'Kantorenmarkt kan klap coronacrisis aan, geen massale leegstand'
Tijdens de vorige crisis liep de leegstand op de kantorenmarkt op tot bijna 17 procent. Hoewel er opnieuw een recessie op komst is, ligt dat schrikbeeld tijdens de huidige coronacrisis niet opnieuw op de loer, luidt de optimistische conclusie van een onderzoek van vastgoedbureau Colliers International.
Volgens de onderzoekers staat de kantorenmarkt er aanzienlijk beter voor dan in 2008, toen de vorige economische crisis uitbrak. De leegstand liep toen zo ver op dat in meerdere Nederlandse steden voor ruim een kwart van het aantal vierkante meters geen enkele huurder te vinden was.
Doordat de kantorenmarkt in het slop raakte, zagen eigenaren van vastgoed de huurinkomsten kelderen en werden hun kantoorpanden in rap tempo minder waard.
Mes in nieuwbouw gezet
Zo ver zal het dit keer niet komen, verwachten de onderzoekers van Colliers, dat advies levert aan vastgoedeigenaars- en investeerders. Dat komt volgens hen met name door het strikte beleid dat gemeenten, regio's en provincies de afgelopen jaren hebben gevoerd.
Zo werd na de vorige crisis het mes gezet in nieuwbouw van kantoren. Tegelijkertijd is er volop gestimuleerd om leegstaande kantoren om te bouwen tot woningen en soms ook scholen, hotels en broedplaatsen voor de creatieve sector.
Ongeveer 4,5 miljoen vierkante meter kantoorruimte werd getransformeerd, blijkt uit het onderzoek. Dat komt neer op zo'n 9 procent van het huidige kantooroppervlak in Nederland.
Speculatief bouwen
Door het aantrekken van de economie bloeide de kantorenmarkt op, waardoor het aantal transformaties weer afnam. Toch bleven de regels streng voor nieuwbouw streng, met name bij speculatief bouwen.
"Dit strikte beleid zorgt er nu voor dat we compleet anders deze crisis ingaan", schrijven de onderzoekers. "Er zit nu ruim 36 procent minder nieuwbouw in de pijplijn in vergelijking met de vorige crisis."
Ook qua leegstand in de vijf grote steden is de situatie nu anders. Aan het begin van 2008 stond 10,5 procent van alle kantoren leeg, nu is dat gemiddeld 7 procent.
Beleggingen in de ijskast
Daarnaast verwachten de onderzoekers dat de coronacrisis vooral sectoren zoals de hotel-, horeca- en winkelsector raakt, waar traditioneel weinig vanuit kantoor gewerkt. Al wil dat volgens hen 'niet zeggen dat kantoorgerelateerde bedrijven geen last krijgen van de crisis en oplopende werkloosheid'.
Want dat de impact van het coronaviris ook op de kantorenmarkt gevoeld zal worden, is zeker. Veel vastgoedbeleggingen, met name die buiten de grote steden, zijn al in de ijskast gezet door het onzekere toekomstbeeld. Ondanks alle overheidshulp neemt ook het aantal faillissementen toe en veel bedrijven zitten in de gevarenzone.
Huurprijzen stagneren
De coronacrisis heeft dan ook directe gevolgen voor de huurprijzen van kantoren, die niet zoals de afgelopen jaren blijven stijgen, maar stagneren. Dalende huurprijzen liggen volgens de onderzoekers van Colliers echter 'niet voor de hand' gezien de schaarste aan kantoorruimte. Vooral rondom Amsterdam en Utrecht is er nog altijd veel behoefte aan kantoren.
Daarom zal ook in het zwartste economische scenario van het Centraal Planbureau de leegstand van kantoren niet exploderen, concluderen de onderzoekers. Zij gaan er in dat geval vanuit dat één miljoen vierkante meter vrijkomt - nog geen 2 procent van het kantooroppervlak in Nederland - en dat de landelijke leegstand oploopt naar maximaal 10,8 procent.
Correctie (09.10 uur): In een eerdere versie van dit artikel stond dat de landelijke leegstand in het ergste geval zou oplopen naar 7,6 procent. Dat getal betreft echter alleen Amsterdam en ligt landelijk op 10,8 procent. Dat is hierboven aangepast.