'Boete en verbod voor uitzendbureau dat arbeidsmigrant slecht behandelt'
Het gaat in veel gevallen niet goed met de werk- en leefomstandigheden van arbeidsmigranten in ons land. Dat moet veranderen door veel strengere eisen te stellen aan uitzendbureaus die met ze werken, adviseert het team dat de branche op verzoek van het kabinet heeft onderzocht. Al klinkt er direct al kritiek op dit advies.
De aanbevelingen van het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten zijn niet mals. Zo moeten de uitzendbureaus volgens hen verplicht een certificaat aanvragen, dat ze alleen kunnen krijgen als ze voor een gezonde arbeidsrelatie zorgen en zich netjes aan zaken zoals cao's en zorgverzekeringen houden.
Om dit moment voert deze grote groep arbeidsmigranten, - die banen heeft die Nederlanders niet willen of kunnen oppakken - fysiek zwaar uit onder soms erbarmelijke omstandigheden. Denk aan arbeidsmigranten die op het land werken, schoonmaken of onze huizen en kantoren bouwen.
Boete en verbod
In het advies staat dat uitzendbureaus een bestuurlijke boete moeten krijgen, als zij zich niet aan de regels houden. Ook wil het Aanjaagteam, onder leiding van voormalig SP-leider Emile Roemer, een bestuursverbod invoeren. Zo moet voorkomen worden dat een malafide ondernemer na het verliezen van een licentie opnieuw een uitzendbureau kan oprichten.
Een andere belangrijk advies gaat over de veiligheid van arbeidsmigranten. Arbeidsgevallen zouden direct gemeld moeten worden bij de Inspectie SZW. Zo kan worden gecontroleerd of na een ongeval de veiligheid op de werkvloer voldoende is verbeterd.
Arbeidsmigranten onmisbaar
De onderzoekers concluderen in het rapport dat vitale sectoren zoals de land- en tuinbouw, de voedingsindustrie, de logistieke- en distributiesector en de bouwnijverheid niet meer zonder arbeidsmigranten kunnen. Nederland telt volgens de laatste cijfers ruim 532.000 arbeidsmigranten, die vaak de Nederlandse taal niet spreken en ook onze regels en instanties niet kennen.
Deze groep arbeidsmigranten is daardoor vaak sterk afhankelijk van hun werkgever, als het gaat om bijvoorbeeld hun verblijf en zorgverzekering. "Dit zorgt voor onwenselijke situaties en in uiterste gevallen ernstige misstanden", staat in het rapport.
Voorbeelden die genoemd worden zijn fysiek veel te zwaar werk, te lang rondlopen met klachten door de angst om een baan te verliezen bij ziekte en slechte kwaliteit huisvesting door 'verkamering' en overbewoning, wat ook voor overlast zorgt in wijken.
Gelijke behandeling
De coronacrisis heeft deze problemen met arbeidsmigranten alleen maar vergroot, zei Roemer vrijdagochtend bij de presentatie van het rapport. "Iedereen is er inmiddels wel van overtuigd: dit kan zo niet langer. We moeten ervoor zorgen dat geen enkele arbeidsmigrant meer in een situatie belandt waar u of ik ook niet in zouden willen belanden."
Nu zou het nog veel te gemakkelijk zijn om een uitzendbureau te beginnen. In Nederland groeide het aantal uitzendbureaus sinds de afschaffing van de vergunningsplicht in 1998 naar zo'n 14.000 uitzendbureaus. Roemer: "Er zijn te veel kwaadwillende ondernemers actief."
Kritiek op aanbevelingen
Er is vanuit de branche zelf direct kritiek op het rapport. "Het advies zit vol schijnoplossingen", vindt brancheorganisatie NBBU, die zo'n 1.250 arbeidsbemiddelaars vertegenwoordigt. Zij zijn het niet eens met het plan om nieuwe verplichte certificering in te voeren.
De positie van arbeidsmigranten moet volgens de bond inderdaad verbeteren en malafide partijen aangepakt worden. Maar volgens NBBU-directeur Marco Bastian pakt het Aanjaagteam 'de hele uitzendsector aan' en wordt het werken met arbeidsmigranten 'ontmoedigd'.
Volgens Roemer hoeven goedwillende bedrijven die zich aan de regels zich geen zorgen te maken. "Het zal alleen een probleem worden bij bedrijven die er een zooitje van maken. En dat is nou precies de bedoeling."