Hobbel bij nieuwe staatssteun aan KLM: inleveren vluchten op Schiphol
Het lijkt een kwestie van tijd tot de Franse en Nederlandse staat opnieuw miljarden euro's in het noodlijdende Air France-KLM pompen. In ruil voor deze nieuwe staatssteun zal het bedrijf zeer waarschijnlijk minder mogen vliegen vanaf thuisbases Orly bij Parijs en Schiphol. Wie denkt dat daardoor minder vanaf Schiphol gevlogen zal worden, komt bedrogen uit.
Extra staatssteun in de vorm van een miljardeninjectie is volgens de Canadees Ben Smith, ceo van Air France - KLM, 'cruciaal'. Een van de hordes die nog genomen moeten worden, 'is groen licht van de Commissie', zegt hij in een interview met de Franse krant L'Express.
Voorwaarden aan extra steun
Om te voorkomen dat andere luchtvaartmaatschappijen worden benadeeld door de overheidshulp voor het bedrijf, stelt de Europese Commissie eisen. Hoe die eisen er precies uitzien, is nog onduidelijk. De Europese Commissie reageerde niet direct op een verzoek om commentaar.
Demissionair minister Wopke Hoekstra (Financiën, CDA) gaf er gisteren in de Tweede Kamer iets meer duidelijkheid over, al hield hij nadrukkelijk een slag om de arm over de noodsteun zelf. Hij vertelde dat de Franse en Nederlandse regeringen 'in nauwe dialoog' zijn met de Europese Commissie over noodsteun aan het bedrijf.
Omzetten leningen naar aandelen
Die zal vermoedelijk bestaan uit het omzetten van (een deel van) de huidige miljardenleningen aan het bedrijf naar aandelenkapitaal. En dat is staatssteun, omdat een lening moet worden terugbetaald en aandelen niet.
De Europese Commissie kan daarom extra eisen stellen aan de steun, zoals een verbod op overnames of het uitkeren van bonussen. Ook kan de Commissie het bedrijf dwingen om slots op te geven (de rechten om op te stijgen en te landen op een bepaald vliegveld).
Stress bij KLM
Vooral dat laatste wordt gevreesd bij KLM, weet RTL Z. Dat zou namelijk kunnen betekenen dat er minder vanaf Schiphol gevlogen kan worden, iets waar KLM zich met hand en tand tegen verzet.
Toch zal het bedrijf er zeer waarschijnlijk aan moeten geloven, als er nieuwe staatssteun komt, verwacht Hoekstra. "Over één ding moet ik gewoon eerlijk zijn: op het moment dat de Franse en Nederlandse staat dit traject zouden afronden (...) en ook de gesprekken met de commissie tot een einde zouden brengen, dan kan je op je vingers natellen dat die vraag van die remedies gewoon weer op tafel ligt", zei hij tijdens het overleg in de Kamer.
Lufthansa moest ook inleveren
Hoekstra verwijst in zijn uitleg meerdere keren naar de voorwaarden waar Lufthansa aan moet voldoen in ruil voor de miljardensteun van de Duitse overheid. Het bedrijf moest op twee van zijn belangrijkste luchthavens, Frankfurt en München, 24 slots per dag inleveren.
Dat komt op jaarbasis neer op in totaal bijna 18.000 vluchten.
Stel dat luchtvaartcombi AF - KLM ook op twee luchthavens 24 vluchten per dag moet schrappen en dit eerlijk verdeelt over de twee maatschappijen, dan scheelt dat 9.000 vluchten op Schiphol en evenveel op thuisbasis Orly.
En dat is vooral in Frankrijk een flinke tegenslag. Per jaar vertrekken en landen 250.000 vliegtuigen op het vliegveld ten zuiden van Parijs, waarvan volgens het bedrijf minder dan de helft door Air France Group wordt uitgevoerd. Omgerekend verliest het bedrijf daardoor maximaal 7 procent van het aantal vluchten.
Helft vluchten Schiphol is KLM
Als KLM 24 vluchten per dag moet schrappen van en naar Schiphol, komt het er een stuk beter vanaf. Van de 500.000 vluchten die per jaar van en naar de luchthaven uitgevoerd mogen worden, heeft KLM het recht op zo'n 250.000, vertelt Hugo Thomassen van Airport Coordination Netherlands. Deze instantie is verantwoordelijk voor de verdeling van slots op Nederlandse vliegvelden.
De 9.000 vluchten op jaarbasis zijn omgerekend 3,6 procent van KLM's totaal. Daar zitten niet de vluchten van zusterbedrijf Air France en dochterbedrijf Transavia bij. Als we die wel meerekenen, is het concern goed voor bijna 60 procent van het totaal aan slots op Schiphol.
Transavia is goed voor ongeveer 6 procent (30.000 slots) en de 9000 slots van Air France zijn bijna 2 procent van het totaal aantal vluchten dat de luchthaven ieder jaar verwerkt.
Hoeveel slots inleveren?
Hoeveel slots KLM eventueel zal moeten inleveren, daar wil Thomassen niet over speculeren. "Maar het is niet ondenkbaar dat de Commissie ook de Lufthansa-casus als voorbeeld gebruikt. Hoe zich dat vertaalt naar Nederland en Frankrijk, is aan de Commissie en de lidstaten", zegt hij.
"Het is niet ondenkbaar dat de Commissie ook de Lufthansa-casus als voorbeeld gebruikt."
Stel dat KLM inderdaad slots moet inleveren, dan betekent dat niet dat er minder gevlogen zal worden van en naar Schiphol. De voorwaarden van de commissie zijn namelijk bedoeld om de concurrentie te bevorderen, legt Thomassen uit aan de hand van de voorwaarden aan Lufthansa.
Extra concurrentie
Vliegmaatschappijen die nog niet vlogen vanaf München of Frankfurt krijgen de kans om de slots over te nemen die Lufthansa moet inleveren. Het vliegveld alleen als bestemming toevoegen is overigens niet voldoende. Kandidaten moeten er echt een basis vestigen met minstens vier vliegtuigen, legt Thomassen uit.
Bij het gedwongen inleveren van slots speelt ook nog het tijdstip van de vlucht mee. Op het ene moment van de dag zijn slots gewilder dan op het andere. Om een nieuwkomer een eerlijke kans te geven, mag Lufthansa niet alleen maar ongunstige slots afgeven. Maar het hoeft ook niet z'n beste slots af te geven, omdat de netwerkfunctie van Frankfurt en München daarmee in gevaar zou kunnen komen, legt Thomassen uit.
Stel dat de Europese Commissie AF - KLM ook dwingt slots in te leveren, dan kan Thomassen zich voorstellen dat de Commissie 'ook oog heeft voor de netwerkfunctie van Schiphol'.
Even geduld
Wanneer er witte rook te verwachten valt, wil geen van de betrokken partijen zeggen. Het bedrijf heeft zichzelf in ieder geval tot de aandeelhoudersvergadering in mei gegeven. Hoe de onderhandelingen tot nu toe verlopen, wil Air France - KLM niet zeggen in afwachting van de jaarcijfers die op 18 februari gepubliceerd worden.