Reizen met openbaar vervoer wordt langzaam weer wat gewoner
Lege treinen, lege bussen en lege trams. De uitbraak van het coronavirus heeft er ook in het openbaar vervoer flink ingehakt. Op de eerste dag van september werd bijna 2,4 miljoen keer ingecheckt in het ov, op dezelfde dag vorig jaar 4,8 miljoen keer. Maar sinds iedereen weer met het ov mag, gaat het wel weer beter. En dat is gunstig voor de schatkist.
Er wordt nog lang niet zo veel met het ov gereisd als vóór de uitbraak van het coronavirus, maar het absolute dieptepunt ligt ook al weer maanden achter ons.
Dat blijkt uit de incheckcijfers die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en ov-chipkaartbedrijf Translink bijhouden. Het gaat om de incheckgegevens van reizigers die een anonieme, persoonlijke of zakelijke ov-chipkaart hebben. Deze cijfers liggen hoger dan het aantal reizigers, want een reiziger checkt vaak meerdere keren per dag in en uit.
Check-ins ingezakt
Na 12 maart van dit jaar zakte het aantal check-ins totaal in. Op 10 maart, de laatste dinsdag voor de lockdown, werd 4,73 miljoen keer ingecheckt. De dinsdag erna (na het afkondigen van de overheidsmaatregelen op donderdag 12 maart) werd nog maar 1 miljoen keer keer ingecheckt. Alleen mensen die vanwege hun beroep of een andere dringende reden met het ov moesten, mochten trein, bus of tram nemen.
Dieptepunt: 90 procent lager
Het absolute dieptepunt kwam op 5 mei. Die dag werd 90 procent minder ingecheckt dan op dezelfde dag in 2019. Dat kwam overigens ook doordat Bevrijdingsdag dit jaar voor veel werknemers een vrije dag was.
De maanden maart, april en mei waren dramatisch voor het ov en ook in juni werd nog veel minder ingecheckt dan vorig jaar. Op dinsdag 30 juni bijvoorbeeld 1,62 miljoen keer, 61 procent minder dan in 2019.
Lijn omhoog
Dat veranderde vanaf 1 juli, toen iedereen weer met het ov mocht. Vanwege de vakantieperiode was het alsnog zeer rustig in de trein, maar de lijn omhoog was ingezet. Na 1 juli daalde het aantal check-ins nooit meer dan 60 procent per dag ten opzichte van dezelfde dag vorig jaar.
Die positieve ontwikkeling voor de noodlijdende ov-bedrijven duurt tot nu toe voort, met incheck-aantallen die schommelen rond de helft van het aantal check-ins uit het pre-coronatijdperk.
Steun overheid
Dat levert de schatkist mogelijk een meevaller op. Staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Infrastructuur en Waterstaat, D66) helpt de sector uit de brand met 1,5 miljard euro. Die is bedoeld om de kosten op te vangen die de bedrijven moeten maken om alle treinen en bussen te laten rijden.
Van die kosten neemt de overheid 93 procent voor haar rekening, de resterende 7 procent moeten de ov-bedrijven zelf betalen. Een voorwaarde aan die steun: iedere euro die de bedrijven binnenhalen dankzij reizigersvervoer wordt in mindering gebracht op de overheidssteun. En dus is iedere reiziger extra gunstig voor de schatkist.
En dat geldt mogelijk ook voor de begroting van volgend jaar die met Prinsjesdag gepresenteerd wordt. Vakbonden willen een steunpakket van 1,6 miljard euro voor volgend jaar, om álle kosten te compenseren. Als het aantal check-ins min of meer gelijk blijft aan het huidige niveau, is uiteindelijk maar de helft nodig.