Douane waarschuwt bedrijven: voorbereiding op brexit moet beter, anders chaos
Het bedrijfsleven is onvoldoende bezig met de voorbereidingen voor de aanstaande brexit. En dat is niet verstandig en heeft mogelijk grote gevolgen, vooral voor de Douane, blijkt uit een middag meelopen en varen door de haven. "Straks zijn ze gewoon een derde land", zegt de dienst.
Het schip waarop het Havenbedrijf, de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) en de Douane vertellen hoe zij zich voorbereiden op brexit is maar klein in vergelijking met de containerreuzen op de Nieuwe Waterweg.
Met uitzicht over de Maasvlakte 2 en op en neer deinend vanwege de forse wind, uiten de betrokkenen hun zorgen. Want nog maar heel weinig bedrijven bereiden zich voor op brexit, terwijl de scheidingsdatum nadert en de gevolgen groot kunnen zijn.
Deal of geen deal, Douane komt er
In Nederland zijn 35.000 bedrijven die direct of indirect handel drijven met de Britten. Volgens onderzoek van het ministerie van Buitenlandse Zaken is nog maar 18 procent hiervan bezig met de voorbereidingen voor 29 maart. Het Havenbedrijf vreest daarnaast dat bedrijven in landen als Duitsland of België er onvoldoende op zijn voorbereid.
"Terwijl ze zó afhankelijk zijn van de haven van Rotterdam", zegt Mark Dijk van het Havenbedrijf. Ook op de boot is brexitdeskundige Roel van ’t Veld van de Douane. Hij benadrukt: "Het vrije verkeer van goederen stopt op het moment dat het VK geen deel meer uitmaakt van de Europese interne markt."
Ferrydienst vreest oponthoud
En dat maakt het moeilijk om goederen te verhandelen, vreest ferrydienst Stena Line. Bij de maatschappij komt 70 procent van het inkomen uit zogeheten just-in-time-deliveries van bijvoorbeeld Engelse supermarkten die 's ochtends fruit bestellen in Nederland.
Annika Hult, handelsdirecteur Noordzee bij de veerbootmaatschappij, wijst naar het schip de Stena Hollandica, dat op het punt van vertrekken staat. Voor de hellingbaan van het RoRo-schip (Roll On, Roll Off) staat een lange rij vrachtwagens te wachten.
"Over een uur vertrekt het schip, ze rijden tot een kwartier voor vertrek nog naar binnen. Dan weten we ook pas wat er allemaal in zit", vertelt Hult.
Later op de dag vertrekken nog twee schepen, die in de ochtend zullen aankomen in Engeland. "Het is een typische dinsdag voor ons. Het is ook vrij normaal dat de vrachtwagens tot een kwartier voor vertrek het schip nog opkomen."
Files en extra werk
Dat lukt nu nog nét, vertellen ze bij Stena Line. Maar ze maken zich zorgen. "Het inchecken van een vracht kost momenteel slechts 1,5 minuut. Als we langer bezig zijn met checken, krijgen we oponthoud. We kunnen de vrachtwagens nergens kwijt, dus dan komen er files." Ruimte voor extra checkpoints of stallingen is er niet op het eigen terrein.
Dat de lading van de vrachtwagens pas laat duidelijk wordt is nu geen probleem, omdat Engeland nog bij de Unie hoort. Straks moeten de vervoerders vooraf laten weten wat ze meenemen. Hult laat de omgeving zien. Een smalle strook is van Stena Line, krap om het complex heen zitten weer andere bedrijven.
Over extreme files wil de douane niet spreken. "Het is ons werk om te zorgen dat we dat juist voorkomen. Dat lukt nu ook, al komt er straks wel een extra derde land bij dat veel werk gaat kosten."
Van 2 naar 11 documenten
In de huidige situatie met vrij verkeer tussen Engeland en de rest van de Europese Unie zijn een contract en een rekening voldoende voor de formaliteiten. Straks zijn er in plaats van twee documenten elf documenten of berichten nodig. Bedrijven moeten exportverklaringen opstellen, exitnotificaties aanleveren en bijvoorbeeld vooraf bij het Verenigd Koninkrijk aankondigen wat ze willen invoeren.
10.000 extra schepen
De douane krijgt in ieder geval jaarlijks 10.000 extra schepen te verwerken, waaronder 2000 ferries. Dat zijn de schepen die nu al tussen Engeland en Nederland varen, maar nu is dat nog binnen de Europese markt.
Straks varen de schepen exact dezelfde route, maar omdat ze dan van buiten de Europese Unie komen moet de douane alle formaliteiten afhandelen. Een schip met goederen van of naar Engeland moet aan dezelfde eisen voldoen als een vracht uit Canada of Venezuela.
Ook de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) moet aan de slag. Zij zijn verantwoordelijk voor de voedselveiligheid en de import of export van levende dieren. Daarvoor worden 140 extra mensen aangenomen, onder wie honderd dierenartsen. "Wij willen geen barrière zijn voor de handel, maar we gaan uit van een harde brexit en hebben onze verantwoordelijkheid", zegt Liesbeth Kooijman van de dienst.
Genoeg mensen, maar nu handelen
Van ’t Veld denkt dat de douane goed genoeg is voorbereid op de periode na brexit. Er wordt binnen de dienst rekening gehouden met een harde brexit en er zijn 928 extra medewerkers nodig. Zo’n 800 zijn al opgeleid of in training.
“De wereld is straks gewoon heel anders dan nu, ongeacht de uitkomst van de onderhandelingen.", zegt Van 't Veld. "Als alle bedrijven nu al aan de slag gaan, zorgen dat ze precies weten wat er straks verwacht wordt en dat alles dan in orde is, dan komt die vertraging er ook niet. Maar dan moeten ze dat wel nú doen", zegt Van ’t Veld.
Een oorverdovende scheepshoorn onderbreekt zijn verhaal. Alle vrachtwagens zijn op tijd binnen, precies zoals iedereen het graag ziet. De Stena Hollandica vertrekt richting het Verenigd Koninkrijk.
