Commissie-Van Rijn: grensoverschrijdend gedrag bij publieke omroep, versterkt toezicht nodig
Het rapport van de Onderzoekscommissie Gedrag en Cultuur Omroepen (OGCO) schetst een schrijnend beeld van wat zich de afgelopen jaren heeft afgespeeld achter de schermen bij de publieke omroep. Er blijkt veelvuldig sprake te zijn geweest van grensoverschrijdend gedrag en met de signalen hierover is niet voldoende professioneel en doortastend omgegaan door de omroepen en de Nederlandse Publieke Omroep. De Commissie-Van Rijn wil dan ook dat het toezicht versterkt wordt bij de publieke omroepen én dat presentatoren begeleiding krijgen 'ook ter bescherming van henzelf'.
Volgens de commissie hebben ruim 1484 medewerkers aangeven dat ze in het afgelopen jaar te maken hebben gehad met grensoverschrijdend gedrag 'als doelwit of getuige'. "De commissie is zeer geschrokken van de ernst van de gedragingen en van het aantal mensen dat daarmee in aanraking is gekomen." Maar liefst drie van de vier respondenten blijkt het afgelopen jaar doelwit of getuige te zijn geweest van pestgedrag, intimiderend gedrag, seksisme, en/of discriminatie.
De klachten over seksueel wangedrag liegen er niet om. Zo worden vrouwelijke collega’s aangeduidt als 'poesje', 'meisje' of 'dozen'. Ook worden er ongevraagd naaktfoto’s getoond of doorgestuurd. Werknemers worden aanhoudend uitgenodigd voor een afspraakje in een hotel, thuis of een natuurgebied. Dergelijk gedrag blijkt langdurige gevolgen te hebben voor de werknemers. 'Mensen worden letterlijk ziek van het werk en het grensoverschrijdende gedrag dat dat zij daar ervaren hebben, zoeken een andere baan, of verlaten de omroepwereld helemaal. Dat alles heeft ook een weerslag op het welzijn en functioneren van hun collega’s.'
De commissie constateert een aan leiderschapscompetenties bij zowel formeel leidinggevenden (zoals eindredacteuren), als informeel leidinggevenden (zoals presentatoren) en benoemt dit als het grootste gedragsrisico, zo luidt één van de conclusie. De commissie beveelt tot slot aan 'dat de mensen niet wegkijken, leidinggevenden het goede voorbeeld geven en elkaar aanspreken, en dat het toezicht versterkt wordt.'
De bevindingen staan in het rapport 'Niets gezien, niets gehoord en niets gedaan | De zoekgemaakte verantwoordelijkheid', dat in Hilversum wordt gepresenteerd. Het onderzoek kwam er nadat de Volkskrant in 2022 een artikel had gepubliceerd over vermeend grensoverschrijdend gedrag door Matthijs van Nieuwkerk en de werkcultuur bij het programma De Wereld Draait Door.