De spaartaks staat op springen: dit is er aan de hand
De spaartaks is een van de grote hoofdpijndossiers van het kabinet. De hoogste rechter heeft geoordeeld dat de belasting oneerlijk is en dat gedupeerden recht hebben op herstel. Wat is er precies aan de hand?
Begin bij het begin, wat ís de spaartaks?
De spaartaks, officieel de vermogensrendementsheffing, is een belasting die je moet betalen over wat je verdient met je vermogen. Denk aan rente op spaargeld of een waardestijging van aandelen.
Je gaat de belasting pas betalen als je vermogen boven een bepaalde grens uitkomt. In 2017 was dat nog 25.000 euro, inmiddels is dat opgetrokken naar 50.000 (en het dubbele als je een partner hebt met wie je getrouwd bent of samenwoont).
Hoe werkt dat?
Je betaalt de belasting niet over het echte rendement dat je haalt op je vermogen. Men vond het namelijk te ingewikkeld om echt van iedereen na te gaan wat het daadwerkelijke rendement was. En daarom werd er iets verzonnen.
Vóór 2017 ging men ervan uit dat iedereen met gemak een rendement kon halen van 4 procent en daar werd dan ook mee gerekend. Over dat verzonnen rendement werd 30 procent belasting geheven.
Sinds 2017 is het nog ingewikkelder geworden. Toen is er namelijk nóg iets bij verzonnen. Voor mensen met een vermogen dat in aanmerking komt voor de belasting van ongeveer 50.000 euro gaat de Belastingdienst ervan uit dat zij twee derde op de bank hebben staan en een derde hebben belegd.
Tussen de 50.000 en 1 miljoen gaat de fiscus ervan uit dat bijna 80 procent wordt belegd, en boven het miljoen word je verondersteld alles in beleggingen te stoppen.
En dat is super belangrijk. Want de Belastingdienst gaat ervan uit dat het rendement op beleggingen veel hoger is dan op spaargeld.
Wat is dan het probleem?
Het probleem is dat de veronderstellingen van de fiscus voor veel mensen niet opgaan. Als jij al je geld op de bank hebt staan, maar de Belastingdienst veronderstelt dat jij een aanzienlijk deel hebt belegd, dan zal je dus al snel veel meer belasting betalen dan de bedoeling is.
Die verhouding kan zo scheef liggen, dat je meer belasting betaalt dan dat je inkomsten hebt. Kijk maar eens naar het volgende voorbeeld.
Stel bijvoorbeeld dat je in 2017 75.000 euro spaargeld had. De eerste 25.000 euro daarvan was vrijgesteld, dus er bleef 50.000 euro over voor de spaartaks. Alles stond op de bank en je kreeg daarover toen 0,5 procent rente: een rendement van 250 euro.
De Belastingdienst dacht op dat moment dat je 67 procent op de bank had staan en veronderstelde dat je daar 1,63 procent rente op kreeg, wat toen ook al niet klopte. Daarnaast ging de fiscus ervan uit dat je nog eens 33 procent had belegd. Het verzonnen rendement op die beleggingen was 5,39 procent. Dan kom je op een gemiddelde van 2,87 procent rendement: 1435 euro.
Dat fictieve rendement is dus bijna zes keer hoger dan je daadwerkelijke rendement. Sterker nog: als je daar vervolgens 30 procent belasting over heft, kom je uit op een te betalen bedrag van 430 euro.
Met andere woorden: de belasting over je rendement (430 euro) is hoger dan het rendement zelf (250 euro).
Hoe kun je dat rechtzetten?
Nou, dat kon dus eigenlijk niet. Ook als je rendement aantoonbaar lager was dan het fantasierendement, kreeg je geen geld terug. Daarom maakten tienduizenden mensen bezwaar.
Een aantal van die zaken is bij de Hoge Raad beland, en de hoogste rechter van ons land oordeelde in december vernietigend over de vermogensrendementsheffing.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
De Hoge Raad noemt de belasting in strijd met het ongestoord genot van eigendom, omdat de wetgever je in feite verplicht om risicovol te beleggen. De straf als je dat niet doet is een buitensporig hoge belastingaanslag.
Bovendien is de belasting discriminerend omdat mensen die pech hebben met hun beleggingen ook heel veel zwaarder worden belast dan mensen met meer fortuin.
En hoe dan verder?
De Hoge Raad was heel helder. Iedereen die terecht bezwaar heeft gemaakt tegen de belasting in 2017 en 2018, moet gecompenseerd worden. Dat wil zeggen: hun daadwerkelijk behaalde rendement moet belast worden en niet het (veel) hogere veronderstelde rendement.
Dan gaat het om vele tienduizenden mensen. Volgens het ministerie van Financiën hebben zo'n 68.000 mensen bezwaar aangetekend voor het jaar 2017 en nog eens 50.000 voor 2018. Ook voor de jaren erna gaat het om vele tienduizenden mensen.
Staatssecretaris van Financiën Marnix van Rij liet vandaag weten dat hij vrijdag duidelijkheid geeft aan de mensen die over de jaren 2017 en 2018 bezwaar hebben gemaakt.
Hoe moet het met de mensen die geen bezwaar maakten?
Dát is het echte probleem. De meeste mensen betalen namelijk gewoon belasting als de Belastingdienst zegt dat dat moet, en maken geen bezwaar. Het werkelijke aantal gedupeerden is waarschijnlijk een veelvoud van het aantal klagers.
Het kabinet worstelt met de vraag of zij ook gecompenseerd moeten worden. Aan de ene kant zou dat wel zo fatsoenlijk en eerlijk zijn. Maar de kosten die daarmee gemoeid zijn en de gigantische berg werk om honderdduizenden aangiftes te herzien, zijn een heel groot struikelblok.
Kan de Belastingdienst het oplossen?
Simpel zal dat niet worden. Of het nu gaat om alle gedupeerden of alleen om de mensen die bezwaar hebben gemaakt: de ict-systemen van de Belastingdienst zullen moeten worden aangepast om al die gegevens te verwerken. Dat 'zal een beslag leggen op de ict-capaciteit', zegt Van Rij, en dat is nu juist al een probleem bij de Belastingdienst.
Morgen debatteert de Kamer over de kwestie. Dan wordt mogelijk meer duidelijk over hoe de verhoudingen in de coalitie liggen over de vraag wie er nu allemaal gecompenseerd moeten worden en waar het geld vandaan moet komen. De verwachting is dat binnen enkele weken meer duidelijk wordt over hoe de spaartaks kan worden omgebouwd tot een legale belasting én hoe er omgegaan wordt met al die mensen die wel te veel betaalden, maar geen bezwaar maakten.
Gedupeerd? Neem contact op!
De spaartaks is oneerlijk en moet op de schop van de Hoge Raad. Ben jij de afgelopen jaren gedupeerd door de belasting, bijvoorbeeld omdat je had gespaard voor je oude dag en dit geld op de bank had staan tegen een lage rente? Dan komen we graag met je in contact. Matthias.pauw@rtl.nl
In deze video legt Carien uit waarom gewone spaarders eigenlijk altijd te veel spaartaks betalen: