Zo willen de 5 grootste partijen de wooncrisis aanpakken

Dit is wat de vijf grootste partijen volgens de nieuwste peilingen van Ipsos I&O van plan zijn op het gebied van wonen. We zetten hun standpunten   op een rij. 

PVV

De PVV wil de woningmarkt, zoals zij omschrijven, weer "teruggeven aan de Nederlanders". De partij pleit ervoor dat asielzoekers niet langer voorrang krijgen bij sociale huurwoningen. Daarnaast vindt de partij dat de sociale huur met zo'n tien procent omlaag moet én dat er meer middenhuurwoningen moeten worden gebouwd. Verder wil de PVV de hypotheekrenteaftrek behouden.

Volgens de PVV duren bouwprocessen nu te lang. Ze pleiten er daarom voor dat vergunningen sneller moeten worden verleend. Regels die woningbouw vertragen, zoals bepaalde duurzaamheids- en stikstofeisen, moeten worden versoepeld of zelfs worden afgeschaft.

GroenLinks-PvdA

GroenLinks–PvdA ziet wonen nadrukkelijk als een mensenrecht en vindt dat de overheid weer de regie moet nemen. De partij wil dat er jaarlijks minstens honderdduizend woningen worden gebouwd, waarvan veertig procent sociale huur en een groot deel in het middensegment.

De twee samenwerkende partijen vinden hypotheekrenteaftrek oneerlijk, omdat het vooral mensen met veel vermogen bevoordeelt. Ze willen de regeling stap voor stap afbouwen.

Huurprijzen moeten beter gereguleerd worden, leegstand moet worden aangepakt en verhuurders strenger gecontroleerd. GroenLinks–PvdA wil de woningmarkt minder overlaten aan commerciële partijen en pleit voor publieke regie en sterke huurdersbescherming. 

D66

Ook D66 vindt dat wonen een basisrecht is, maar kiest voor een andere route. De partij wil tien nieuwe steden bouwen met een mix van huur- en koopwoningen. Daarbij moet het makkelijker worden om woningen te delen en moeten ouderen gestimuleerd worden om door te stromen naar een beter passende woning. En huurders? Die moeten meer rechten krijgen, vooral in het middensegment.

De partij stelt dat de hypotheekrenteaftrek oorspronkelijk een goede bedoeling had, maar nu de huizenprijzen opjaagt en de woningmarkt verstoort. Zij pleiten voor een geleidelijke afbouw van de hypotheekrenteaftrek, met compensatie via lagere inkomstenbelasting. 

D66 wil een tijdelijke 'noodwoonwet' invoeren: een speciale wet die regels versoepelen waardoor bouwprojecten versneld kunnen worden wanneer er sprake is van een acute woningnood. Het doel is om de bouw van nieuwe woningen sneller op gang te brengen. Zodra de woningnood minder wordt, gelden de normale regels weer. 

CDA

Het CDA zet in op de slogan “de woningzoekende staat op één”. De partij wil jaarlijks honderdduizend woningen bouwen, verspreid over het land volgens het principe “een straatje erbij”. Zo moeten jongeren en gezinnen ook in hun eigen dorp of stad kunnen blijven wonen. Het CDA legt nadruk op leefbare buurten, betaalbare woningen voor starters en ouderen en een eerlijke verdeling van de kosten. 

Het CDA wil dat de hypotheekrenteaftrek geleidelijk afbouwt en de opbrengst gebruikt wordt om de inkomstenbelasting te verlagen.

De partij wil bovendien meer mogelijkheden om woningen te splitsen of op te toppen, en overweegt een planbatenheffing op grondwaardestijging om gemeenten financieel te ondersteunen. De gemeente int dan een deel van de winst die ontstaat als grond meer waard wordt, doordat er woningen op gebouwd mogen worden. Zo kunnen gemeenten die opbrengst gebruiken om nieuwe infrastructuur, wegen of voorzieningen te betalen die nodig zijn voor die woningbouw.

VVD

De VVD pleit voor een meer marktgerichte aanpak. Volgens de liberalen moet er vooral sneller gebouwd kunnen worden. De partij wil procedures voor nieuwbouw versnellen en gemeenten meer ruimte geven om locaties aan te wijzen. Ook vindt de VVD dat koopwoningen bereikbaar moeten blijven, onder meer door de hypotheekrenteaftrek te behouden. Waar linkse partijen pleiten voor meer regulering en bescherming van huurders, ziet de VVD juist meer in minder overheidsingrijpen en meer marktwerking om de woningmarkt weer op gang te brengen.