Hoe ga je om met medewerkers die vaccin weigeren? 'Geen reden voor ontslag'
Een vaccin tegen het coronavirus komt in zicht, maar niet iedereen wil zich laten inenten. Hoe ga je daar als werkgever mee om?
Om met de deur in huis te vallen: iemand ontslaan omdat hij of zij zich niet wil laten inenten, mag niet. "En ook mag je niet verplichten dat ze zich laten inenten", stelt arbeidsjurist Pascal Besselink van juridisch dienstverlener DAS.
"In Nederland hebben mensen recht op bescherming van de lichamelijke integriteit en daar hoort de keuzevrijheid voor een vaccinatie bij", legt hij uit. Een sollicitant afwijzen puur en alleen omdat deze niet gevaccineerd is, mag ook niet.
Personeel dwingen met het dreigement om salaris in te houden bij ziekte van iemand die weigert om zich te laten vaccineren, is ook uit den boze. Hoe zuur ook voor de werkgever, als iemand ziek wordt die niet is gevaccineerd, er mag geen salaris ingehouden worden. "Die ziekte-uren moet je gewoon uitbetalen", zegt Besselink.
Rechtszaken
In de wet staat wel dat als een ziekte wordt veroorzaakt door opzettelijk handelen, er niets betaald hoeft te worden.
"Die lat daarvoor ligt echter ontzettend hoog. Er zijn verschillende rechtszaken over geweest, bijvoorbeeld over medewerkers die uitgeschakeld waren door gevaarlijke sporten te beoefenen zoals skiën of klimmen. Maar volgens de rechter was dat niet gelijk aan opzet", weet Besselink.
Vriendelijk verzoek
De werkgever mag wel vriendelijk aan zijn medewerkers vragen of ze zich willen laten vaccineren. Aandringen mag echter niet. "Al is dat juridisch wel tricky. Omdat een werknemer afhankelijk is van zijn baan kan hij het al snel als sociale druk voelen, zeker als een verzoek meerdere keren wordt gedaan", zegt Besselink.
In cao's of contracten worden normaal gesproken geen afspraken gemaakt over verplichte vaccinaties, ook niet in bijvoorbeeld de gezondheidszorg of het onderwijs. "Er zijn wel bedrijven die een jaarlijkse griepprik aanbieden, maar ook hierbij heeft de medewerker de vrijheid om zelf te kiezen."
Ziekenhuispersoneel
In sommige gevallen betekent het wel dat je op je werk bepaalde taken niet kunt doen als je niet gevaccineerd bent. "Zo kun je bijvoorbeeld zonder hepatitis-B vaccinatie niet op het bloedlaboratorium in een ziekenhuis werken", zegt Wim Pleunis, woordvoerder van het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg.
"De gezondheid van de patiënten én het personeel gaat altijd voor. We kijken dan waar iemand wel ingezet kan worden", vertelt Pleunis.
Ziek van griepprik
Zorgpersoneel kan de reguliere griepprik gratis krijgen en ook andere vaccinaties die noodzakelijk zijn voor het werk worden soms vergoed. Toch hebben medewerkers soms een reden om zich niet te laten vaccineren, vertelt Peter van Dun, anesthesiemedewerker bij het ziekenhuis in Tilburg. Het middel is soms erger dan de kwaal.
"Ik ben bijvoorbeeld ooit ontzettend ziek geworden van een griepvaccinatie. Na zes dagen in bed liggen was ik tien kilo afgevallen. De weerstand tegen een vaccin kan bij een nare ervaring in het verleden liggen", legt hij uit.
De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) probeert via campagnes wel om meer zorgmedewerkers over te halen de griepprik te laten zetten. De gemiddelde, landelijke vaccinatiegraad onder medewerkers in het ziekenhuis lag twee jaar geleden op 10 procent, maar is nu al gestegen naar 33 procent.
"En we willen naar 43 procent", zegt een woordvoerder van de NVZ. Of er ook een vergelijkbare campagne komt rondom het coronavaccin is nu nog onbekend.
Recht op privacy
De een wil geen coronavaccinatie omdat hij bang is voor naalden, een ander mag het niet van zijn geloof of denkt dat het slecht is voor de gezondheid. Hoe dan ook, je hoeft niet bij je baas of de arboarts uit te leggen waarom je niet gevaccineerd wilt worden.
"Je hebt recht op privacy", zegt Besselink. "En als je het vanwege een ziekmelding al met je arboarts bespreekt, dan nog mag hij die informatie niet delen met de werkgever."