Na de werknemersoverwinning bij de NS: krijgen we een loongolf?
Staken legde de medewerkers van de NS afgelopen week geen windeieren. Onder druk van de acties zwichtte het spoorbedrijf voor de eisen van de vakbonden, die er een loonsverhoging van 9,25 procent uit sleepten. Biedt dat hoop voor jou?
Buschauffeur John heeft in ieder geval goede moed. "Dat denk ik wel", antwoordt hij monter op de vraag of hij nu ook een flinke inflatiecorrectie verwacht. De chauffeurs in het streekvervoer leggen deze weken, net als hun collega's bij de NS, het werk op sommige dagen neer, om een betere cao af te dwingen. "De eerste stap is gezet in het ov, ik verwacht dat de rest moet volgen."
Dat sentiment wordt ook aangewakkerd door FNV-voorman Tuur Elzinga, die glimt van tevredenheid over het behaalde onderhandelingsresultaat bij de NS. "Het is zonneklaar dat staken loont. Heel Nederland heeft dit kunnen zien, dus dit kan heel goed het begin zijn van een onrustige herfst met meer acties en een loongolf die uiteindelijk zo hard nodig is."
Veel cao's moeten nog
Als in jouw sector eerder dit jaar al een cao is afgesloten, dan is de kans om mee te liften op het momentum van de NS natuurlijk sowieso verkeken. Maar er moeten de komende maanden nog behoorlijk wat cao's worden afgesloten, die per 1 januari verlopen.
Bijvoorbeeld de cao van de glastuinbouw (een sector die het trouwens erg zwaar heeft door de hoge gasprijzen), Transport en Logistiek, het streekvervoer, Albert Heijn logistiek, uitzendbureaus, Metaal-elektro, ziekenhuizen, kinderopvang en de gemeenten.
Maar het is nog veel te vroeg om te juichen voor werknemers in al deze sectoren. Jannes van de Velde, woordvoerder van werkgeversvereniging AWVN, zegt wel te zien dat de trend van de loonstijgingen omhoog gaat, maar de betekenis van de NS-acties moet ook weer niet overschat worden.
10 procent is vaak te veel
Meestal komen werkgevers en werknemers er op een normale manier uit, vertelt hij. "Onderhandelaars moeten kijken wat verstandig is voor het eigen bedrijf", aldus Van de Velde. Dat betekent dat een inflatiecorrectie van tegen de 10 procent in veel gevallen simpelweg niet haalbaar zal blijken, omdat het niet te betalen is voor de werkgever en daarmee ook niet in het belang is van werknemers.
Wel zorgt de krappe arbeidsmarkt en de maatschappelijke druk volgens hem ervoor dat werkgevers meer geneigd zijn om wat meer toe te geven.
Meer onderhandelingsruimte
Dat beaamt ook econoom Edin Mujagić. "Arbeid was heel lang alles behalve schaars. En arbeid is nu wel schaars en schaarser aan het worden." Met andere woorden: werkgevers kunnen maar moeilijk aan genoeg mensen komen om het werk te doen.
"Dat betekent dat je als werknemer wat meer onderhandelingsruimte hebt om inderdaad hogere loonstijgingen voor elkaar te krijgen", aldus Mujagić.
4 procent
Maar als die ruimte er echt is, dan wordt die voorlopig nog niet te volle benut, zo lijkt het. In de nieuwe cao's die dit jaar zijn afgesloten, stijgen de lonen op jaarbasis met slechts 3,13 procent. In augustus was dat met bijna vier procent wel wat hoger.