Onderzoek: ziekteverzuim hoger bij zorgpersoneel met klein contract
Zorgmedewerkers meer uren laten werken? Nee, dat kun je beter niet doen want dat verhoogt de stress en werkdruk, met meer ziekteverzuim als gevolg. Althans, zo denken zorginstellingen erover. De theorie klopt alleen niet, blijkt uit onderzoek.
Zorgpersoneel dat relatief weinig uren werkt in de week, meldt zich relatief gezien meer ziek dan personeel met een contract met veel uren. Dat blijkt uit een analyse van verzuimdata in opdracht van pensioeninstelling PGGM door Vernet.
Dit bedrijf houdt ziekmeldingen bij voor het merendeel van Nederlandse zorginstellingen. Voor dit onderzoek werd data gebruikt van 546.510 medewerkers van ziekenhuizen, gehandicaptenzorg, geestelijke gezondheidszorg, verzorging, verpleging en thuiszorg.
Hoger dan gemiddeld
Bij zorgpersoneel met een contract van 18 tot 21,6 uur in de week ligt het zogeheten verzuimpercentage het hoogst, op 8,4 procent. Het verzuimpercentage geeft aan hoeveel procent er niet gewerkt is door ziekte bij een bedrijf of instelling.
Het Nederlandse gemiddelde ligt op 4,7 procent, volgens de meest recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek.
In de zorg is het ziekteverzuim hoger, blijkt uit het onderzoek van Vernet. Alleen in de groep zorgmedewerkers met een fulltime-contract komt het verzuimpercentage met 4,9 procent in de buurt van het Nederlandse gemiddelde.
Hoe minder uren iemand hoeft te werken volgens zijn of haar contract, hoe hoger het ziekteverzuim, blijkt uit het onderzoek. Alleen zorgmedewerkers met een contract voor minder dan 14 uur zijn een uitzondering op deze trend.
Drie mogelijke redenen
De onderzoekers geven drie mogelijke redenen als verklaring. De zorg is in de afgelopen jaren steeds meer ingericht om zo efficiënt mogelijk te werken. Personeel wordt daarom ingezet op de momenten dat dit het hardst nodig is, vaak in de ochtend en avond.
Roosters voor zorgpersoneel zijn hierop aangepast, door ze bijvoorbeeld hele korte diensten te laten draaien, maar soms wel meerdere op een dag. Dat is misschien wel handig vanuit kostenoogpunt, maar zorgt wel voor extra stress bij personeel. En hoge stress zorgt weer voor meer ziekmeldingen.
Dubbele last
Een andere mogelijke oorzaak is dat van de vrouwen die met een klein contract werken thuis extra veel verwacht wordt aan huishoudelijke taakjes, zorg voor de kinderen en mantelzorg. Deze zogeheten dubbele last kan leiden tot 'een (te) hoge belasting, wat kan bijdragen aan een hoger verzuim', aldus de onderzoekers.
Het hogere ziekteverzuim bij kleinere contracten kan ook veroorzaakt worden door de financiële consequentie van minder werken. Stress door financiële problemen leidt ook tot extra ziekteverzuim, blijkt uit onderzoek van budgetvoorlichtingsorganisatie Nibud.
Financiële kopzorgen
Door de combinatie van kleine contracten in de zorg en de toch al relatief lage salarissen in de sector, zijn er meer dan 300.000 zorgmedewerkers die minder dan 1410 euro netto in de maand verdienen, schatten de onderzoekers.
Dat bedrag geldt als minimum om financieel onafhankelijk te zijn. De honderdduizend zorgmedewerkers die dit niet halen, zijn kwetsbaar als ze hun baan verliezen of in een scheiding belanden. En dat leidt weer tot extra stress en meer ziekteverzuim.
"Een groter contract zou dan zelfs voor verlichting kunnen zorgen", aldus de onderzoekers. Zij pleiten voor een 'omslag in denken en doen' bij zorginstellingen. Dat zij personeel maar mondjesmaat grotere contracten wil geven uit angst voor meer verzuim, 'is een gemiste kans'.
Het tekort aan personeel in de zorg zal alleen maar verder groeien, tot meer dan 100.000 in 2030. Dat is dus deels op te lossen door zorgpersoneel grotere contracten te geven. Dat scheelt bovendien in de kosten, want er hoeven dan minder dure flexkrachten ingehuurd te worden.