Klimaatdoelen grote bedrijven zijn vaag en leunen te veel op CO2-compensatie
Grote bedrijven als Amazon, Ahold en PepsiCo rekenen te veel op het compenseren van CO2-uitstoot om hun klimaatdoelstellingen te halen. Zij planten bijvoorbeeld bomen of beschermen bestaand bos. Maar slechts een klein deel van die compensatieprojecten leidt daadwerkelijk tot een lagere uitstoot.
Het is makkelijk om groene beloftes te doen, maar een stuk lastiger om aan te geven hoé die klimaatplannen dan behaald gaan worden. Twee denktanks, het New Climate Institute en Carbon Market Watch, hielden de klimaatplannen van 24 grote bedrijven onder de loep, waarvan de meeste een zware onvoldoende krijgen.
Doelstellingen zijn vaak incompleet en vaag
De meeste van de 24 onderzochte bedrijven hebben op papier wel doelstellingen om klimaatneutraal te worden, maar deze zijn vaak verre van compleet. Zo zit een groot deel van de uitstoot vaak verborgen in het te verkopen product, of dat nu benzine of pindakaas is, en die worden lang niet altijd in z’n geheel meegenomen in de klimaatplannen van een bedrijf.
Carrefour en Walmart maken het wel heel erg bont: het grootste deel van de uitstoot die over de hele keten plaatsvindt wordt buiten beschouwing gelaten in hun klimaatplannen. Daarmee komt hun emissiereductie in 2050 in feite neer op, respectievelijk, slechts 1 en 9 procent.
Het Nederlandse Ahold Delhaize scoort 'redelijk', mede omdat het, in tegenstelling tot veel andere onderzochte bedrijven, wel rekening houdt met de uitstoot van toeleveranciers.
CO2-compensatie kan beloftes niet waarmaken
Maar liefst 23 van de 24 bedrijven zetten in op CO2-compensatie om zodoende zelf te kunnen blijven uitstoten. Dan komt er van daadwerkelijke emissiereductie natuurlijk weinig terecht.
De meeste plannen om de CO2-uitstoot te compenseren zijn gebaseerd op het planten van bomen of beschermen van bestaand bos. Maar daar is niet genoeg ruimte voor. “Als bedrijven wereldwijd op deze manier hun uitstoot zouden compenseren zou er 2 tot 4 keer zoveel aardoppervlak nodig zijn als er beschikbaar is”, zegt Silke Mooldijk van het New Climate Institute.
Bomen hebben niet het eeuwige leven
Het beschermen van bestaand bos is goed voor de biodiversiteit en de waterhuishouding en het voorkomt CO2-uitstoot. Maar kan het dienen ter compensatie voor CO2-uitstoot elders? Daar komt steeds meer kritiek op.
Het door CO2-compensatie beschermde bos werd misschien niet eens bedreigd, dus is er van daadwerkelijke compensatie geen sprake. Of het gaat juist in vlammen op, in een bosbrand die door klimaatverandering meer waarschijnlijk is geworden.
Ook het aanplanten van bomen is niet zaligmakend. Want hoe kun je garanderen dat dat aangeplante bos tot in lengte van dagen blijft staan en dat de CO2 niet alsnog vrij komt?
Slechts 6 procent van de CO2-compensatie projecten van Verra, de grootste aanbieder op die markt, leidde tot daadwerkelijke emissiereductie. Dat is de conclusie van een recent onderzoek van Source Material in samenwerking met The Guardian en Die Zeit. “Dat betekent dat het merendeel van de CO2-compensatie certificaten waardeloos zijn”, zegt Mooldijk.
Klimaatneutraal?
Verborgen onder lange lappen tekst is het dus niet bijster goed gesteld met de klimaatambities van de doorgelichte bedrijven. En dit zijn bedrijven die zichzelf juist als klimaatleider afficheren en die verbonden zijn aan het 'race tot nul' initiatief om de opwarming tot 1,5 graden te beperken.
Op de keper beschouwd komen hun beloftes om te komen tot ‘netto nul’ CO2-uitstoot neer op een emissiereductie van 36 procent, zo concluderen Mooldijk en mede auteurs. Dat is bij lange niet afdoende om de doelstelling, die zij zelf zeggen te onderschrijven, te halen.
Zo kan het ook
Op Europees niveau worden pogingen ondernomen om de wildgroei aan CO2 compensatie initiatieven te certificeren. Daarbij is het belangrijk dat de CO2-opname voor lange termijn is gegarandeerd - iets dat juist bij bosplant initiatieven vaak lastig is om aan te tonen.
Daarnaast moet de CO2-opname additioneel zijn, oftewel daadwerkelijk extra CO2 uit de lucht halen. Beschermen van bestaand en onbedreigd bos - hoe nuttig ook - valt daarmee af.
Een voorbeeld van langdurige CO2-opslag is het gebruik van fijngemalen gesteente dat olivijn bevat. Dat neemt door langzame verwering vanzelf CO2 op, dat daarna ook niet meer terug de lucht in gaat. In ieder geval niet de komende miljoen jaar.