Organisaties willen af van Russische gascontracten: 'Kan wel even duren'
Nederlandse waterschappen en gemeenten zoeken naar alternatieven voor hun gaslevering. Vaak hebben zij langlopende contracten met het Russische staatsbedrijf Gazprom. Maar makkelijk is dat niet om daar van af te komen.
Meer dan de helft van de 21 waterschappen in Nederland heeft voor de levering van gas een contract met Gazprom. Bij het afsluiten van de contracten was het Russische bedrijf veruit de goedkoopste aanbieder, laat een woordvoerster van de Unie van Waterschappen weten. Maar de situatie in Oekraïne is 'genoeg reden om de contracten te heroverwegen'.
Een lastige factor is dat ook sommige andere energieleveranciers gas van Gazprom gebruiken. De waterschappen hebben daarom advies gevraagd aan het ministerie van Economische Zaken. "We willen onder meer van het ministerie weten wat daarin het beleid is, want het heeft geen zin om van leverancier te veranderen als dat uiteindelijk hetzelfde Russische staatsgas oplevert", zegt de woordvoerster.
Contract openbreken
Naast de waterschappen krijgen ook zo'n honderd gemeenten gas via Gazprom, ontdekte onderzoeksplatform Follow the Money vorig jaar al. Een petitie die gisteren werd opgestart om daarmee te stoppen is meer dan 45.000 keer ondertekend.
Maar van zo'n contract afkomen is zo makkelijk nog niet: contracten hebben doorgaans een vaste looptijd, en tussentijds openbreken kan niet zomaar. Zo laat gemeente Nijmegen weten een contract te hebben tot het einde van het jaar, en de gemeenten Utrecht en Den Haag tot eind 2023.
Gazprom heeft monopolie
Zij hebben contracten afgesloten met Gazprom Energy, de Nederlandse tak van het Russische staatsbedrijf. "Maar ook als zij gas inkopen bij andere leveranciers zoals Eneco of Vattenfall heb je een behoorlijke kans dat daar Russisch gas bij zit", reageert energie-analist Jilles van den Beukel.
Volgens hem staat de macht van Gazprom daarom los van het distributienetwerk. "Die komt door hun positie als grote Russische gasproducent. Gazprom heeft in Rusland een monopolie op de export van aardgas via alle pijpleidingen."
Van den Beukel wijst op de enorme afhankelijkheid van Russisch gas, dat goed is voor zo'n 40 procent in de EU. "Dat is het echte probleem. Die gasimport verminderen is wel wat we willen in onze energietransitie en hebben vastgelegd in het klimaatakkoord. Maar dat kan wel even duren, het is een project van enige decennia."
