Walvissen zijn CO2-slurpers: kunnen ze helpen tegen klimaatverandering?
Wist je dat één walvis evenveel CO2 opneemt als 3000 bomen? Het beest zou dus kunnen helpen tegen klimaatverandering. Volgens het Internationaal Monetair Fonds (IMF) is één walvis daarom maar liefst 1,9 miljoen euro waard. Partijen komen intussen met speciale financiële producten, zoals 'walvis-CO2-kredieten'. Vergelijkbaar met CO2-compensatieprogramma’s waarbij bomen worden aangeplant. Experts zijn kritisch.
Walvissen zijn ware CO2-slurpers. Een walvis neemt tijdens zijn leven enorme hoeveelheden CO2 op in zijn lichaam door alles wat hij eet. Als de walvis sterft, dan zinkt zijn lichaam naar de bodem van de oceaan. En daarmee ook de opgeslagen CO2. Op meer dan een kilometer diepte komt die koolstof eeuwenlang niet meer in de atmosfeer.
Walvispoep
En dat is niet het enige. De poep van walvissen geldt als vruchtbare mest voor de groei van plankton. Ook plankton neemt veel CO2 op. Als de plankton afsterft en naar de zeebodem zakt, dan verdwijnt op die manier ook koolstof naar de diepe zeebodem.
Al met al is de opname van CO2 door een walvis te vergelijken met de opname van CO2 door zo’n drieduizend bomen, berekende het KNMI. En het is nog beter dan dat, voegt het KNMI eraan toe. Want de afgestorven walvis en plankton blijven lang op de oceaanbodem liggen. Terwijl de koolstof in een boom weer als CO2 terugkomt in de lucht, als het hout wordt verbrand of verrot.
Walvissen miljoenen waard?
Drie jaar geleden plakte het IMF voor het eerst een prijs op de walvis. Volgens de IMF-onderzoekers is één walvis 2 miljoen dollar (1,9 miljoen euro) waard. Dat komt doordat de dieren zoveel CO2 opnemen en daar kun je volgens het IMF deze waarde aan toekennen.
Er kwam al snel kritiek op die berekening. Zo vonden andere wetenschappers dat je helemaal niet zo nauwkeurig een prijs op de walvis kan plakken. Over de exacte hoeveelheid CO2 die een walvis opneemt, is namelijk nog veel onduidelijk. Bovendien zou plankton maar relatief kort CO2 vasthouden.
Niettemin duiken partijen op de walvis. Zoals het Whale Carbon Plus Project. Dat wil CO2-kredieten gaan uitgeven die zijn gericht op het behoud van de walvis. Een van de IMF-onderzoekers is bij het project betrokken. De bedoeling is dat bedrijven zulke CO2-kredieten kunnen kopen, en dat met het geld walvissen worden beschermd. Zodat die CO2 kunnen blijven opnemen.
'Belachelijk idee'
Het doet allemaal denken aan de CO2-kredieten die we al kennen. Zo kunnen reizigers de uitstoot van hun vliegreis compenseren, door een paar euro extra te betalen. Daarmee worden dan bomen geplant, die de CO2 weer opnemen.
Op dat principe van CO2-compensatie is veel kritiek. Grote uitstoters zouden daarmee te weinig zelf aan de slag hoeven, en op deze manier aan greenwashing doen.
Jos Cozijnsen, consultant bij een van de Nederlandse aanbieders van zulke CO2-kredieten Climate Neutral Group, is wel groot voorstander van CO2-kredieten, maar niet van producten specifiek gericht op walvissen.
"Walvissen zijn van niemand, zoals een bos dat wel is. Bovendien is het niet te controleren. Als een dode walvis naar de bodem zinkt, hoe weet je dan zeker dat de koolstof permanent daar blijft?" Volgens Cozijnsen kun je daarom geen prijs plakken op de CO2-opname van een walvis. "Dit idee is te exotisch. Het voelt voor mij alsof de CO2-markt hiermee belachelijk wordt gemaakt.’
Walvis niet de redder van het klimaat
Dat we de walvis ook niet moeten zien als de redder van het klimaat, blijkt ook wel uit een ander sommetje dat het KNMI maakte. Als er bijvoorbeeld een miljoen potvissen bijkomen, dan zouden die slecht 0,17 procent van jaarlijkse CO2-uitstoot opnemen.
Het KNMI vermoedt dat dit percentage zou kunnen oplopen tot zo’n 1 procent, als er nog meer walvissen bijkomen. Dat blijft dus een klein percentage. "Maar alle beetjes helpen", schrijft het KNMI.