Post-brexit: Barnier en Frost vervolgen hun steekspel in crisistijd
Na ruim een maand vertraging gaan de onderhandelingen over de toekomstige relatie tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie vandaag verder via een videoconferentie. Grote vraag is welke gevolgen het coronavirus nog meer heeft voor dit proces. Zeker is dat het gevreesde scenario waarin geen handelsdeal wordt gesloten nog altijd op de loer ligt. "We worden in slaap gesukkeld", zegt brexitexpert Rem Korteweg.
Het coronavirus houdt het gehele continent in zijn greep en besmette de laatste weken ook zo'n beetje alle hoofdrolspelers van de onderhandelingen.
Eerst werd de Franse EU-hoofdonderhandelaar Michel Barnier ziek. Vervolgens ook de Britse premier Boris Johnson, die nog altijd herstellende is. Terwijl tussendoor ook de Britse brexit-gezant David Frost in thuisisolatie ging met 'milde' symptomen van het virus.
Klap na klap
De post-brexitonderhandelingen werden halverwege maart uitgesteld tot nader order. In de tussentijd kregen de economieën van de EU en het VK klap na klap en is de toekomst voor vele burgers en bedrijven plotsklaps onzeker.
Reden voor IMF-topvrouw Kristalina Georgieva om beide partijen afgelopen week bij de BBC te waarschuwen om niet voor nóg meer onzekerheid te zorgen.
Gekkenwerk
"Georgieva volgt de lijn van Brussel door te stellen dat het bijna onmogelijk is om een goed handelsakkoord te sluiten tussen nu en eind december", zegt onderzoeker Rem Korteweg van Instituut Clingendael.
Korteweg: "Hoewel ze als oud-Eurocommissaris warme banden heeft met de EU, is dat de rationele blik. De partijen liggen zo ver uit elkaar en zijn alleen maar bezig met corona. Dan een goed akkoord verwachten via een videoconferentie is bijna gekkenwerk."
Politieke saga
De Britten stapten eind januari na een pijnlijke politieke saga van drieënhalf jaar uit de EU. Maar daarmee zijn beide kemphanen er nog lang niet: er moet onderhandeld worden over een handelsakkoord en de manier van samenwerking op allerlei andere vlakken na de scheiding.
Daarbij begon het steekspel alweer snel. Het eerste waarschuwingsschot kwam eind februari van de Britse premier Boris Johnson. Nog vóór de zomer een akkoord op hoofdlijnen en anders einde onderhandelingen, zo dreigde Johnson. En er werd nog een Britse deadline gesteld: voor het einde van 2020 een definitief akkoord.
Maar ook de EU eist voor de zomer zekerheid voor burgers en bedrijven. Lukt dat niet, dan kan de huidige overgangsfase - waarbij de Britten zich moeten blijven houden aan de EU-regels, maar niet langer zijn vertegenwoordigd in de EU-instellingen - verlengd worden. Deze overgangsfase loopt nu tot 31 december, maar kan verlengd worden met een tot twee jaar.
Coronacrisis als dekmantel
Korteweg: "Iedereen gaat ervan uit dat de Britten op het laatste moment voor verlenging gaan. Maar er is nog een optie: de Britten willen helemaal geen deal en ook geen EU-regels over bijvoorbeeld staatssteun volgen."
In dat geval kan de coronacrisis ook als dekmantel gebruikt worden, stelt de brexitexpert. "Een cynische blik op de onderhandelingen is dat de Britse regering al lang heeft besloten tot een no deal-brexit. De economische pijn daarvan kan dan worden verbloemd door de malaise van de mondiale recessie waar iedereen straks sowieso inzit."
Woensdag werd de onderhandelingsagenda voor de komende periode gepubliceerd. Naast deze week wordt ook in de week van 11 mei en 1 juni onderhandeld door zo'n honderd ambtenaren aan beide kanten. Barnier schreef op Twitter dat hij hierbij 'echte, tastbare voorgang' wil boeken.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Onderhandelingstafels
"Dat betekent dat we vooruitgang willen zien in elk van de onderhandelingstafels, niet alleen in sommige", zegt een woordvoerder van de Europese Commissie desgevraagd. Er zijn deze week tafels voor onder meer de handel in goederen, de dienstensector, visserij, transport en energie.
Het meest heikele punt is het gelijke speelveld, waarop de EU blijft hameren. Daarbij is de vrees dat Europese bedrijven benadeeld worden doordat hun Britse concurrenten vormen van staatssteun krijgen na brexit. Andersom is op veel vlakken, denk bijvoorbeeld aan visserij, nog volledig onduidelijkheid wat de Britten willen.
"We worden in slaap gesukkeld", zegt Korteweg. "Het bedrijfsleven is zo gefixeerd op corona dat de hele brexitdiscussie en het voorbereiden op een no deal is verdwenen. Terwijl een brexit zonder deal absoluut reëel is. Er is een uittredingsakkoord, maar de rest is op pauze gezet en kan zelfs op stop gezet worden."