Air France-KLM lost woekerlening af dankzij miljarden staatssteun
De ene lening aflossen met de andere: de meeste budgetcoaches zullen het afraden. Toch is het exact wat Air France-KLM doet. Dankzij de miljarden overheidssteun kan het zich verlossen van een woekerlening uit het verleden.
Het bedrijf lost op 1 oktober aanstaande een zogeheten achtergestelde lening af. Dat is een lening waarvan de schuldeisers helemaal achterin de rij staan om hun geld terug te krijgen bij een eventueel faillissement. In ruil voor dit risico wordt vaak een flinke rente gerekend.
Dat is ook het geval bij de lening van 600 miljoen euro die het bedrijf in 2015 afsloot. De rente op deze lening is 6,25 procent.
Rentepercentages
Dat is exact hetzelfde rentepercentage als in het eerste jaar betaald moet worden over de lening van 1 miljard euro van de Nederlandse staat. Voor die lening loopt de rente gedurende de looptijd van vijf en een half jaar met stapjes op, tot 7,75 procent in de laatste drie jaar van de lening.
De rente voor de lening die wordt afgelost, stond voor vijf jaar vast. Maar dat zou flink veranderen als de lening daarna niet zou worden afgelost.
Renteverhoging van 5 procent
Dan zou de rente namelijk met 5 procent verhoogd worden, tot meer dan 11 procent. En dus lost de vliegmaatschappij de lening af, kondigde het eerder deze week aan.
Dat kost het bedrijf 403,3 miljoen euro, want een deel van de lening werd al eerder afgelost. Ook moet het bedrijf nog ruim 25 miljoen euro aan rente betalen over het afgelopen jaar.
Miljarden noodsteun
De luchtvaartmaatschappij kreeg miljarden aan noodsteun van de Nederlandse en Franse overheid: geld dat vooral bedoeld is om salarissen en vaste lasten te kunnen blijven betalen en te voorkomen dat de twee bedrijven omvallen.
In het tweede kwartaal spoot het geld eruit bij het bedrijf. In de maanden april, mei en juni verloor het bedrijf 1,2 miljoen euro per uur.
'Logische maatregel'
De vraag is of die leningen van de belastingbetalers gebruikt moeten worden om een andere lening af te lossen. Volgens Marcel Pfeijffer, hoogleraar Accountancy aan de Nyenrode Business Universiteit, is dat een goed idee.
"Deze handeling is erop gericht op het verminderen van de rentekosten en dus het verbeteren van resultaat en de financiële positie", zegt hij. "Een besparing van 20 miljoen per jaar, dat lijkt me een logische maatregel."
400 miljoen kwijt
Boudewijn de Bruin, hoogleraar Financiële Ethiek aan de Rijksuniversiteit Groningen, is het niet met Pfeijffer eens. "20 miljoen is helemaal niet zo veel geld voor KLM en je bent wel 400 miljoen kwijt waar je niets anders meer mee kunt doen", zegt hij.
De rente die je betaalt over een lening, is niet de enige factor die meeweegt bij een besluit om wel of niet af te lossen, legt hij uit. "Misschien had je die 400 miljoen wel ergens anders aan uit kunnen geven dat op de langere termijn meer rendement oplevert dan wat je nu bespaart", zegt hij.
Voorwaarden staatssteun?
De Bruin twijfelt verder of het aflossen van de lening wel voldoet aan de voorwaarden die KLM zijn gesteld om staatssteun te krijgen. "Draagt het aflossen van de lening bij aan verduurzaming of de verbetering van de concurrentiepositie?", vraagt hij zich af.
"Als ze nu zouden zeggen: die 20 miljoen gaat naar duurzaamheid, ja, dan heb je een verhaal", aldus de Bruin. "Maar nu heb ik er mijn reserves bij."
Geen Nederlands belastinggeld
Een andere voorwaarde van de Nederlandse staat bij het afgeven van in totaal 3,4 miljard euro aan leningen en bankgaranties, is dat het geld bij KLM zou blijven.
En voor het aflossen van de lening wordt geen geld van KLM gebruikt, verzekert woordvoerder Maureen Sluiter van de overkoepelende holding. Maar dat neemt niet weg dat het zonder de staatssteun een stuk lastiger was geweest geld vrij te maken voor het afbetalen van de woekerleningen.
Meer risico
"Er hoeft natuurlijk geen geld over de grens te gaan. Alleen al het feit dat er in Nederland zo veel geld ligt, maakt het makkelijker om in Parijs te besluiten om de lening af te lossen", zegt De Bruin.
"Dat is de moral hazard die uitgaat van garanties en verzekeringen: als je weet dat je fiets vergoed wordt bij diefstal, ben je ook iets minder voorzichtig bij het op slot zetten ervan", legt hij uit, verwijzend naar onderzoek in de bankwereld dat de Universiteit Groningen enkele jaren geleden uitvoerde. "Als je als bank weet dat je gered wordt als je omvalt, dan leidt dat tot een toename van risicovol gedrag."
Extra voordeel
Wat het bedrijf verder heeft bereikt, is dat het minder snel hoeft af te lossen op de lening 4 miljard van 9 banken waar de Franse staat garant voor staat.
De Fransen hebben als voorwaarde aan de overheidssteun voor Air France dat van iedere netto euro die het bedrijf weet binnen te halen aan nieuwe leningen, 75 cent wordt gebruikt om de lening aan de banken terug te betalen. Dat moment is met het aflossen van de achtergestelde lening 403 miljoen euro opgeschoven.
