of boom juist.
Sommige heesters zoals de hortensia beschermen zichzelf tegen de kou door de uitgebloeide bloemen. Die kun je dus beter laten zitten. Zoek daarom eerst per soort uit of je deze soort wel kan snoeien of hoe je de plant beschermt tegen de vorst in de winter.
Wel heeft Schuttel een belangrijke tip voor het snoeien van heesters: "Knip bij heesters nooit de takken op de kapstokken. Over het algemeen houdt dat in dat je niet 10 centimeter boven een vertakking, maar juist maximaal 2 centimeter boven de vertakking moet knippen." Ook is het volgens de hovenier belangrijk dat je de snoeiwonden zo vlak en recht mogelijk houdt.
Opschot en waterscheuten
Opschot en waterscheuten – oftewel snelgroeiende, verticale takken die spontaan ontstaan bij bomen en struiken – kun je in deze tijd van het jaar het beste wegsnoeien. "Dat hoort bij geen enkele plant of heester. Snoei ze altijd zo kort mogelijk bij de grond weg." Niet alleen voor het esthetische aanzicht, maar ook voor de gezondheid van de boom of plant. "Kijk maar naar de Krulhazelaar. Daar zie je vaak rechtopgaande takken die je echt weg moet snoeien. Doe je dat niet, dan winnen deze takken het van de oorspronkelijke plant, die het uiteindelijk zal begeven."
Klimplanten
"In principe kun je alle klimplanten tot aan de kortste dag snoeien, behalve de Clematis armandii en de Lonicera henryi [kamperfoelie, red.]. Dat zijn namelijk bladhoudende vroegbloeiers die pas na de bloei gesnoeid mogen worden. Net als de klimhortensia, die snoei je ook pas na de bloei." Volgens Schuttel kun je bij klimplanten toch altijd nog het beste het advies opvolgen van de kaartjes die bij aankoop aan je plant hangen.
Stormschade beperken
Wil je eventuele storm- of winterschade beperken? Dan kun je ervoor kiezen om struiken zoals de vlinderstruik in het najaar tot ongeveer 50 procent terug te knippen. Het volgende voorjaar kun je dan nog een voorjaarssnoei doen, waarbij je ongeveer 25 procent terugsnoeit.
Oeps... vergeten!
Ben je vergeten bepaalde bomen of struiken in je tuin te snoeien die eigenlijk in september en oktober al gesnoeid hadden 'moeten' worden? Dat is niet altijd een probleem. "Bomen zoals lindes en catalpa's kunnen zelfs in december gewoon nog gesnoeid worden, zolang het niet vriest."
Deze bomen en struiken kun je beter nog niet snoeien
"Snoei in december nooit de ABC-bomen", adviseert Schuttel. Oftewel: de Acer (Esdoorn), de Betula (Berk) en de Carpinus betulus (haagbeuk). "Omdat deze bomen hun sapstroom na het vallen van het blad al op gang gaan brengen en er uit de wonden boomvocht kan lopen." Dit wordt ook wel bloeden genoemd, wat niet is te stoppen.
Ook de Juglans (notenboom) kun je volgens Schuttel beter niet meer snoeien in deze tijd van het jaar, om dezelfde reden. "Verder heb ik slechte ervaring met het snoeien van druiven eind december, ook omdat ze extreem kunnen bloeden. Snoei deze dus vóór 21 december, de kortste dag van het jaar, tot het tweede oog vanaf de hoofdtak. Maar eigenlijk kun je 'm het best gewoon meteen na bladval snoeien in november."
"Mediterrane planten, zoals olijfbomen en palmen, die nu heel erg in opkomst zijn kun je ook beter nog niet snoeien tot het voorjaar. De zeer sterk in opkomst komende bomen zijn meerstammige solitairen die je het beste kunt open knippen in december. Dan zijn ze vrij van blad en kun je heel subtiel de niet gewenste takken wegknippen. Maar let op dat je ze nooit topt. Dat is de grootste fout die ik helaas vaak zie. Dan wordt het een soort bolboompje, terwijl je 'm juist alleen een klein beetje moet uitdunnen en de waterscheuten moet verwijderen."
Verder moet je in deze tijd van het jaar ook zeker niet meer de magnolia snoeien. "Die heeft juist vroeg in het voorjaar gebloeid en moet daarna gesnoeid worden."
