DNB: er gloort hoop voor de economie, maar herstel 2021 valt tegen
Na een jaar van ongekende economische krimp gloort er weer wat hoop voor de Nederlandse economie. Als het meezit groeit die met ruim 2 procent dit jaar, in 2022 zelfs met 4 procent. Maar eerder werd er nog verwacht dat de economie dit jaar al met 3 procent zou groeien.
Dat zegt de directeur van De Nederlandsche Bank (DNB), Klaas Knot, bij de publicatie van het jaarverslag van de centrale bank.
Slechte start van 2021
Het jaar is minder goed begonnen dan waar in december nog op werd gerekend. Toen ging DNB ervan uit dat de beperkingen al vlug zouden kunnen worden versoepeld, met een lichte groei van de economie tot gevolg. Inmiddels is dat scenario al niet meer haalbaar.
In de eerste drie maanden van dit jaar wordt nu een krimp van 1 procent verwacht. Pas daarna komt er 'geleidelijk herstel'. Uiteindelijk groeit de economie met ruim 2 procent in 2021, verwacht DNB.
"Maar het pad naar herstel is bezaaid met uitdagingen", waarschuwt Knot. "Mutaties van het virus kunnen roet in het eten gooien."
Optimisme
Toch wilde DNB vooral optimisme uitstralen. Het basisscenario van de centrale bank is dat we in de loop van het jaar voldoende zijn gevaccineerd om veel beperkingen op te kunnen heffen.
Dat Nederland en de EU achterlopen met het vaccineren ten opzichte van landen als het VK en de VS noemt Knot 'irritant', maar uiteindelijk verwacht hij dat we met een paar maanden vertraging toch tot hetzelfde resultaat gaan komen.
Diepe zakken van de staat
Mocht dat nu allemaal niet gaan lukken dan is de oorlogskas van de staat nog altijd goed gevuld. In het 'heel onwaarschijnlijke scenario' dat de economie in de loop van het jaar nog steeds voor een groot deel op slot moet blijven, raadt Knot de regering aan om vooral de gigantische steunpakketten te verlengen, ook al kost dat vele miljarden extra.
"Er wordt meer schade voorkomen door wel te verlengen dan de potentiële schade van extra schuld", aldus Knot.
Toch waarschuwt de centrale bank met klem dat de overheidsfinanciën wel weer op orde gebracht moeten worden zodra het kan. We konden nu gemakkelijk veel geld uitgeven omdat de schuld relatief laag was voor de crisis. Dat bewijst het nut en de noodzaak van een flinke buffer, volgens DNB.
De vraag is natuurlijk wel: hoe gaan we dat doen? Fikse bezuinigingen liggen niet voor de hand omdat die het herstel van de economie weer kunnen afremmen.
Maatregelen die voor meer groei zorgen hebben de voorkeur. Meer groei zorgt namelijk aan de ene kant voor meer belastinginkomsten en aan de andere kant wordt de opgebouwde schuld daardoor relatief lager.
Uitkijken met verhogen belastingen voor bedrijven
Opmerkelijk is dat Knot zijn verbazing over het fors verhogen van de lasten voor het bedrijfsleven, zoals bijna alle politieke partijen voorstellen, niet onder stoelen of banken steekt. Hij zegt 'de wenkbrauwen gefronst' te hebben over sommige voorstellen.
Een van de gevaren die hij ziet is dat bedrijven toch manieren gaan zoeken – en vinden – om aan die hogere lasten te ontkomen. Bijvoorbeeld door zich ergens anders te vestigen of door constructies te verzinnen waardoor de winst terechtkomt in een land waar de belasting lager is.
"Als je lasten gaat verzwaren, doe het dan vooral op vervuiling", zegt Knot. De meest effectieve manier om dat te doen is volgens DNB om met een flinke CO2-heffing te komen. Dat zorgt voor extra inkomsten én het helpt bij het vergoenen van de economie.
Groen herstel
Dat komt mooi uit, want dat is misschien wel de grootste opgave waar we nu voor staan. "Om in 2050 klimaatneutraal te zijn, moeten we verduurzamen. Laat het herstel een groen herstel worden", zegt Knot.
"We hebben minder dan 30 jaar om in 2050 klimaatneutraal te zijn. Lukt dat niet, dan staat ons een veel ingrijpender crisis te wachten dan de coronacrisis."