Hoeveel procent moet gevaccineerd zijn om het coronavirus te verslaan?
Het coronavaccin zit eraan te komen, en dan rijst de vraag: wanneer is het effectief? Onder anderen Tom wil weten hoeveel procent van de Nederlandse bevolking straks gevaccineerd zou moeten worden om het virus om zeep te helpen. We beantwoorden deze vraag in deze corona-update.
Welke coronamaatregelen er volgend jaar nog gelden, hangt onder andere af van de effectiviteit van het vaccin. Bij de mazelen bijvoorbeeld geeft een prik 99 procent bescherming, maar dat is bij corona niet waarschijnlijk.
Het Amerikaanse farmaciebedrijf Pfizer, dat samenwerkt met het Duitse BioNTech, kwam vorige week met goed nieuws. Uit de eerste resultaten in de laatste fase van hun onderzoek blijkt dat het vaccin in ruim 90 procent van de gevallen effectief is. Dit vaccin moet ook in Nederland op de markt gaan komen, als het is goedgekeurd.
Dat geldt ook voor het vaccin van Moderna. Deze Amerikaanse farmaceut meldt dat uit voorlopige onderzoeksresultaten blijkt dat het vaccin in 94,5 procent van de gevallen effectief is bij het voorkomen van een coronabesmetting.
Maar met een effectief vaccin alleen ben je er nog niet. Groepsimmuniteit is nodig om zo ver te komen dat het virus zich niet meer kan verspreiden onder de bevolking. Dit bereik je alleen wanneer voldoende mensen zich laten vaccineren.
70 procent
Als die groep groot genoeg is, dan beschermen de gevaccineerde personen indirect ook de niet-gevaccineerde bevolking. Het virus kan niet overleven in een populatie waarin de meeste mensen er niet meer vatbaar voor zijn.
Volgens Anke Huckriede, hoogleraar vaccinologie aan de Rijksuniversiteit Groningen, bestaat de hoop dat het coronavirus uitdooft als 70 procent van de bevolking is gevaccineerd. Ook de Wereldgezondheidsorganisatie WHO gaat uit van dit percentage. "Dat heeft te maken met de uitbreidingssnelheid van het virus, dus hoeveel mensen er door 1 besmet persoon worden geïnfecteerd. Hoe hoger dat is, hoe meer mensen er ingeënt moeten worden."
Is een vaccin minder doeltreffend, dan blijft een groter aantal gevaccineerden nog vatbaar voor het virus, en dragen zij niet bij aan groepsimmuniteit. Ze kunnen toch nog ziek worden, en het virus kan dan nog rondgaan. Er moeten dan ook meer mensen gevaccineerd worden om groepsimmuniteit te bereiken.
Geen maatregelen meer
Huckriede: "Stel dat een vaccin 100 procent bescherming biedt, dan hoef je dus minder mensen in te spuiten. Dus dat speelt een belangrijke rol."
Als groepsimmuniteit een feit is, heb je bereikt dat het zogenoemde reproductiegetal R - dat zegt hoe snel het virus zich verspreidt - blijvend onder de 1 is. Zonder coronamaatregelen. "Als dat lukt, zal het virus verdwijnen", vertelt Huckriede.
R onder de één? Zo wordt de besmettingsgraad berekend
Het ziet er overigens niet naar uit dat de bevolking straks in één keer gevaccineerd kan worden, omdat het even duurt voordat er voldoende vaccins zijn. "Dat betekent dat gedurende die periode we nog niet kunnen veroorloven om alle coronamaatregelen te laten vallen", zegt Huckriede.
"En er is een tweede punt. We weten op dit moment nog niet hoelang het vaccin werkzaam is. Misschien is het nodig om over een jaar iedereen een tweede keer in te enten, om de immuunrespons op peil te brengen. Dat is iets wat we op dit moment nog niet kunnen inschatten."
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
En wat als mensen zich niet willen laten inenten? "Er zijn mensen die bang zijn voor bijwerkingen. In mijn ogen zijn de vaccins veilig, de toelatingsautoriteiten houden dat echt goed in de gaten."
Huckriede vervolgt: "Je hebt ook mensen die zeggen: ik ben jong en gezond en waarom zou ik me laten inenten? Maar het is juist in hun eigen belang om dat wel te doen, want alleen zo kun je groepsimmuniteit bereiken. En alleen dan is het mogelijk om de coronamaatregelen op te heffen."